روستای اشتبین؛ تاریخچه + راه های دسترسی

آیا تاکنون از روستای اشتبین بازدید کرده اید؟ روستای پلکانی اشتبین به دوران صفویه مربوط است، این روستا در حاشیه سواحل بسیار زیبای ارس و در دل کوه های بلند آذربایجان شرقی واقع شده است و از توابع بخش سیه رود و دهستان نوجه مهر از شهرستان جلفا می باشد. این روستا دارای طبیعتی سرسبز و زیبا است که به نوعی بهشت را به تصویر می کشد. گردشگران بعد از این که از جلفا، روستای سیه رود، نوردوز، روستای دوزال کردشت عبور کردند.

به سه راهی هراس می رسند که وارد روستای زیبای اشتبین می شود، روستا دارای فاصله حدودا ۷ کیلومتر از جاده اصلی است، در واقع روستای اشتبین از یک سمت به طور کلی به دیواره کوه تکیه کرده و تنها راهی که می توان از آن طریق با اطراف ارتباط داشت جاده ای است که از سمت مرز نوردوز و کردشت به سمت روستا می آید. در ادامه با مجله مستر بلیط همراه باشید تا جاذبه ها و محصولات این روستا را بهتر بشناسید.

تاریخچه روستای اشتبین

دلیل این که نام روستا «اشتبین» است، این است که این روستا از ترکیب سه روستای همجوار که «هراس»، «جعفرآباد» و «سیاوشان» نام دارد تشکیل شده و به همین علت کلمه «اوشتبین» از دو کلمه اوش به معنی عدد سه و«تبین» که به معنای طایفه در زبان تاتی تشکیل شده است.

اکثر اهالی روستا بر این باورند به دلیل این که روستا در بین سه کوه بلند قرار گرفته است، نام روستا از دو کلمه« اوش» که معنی کلمه عدد سه است و «تبین» که به معنای بین گرفته شده است.

این روستا مثل یاقوتی سبز رنگ در زیر آسمان آبی و پاک می درخشد و دارای ارتفاع ۳۶۲۰ متر از سطح دریا در منطقه ای کوهستانی قرار دارد. دو رودخانه ارس و هراس از کنار این روستا می گذرد، بیشتر ارتفاعات و اراضی اشتبین توسط جنگل ها و مراتع در بر گرفته شده است.

روستای اشتبین دارای بافتی است که به وسیله باغات و عوامل کالبدی دیگر مثل؛ بستر سنگی، شیب تند اراضی، ناهمواری ها و همچنین شرایط اقلیمی خاص به طور کلی فشرده شده و فقط در محدوده شمالی روستا امکان توسعه بسیار محدود وجود دارد.

روستای اشتبین سابقه تاریخی کهنی است و در این روستا گویش تاتی وجود دارد که بیانگر پیشینه تاریخی و درخشان آن است، بنابر گفته مردم این روستا، در زمان های گذشته روستای اشتبین دارای حالتی قلعه مانند بوده که کمتر کسی می توانسته وارد آن شود و به آن دسترسی یابد.

آثار تاریخی چندی در گوشه و کنار این روستا به چشم می خورد در این آبادی در حال حاضر چند کتیبه وجود دارد که به خط ثلث و مرتبط با زمان شاه طهماسب و شاه عباس صفوی است. علاوه بر این در گورستان قدیمی این روستا، کتیبه ای مرمرین وجود دارد که گویا به آرامگاه شخصی به نام خواجه ملک کدخدا و کتیبه دیگری که متعلق به فردی به نام خواجه احمد وجود دارد.

در گورستان روستای اشتبین، سنگ نبشته هایی دیده می شود که به ۸۰۰ سال قبل متعلق است اما متاسفانه به دلیل مدیریت نادرست این سنگ ‌نبشته ها، و همچنین تکه های شکسته از این آثار بر روی قبرستان پراکنده شده است.

در میان آثار تاریخی که در این روستا وجود دارند می توان به تعدادی از سنگ درب خانه های روستایی اشاره کرد که یکی از آن ها به دوران سلطان محمد خدابنده تعلق دارد. در میان روستاهای آذربایجان شرقی روستای اشتبین یکی از معدود روستاهایی است که در آن ده ها کتاب و آثار تاریخی از جمله کتاب تاریخ نادری نگه داری می شود.

نکته جالب توجه این که اهالی روستا نسبت به حفظ آثار هنرمندان خود در روستا حساسیت بسیار زیادی دارند و همه آن ها تلاش می کنند تا آثار تاریخی شان را خودشان نگه داری کنند.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

خانه های روستای اشتبین با معماری بسیار منحصر به فردی بنا شده اند به گونه ای که حیاط هر خانه پشت بام خانه دیگر است، و اما از لحاظ بافت روستا می توان گفت اشتبین از آن جمله روستاهای پلکانی شکل است که چشم انداز شگفت انگیزی دارد.

خانه های روستا به علت این که در شیب تند کوه واقع شده اند دارای طراحی های هستند که هوشمندی زیادی در ساخت شان به کار رفته است، خانه های قدیمی این روستا دارای سبک معماری دوره قاجاریه و صفویه است. از نمونه های دیگر معماری خاص روستا فضایی است که «بنه گاه» نام دارد و به گفته اهالی روستا به دلایل امنیتی شکل گرفته است.

این بخش از بنا هیچ روزنه ای به خارج ندارد و تنها قسمت نورگیری آن انتهای سقف است، دارای ارتفاعی تقریبا دو برابر دوطبقه ساختمان است و چهار ستون چوبی را دارد که معمولا  سر ستون های آن حکاکی شده هستند، و سقف چوبی و هرمی آن را نگه می دارند.

در زیر این سقف معمولا تنوری برای پخت نان وجود دارد، هنر و تمدن خاص اهالی روستا در نرده های زیبا، سرستون های منقوش، ارسی ها و پنجره ها دیده می شود، در شکل گیری معماری این روستا تزئینات نقش بسیار مهمی را ایفا کرده اند.

رودخانه ای در شرق و پایین ترین قسمت دره روستا قرار دارد که با منظره منحصر به فرد و صدای دلنوازی که دارد زیبایی و زینت خاصی را بر روستا بخشیده است، در پرتو این رود باغ های سرسبز و وسیع قرار دارد، برخی مواقع متاسفانه به دلیل عدم رعایت بهداشت و جاری ساختن فاضلاب منازل رنگ رودخانه به کلی تغییر می کند.

محصولات و فرآورده های روستای اشتبین

در روستای اشتبین تولید ابریشم دارای سابقه ای طولانی است و کارگاه های تولید ابریشم بسیار زیادی در این منطقه وجود دارد. روستای اشتبین دارای میوه های باغی و محصولات جالیز بسیار خوب و مرغوبی است، در باغ های این روستا میوه های از جمله انار، گردو، گلابی، انجیر، زردآلو، آلبالو، انگور، سماق، ازگیل، زغال اخته، توت بدست می آید.

اما متاسفانه به دلیل این که در روستا سردخانه وجود ندارد و همچنین امکان دسترسی آسان به شهر وجود ندارد تعداد زیادی از میوه ها از بین می روند. گردوی روستای اشتبین بسیار خوب و خوش خوراک و همچنین نسبت به گرودهای مناطق دیگر چرب تر هستند. اناری که در این منطقه وجود دارد به دلایل ژنتیکی بسیار مرغوب است، و دارای دو نوع مختلف سفید و قرمز است.

روستای اشتبین دارای انار، رب انار و لواشک انار بسیار لذیذی است که اگر مقدار بسیار کمی از آن را امتحان کنید محال است که از خیرش بگذرید. در روستا لواشک های خانگی توسط زنان با وسواس و دقت بالایی درست می شوند.

انجیرهای موجود در این منطقه بعد از آن که چیده می شوند تبدیل به نوعی انجیر خشک و نوعی شیرینی به نام میان پر می شوند. در آذربایجان شیرینی میان پر یکی از ملزومات سفره شب یلدا است. روستای اشتبین علاوه بر میوه دارای عسل با کیفیت و بی مثالی است شما می توانید با اندکی پرس و جو عسل سیاه کوهستان را هم پیدا کنید.

آب و هوای روستای اشتبین

بیشتر ارتفاعات و اراضی اشتبین را مراتع و جنگل ها فرا گرفته است، در واقع آب و هوای این روستا تابع آب و هوای منطقه ارسباران است. در مناطق جنوبی که کوهستانی هستند هوای سرد و در حوالی دره ارس هوا اندکی گرم و معتدل و مطبوع است، در روستای اشتبین زمستان ها در مناطق کوهستانی بسیار سرد و برفگیر است و به طور کلی این منطقه جز مناطقی با اقلیم سرد و دارای زمستان های طولانی است.

شرایط بازدید

بهترین زمان برای سفر به این روستا فصل بهار و تابستان است گردشگران می توانند با سفر به این روستا از مناطق تاریخی اطراف آن هم دیدن کنند و لذت ببرند اهالی روستا بسیار خونگرم و مهمان دوست هستند. علاوه بر آن علاقمندان می توانند تجربه ای به یاد ماندنی را در این روستا برای خود رقم بزنند در مستر بلیط تا حدودی با محصولات و تاریخچه این روستا آشنا شده اید تا در هنگام سفر اندکی آشنایی داشته باشید.

راه های درسترسی به روستای اشتبین

روستای اشتبین در کنار رود ارس و نوار مرزی ایران و شوروی قرار دارد. گردشگران بعد از این که از جلفا عبور کردند، وارد روستای سیه رود، نوردوز، کردشت و روستای دوزال می شوند و در آن جا به سه راهی هراس می رسند که منتهی به روستای اشتبین می شود، روستا تا جاده اصلی حدود 7 کیلومتر فاصله دارد از فاصله 14 کیلومتری شمال این آبادی رود ارس می گذرد علاقمندان می توانند بلیط قطار جلفا را تهیه کرده و به بازدید بروند.