شهر اهر یکی از شهرهاي استان آذربایجان شرقی به شمار می رود که در شمال غرب ایران قرار گرفته و مرکز شهرستان اهر است. این شهرستان به عنوان مرکز منطقه ارسباران (قره داغ) با 2404 کیلومتر مربع مساحت و 128111 نفر جمعیت و تعداد 242 روستا، در طول تاریخ یکی از مهم ترین شهرهای آذربایجان بوده است. شهر تاریخی اهر بزر گ ترین شهر منطقه ارسباران (قره داغ) و در 95 کیلومتري شمال شرق تبریز قرار گرفته است و با 92782 نفر جمعیت بر طبق آمار سرشماری سال 1390، به عنوان پنجمین شهر پر جمعیت استان آذربایجان شرقی محسوب می گردد. شهرستان اهر از نظر زمین شناسی در زون ساختاری البرز- آذربایجان قرار دارد. این شهرستان را می توان یکی از شهرستان های تاریخی این استان به شمار آورد به طوری که کشفیات باستانشناسی در حومه و حوالی اهر حاکی از وجود ساکنانی از هزاره دوم و سوم قبل از میلاد در این خطه است. همچنین در قرون اولیـه اسلام ایـن شهر مرکز محال «میمند» به شمار می آمـد. در اوایل قرن نوزدهم میلادی، جیمز مـوریر، دیپلمـات انگلیسی درباره نام اهر چنین مینویسد: «بنظر مـی آیـد اهر کاندید خوبی است برای محل شهر تاریخی هارا». در این شهر آثار تاریخی متعددی وجود دارد که یکی از آنها آرامگاه شهاب‌الدین اهری به شمار می آید.
معرفی آرامگاه شهاب‌الدین اهری
گورستان، نشان دهنده دیدگاه مردم نسبت به مرگ است، به ویژه در دوره اسـلامی که گورستان اهمیت خاصی پیدا کرد و ساخت مقابر و آرامگاه ها در این دوره، به عنوان جلوه ای از باورها و آیین های مربوط به پاسداشت مردگان، توام با سایر بناهای مذهبی دیگر آغاز شد و به موازات آن پیش رفت. شیوه های مختلف ساخت مقابر، از نظر ساختاری تحت تاثیر عوامل مختلف فرهنگی و مادی، راهی همگام با آیین ها و باورهای جامعه پیموده است. یکی از آرامگاه هایی که از گذشته به جای مانده آرامگاه شهاب‌الدین اهری به شمار می رود که در شهر اهر قرار دارد. آرامگاه شیخ شهاب‌الدین اهری مربوط به اوایل دوره صفوی می شود و در اهر، استان آذربایجان شرقی، خیابان شیخ شهاب واقع شده و در تاریخ 18 تیر 1311 با شمارهٔ ثبت 179 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بقعه محل خانقاه و آرامگاه شیخ شهاب‌الدین اهری محسوب می شود و از بخش های مختلفی مانند ساختمان های خود خانقاه، مسجد، ایوانی بلند، مناره‌ها، و تعدادی غرفه تشکیل شده است. در سال 1374 خانقاه بقعه شیخ شهاب‌الدین اهری به موزه ادب و عرفان تبدیل کردند و تنها موزهٔ عرفان در ایران نیز به شمار می رود. در زمان زلزله 21 مردادماه سال 91 (اهر، ورزقان و هریس) دچار بقعه شیخ شهاب‌الدین اهری آسیب شد و از آن زمان این بقعه تعطیل است.
معماری بنای آرامگاه شهاب‌الدین
همانطور که در بخش های قبلی اشاره کردیم این مجموعه از بخش های مختلفی مانند ساختمان‌های خود خانقاه، مسجد، ایوانی بلند، مناره‌ها، و تعدادی غرفه تشکیل شده است. دور تا دور این مجموعه حصاری دیده می شود که به صورت مشبک ساخته شده است و احتمالا زمان ساخت آنها به دوران صفوی بر می گردد.
خانقاه شیخ
معماری خانقاه شامل فضای بزرگی می شود که زیر گنبد دو پوش قرار گرفته است و مقطعی مربعی شکل دارد. در طرفین خانقاه اتاق هایی بصورت قرینه دیده می شود که به چینی خانه (محل نگهداری ظروف چینی) معروف شده اند. در ادامه این بخش از مجله مستر بلیط دیگر بخش های این مجموعه را توضیح می دهیم.
مسجد شیخ شهاب الدین
پلان این مسجد به صورت مستطیل شکل و با طاق و تویزه پوشش داده شده است. در سمت شرقی دیوار جنوبی این مسجد، به ارتفاع یک مترو نیم، قاب کوچک مستطیل شکلی گچبری شده به چشم می خورد که در وسط آن، دست خطی از شیخ بهاء الدین عاملی نیز با این مضمون دیده می شود: «درعشر ثالث شهر شعبان المعظم درسنه ۱۰۱۸ به زیارت این مزار فایض الانوار مشرف شد. به قرآن مجید که وقف مزار بود، تفأل شد که مرتبه شیخ شهاب الدین علیه التحیة والرضوان دردرگاه خداوندی چه مقدار می باشد، این آیه کریمه به فال آمد : یبشرهم ربهم برحمة منه و رضوان». علاوه بر این چهار قاب دیگر نیز برروی همان دیوار گچبری شده است که در حال حاضر دیگر نوشته های آنها مشخص نیستند. در قسمت جنوبی مسجد، محرابی با دو حاشیه مقرنس کاری و لوحه ای به خط ثلث مورخ ۱۱۸۹ ه.ق ایجاد شده است که متنی به این صورت دارد: «من عظام توفیقات الله سبحان انه وفق الامیرالکبیر مصطفی قلی خان به تعمیر هذه بقعة الشریفه فی سنة تسع وثمانین بقد المائة والالف». از تزئینات این بنا می توان به گچبری، نقاشی و مقرنس کاری اشاره کرد، که از نظر تزئینات، با بقعه شیخ امین الدین جبرئیل درک لخوران اردبیل قابل مقایسه است و به همین خاطر به نظر می رسد که توسط یک استاد اجرا شده باشند.
راه های دسترسی به آرامگاه شهاب‌الدین
برای دیدار از این محل باید به شهر اهر سفر کنید و برای این سفر می توانید از مستر بلیط، بلیط اتوبوس اهر را خریداری کنید و خود را به این شهر برسانید. پس از اینکه به شهر رسیدید با وسایل حمل و نقل عمومی موجود در شهر به این آرامگاه بروید. از آنجایی که این مجموعه در داخل شهر قرار گرفته است دسترسی به آن بسیار سریع و راحت انجام می شود.
بازدید از آرامگاه شهاب‌الدین اهری
برای دیدار از این بنا باید هزینه ای را بپردازید که می توانید از موزه هم دیدن کنید. زمانی که برای گشت و گذار در این مکان احتیاج دارید حدود 2 الی 3 ساعت می شود.
دیدگاهتان را بنویسید