قلعه بابک؛ معرفی + راه های دسترسی

کلیبر یکی از شهرستان استان آذربایجان شرقی است که در قسمت شمالی این استان قرار دارد و دارای پیشینه ای غنی است. کلیبر یکی از شهرهای تاریخی ایران است و شهرت خود را مدیون بابک خرمدین است.

بابک در سال 195 میلادی بر علیه خلافت اسلامی قیام کرد ولی از افشین شکست خورد و کلیبر به دست اعراب افتاد. جیمز موریر در کتابی تحت عنوان حاجی بابا اصفهانی از زبان یکی از افرادی که برای ذوب آهن به دنبال منطقه ای مناسب بودند و از کلیبر نیز دیدن کرد می گوید: « کلیبر… قبلاً مکانی در خور توجه بوده ‌است. باغ‌های وسیع جنگلی از درختان میوه درست کرده ‌است، جنگلی که در آن درختان گردو به ابعادی باور نکردنی رشد کرده‌اند».

امروزه این شهر دارای مکان های گردشگری بسیاری است که از آن منطقه ای گردشگر پذیر ساخته است که از آن جمله می توان این موارد را بیان کرد: تأسیسات آب‌درمانی متعلق، ییلاق‌های عشایر ارسباران، قلعه بابک (قلعه بذ) و … . اگر مایل به دانستن سرگذشت قلعه بابک هستید می توانید ادامه این مطلب از مجله مستر بلیط را دنبال کنید.

معرفی قلعه بابک

قلعه بابک در 50 کیلومتری شهر اهر و در سه کیلومتری جنوب غربی شهرستان کلیبر بر بلندای 2300 متری کوه بذ قرار دارد. بنای قلعه متشکل از قلعه و قصری بر فراز کوهستانی بالغ بر 2300 تا 3600 متر ارتفاع از سطح دریا است.

اطراف این قلعه را از هر طرف دره های عمیقی با 400 تا 600 متر عمق فرا گرفته است و تنها از یک سو به این قلعه راهی باریک و در اصطلاح بُزرو وجود دارد. مسافت کلیبر تا قلعه سه کیومتر ولی مسیری دشوار و صعب العبور است. این قلعه زمانی محل زندگی بابک خرمدین و همرزمانش بود و در سال 1345 به عنوان اثری ملی به ثبت رسید.

بابک خرمدین

بابک خرمدین رهبر مبارزان بر علیه حکومت عباسی بود. آنها پس از مرگ ابومسلم بر ضد خلافت عباسیان شورش کردند و متعقد بودند ابومسلم نمرده است و روزی باز خواهد گشت.

او در این راه، شمال غرب ایران را با خود همراه کرد و با اعراب به جنگ پرداخت و از شیوه های خشنی برای مبارزه استفاده می کرد. در مورد زندگی شخصی بابک خرمدین اطلاعات چندانی در دست نیست و بیشتر اطلاعاتی که از وی موجود است مربوط به جنگ ها و قیام اوست. این قیام به مدت بیست و چند سال به طول انجامید. در دورانی که بابک در جنگ بود در قلعه بذ یا بابک به همراه یارانش زندگی می کرد.

معماری قلعه بابک

قبل از اینکه به دروازه قلعه برسید نیاز است از مسیری شبیه به راهرو عبور کنید، این راهرو از سنگ های منظم طبیعی ایجاد شده است. مسیر فقط ظرفیت عبور یک را دارد به گونه ای است که دو نفر در کنار هم نمی توانند از این مسیر عبور کنند. فاصله مسیر تا باروی قلعه چیزی حدود 200 متر و در رو به روی آن است. از همین نقطه می توان صلابت و شکوه قلعه را تماشا کرد.

جایگاه نگهبانان در بلندی برج ها قرار داشت، بنابراین به هر چیز و هر کسی که وارد می شد تسلط کامل داشتند. این برج ها که دو عدد هستند یکی مخروطی شکل و دیگری به صورت مدور است و از سنگ های تراشیده و ملات ساروج شاخته شده اند.

برای ورود به قلعه حتما باید از همین راه و دروازه وارد شد و از کوهستان نمی توان وارد قلعه شد. وسایل جنگی کهن از قبیل قلعه کوب، منجنیق، آتش افکن و چیزهایی این چنین را نمی شد از این قسمت آورد.

زمانی که بارو را پشت سر می گذارید برای ورود به قصر از راهی باریک تا حدود صد متر ارتفاع از صخره باید بالا بروید. از این گذرگاه فقط یک نفر می تواند بالا یا پائین برود و زیر این مسیر دره ای است با جنگلی تنگ و عمقی تا 400 متر که به صورت تیغه و دیواره تا قعر دره ادامه دارد. در تکیه گاه های طبیعی این دیواره ها و در چهار جهت بنا، چهار جایگاه برای دیده بانها به صورت نیمه استوانه ساخته اند.

این ها مقر کوهبانیه ها و سربازانی بودند که تا گردن خود استتار کرده و جنبنده را تا کیلومترها دورتر از فراز کتلها، دره ها و کوهپایه ها زیر نظر می گرفته اند. بعد از صعود، از ورودی دیگری با پلکان های نا منظم عبور می کنید. ابتدا به بنای قصر که دو طبقه و سه طبقه است می رسید. اطراف ورودی قصر به وسیله دو ستون مشخص شده است، پس از آن تالار اصلی است، که اطراف آن هفت اتاق وجود دارد و به تالار مرکزی متصل می شوند.

در سمت شرقی قصر تاسیسات دیگری متشکل از اتاق ها و آب انبارها را ساخته اند. سقف آب انبار ها با طاق جناغی و گهواره ای ایجاد شده اند. محوطه داخلی آب انبارها به وسیله سیمان و ساروجی غیر قابل نفوذ شده است و در زمستان از برف و باران پر می شده و در تابستان از آن استفاده می کردند.

در سمت غربی قصر از پلکان هائی که اکنون ویران شده اند می توانید بالا بروید، ورودی ردیف پلکان ها با دو ستون مشخص شده اند. در قسمت بالای این نیمه ستون ها محلی برای دیده بانی درست شده است و محدوده بعد از آن، که از چندین بخش تشکیل شده، احتمالا جایگاه سربازان محافظ بوده است که به همه چیز و همه جا تسلط داشته اند.

اتوبوس گزینه ای مناسب و ارزان برای سفر به کلیبر است، اگر می خواهید از این طریق به کلیبر سفر کنید می توانید بلیط اتوبوس را از مستر بلیط تهیه کنید.

یافته های قلعه بابک

آثار مختلفی از این قلعه به دست آمد که از میان آنها می توان به تکه هایی از ابزار آلات آهنی، سفالینه های منقوش و لعاب خورده، سکه هایی آهنی که به علت زنگ زدگی و فرسایش قابل خواندن نیستند اشاره کرد.

راه های دسترسی به قلعه بابک

برای این که از این قلعه دیدن کنید باید به سه کیلومتری شهر کلیبر بروید و از کوهی که این قلعه بر روی آن بنا شده است بالا بروید.

شرایط بازدید

بازدید از این قلعه مستلزم گذر از مسیری سخت و دشوار است، پس زمانی که تصمیم به این کار گرفتید توانائی خود را نیز در نظر داشته باشید و وسایل مورد نیازتان را نیز به همراه ببرید. همچنین برای این کار در برنامه ریزی خود زمانی حدود یک روز را در نظر بگیرید.