موزه صدا؛ تاریخچه + راه های دسترسی

در کشورمان موزه های متعددی وجود دارد اما موزه موسیقی و صدا در تبریز در نوع خود یکی از موزه های منحصر به فرد و جز اولین موزه صدا و موسیقی در ایران به شمار می رود. این موزه‌ تاریخ حرفه نوازندگی در ایران و قدمت سازهای اصیل ایرانی را به نمایش گذاشته است و خیلی خوب توانسته مردم را با صدا و موسیقی آشنا کند. در مجله مستر بلیط با ما همراه باشید تا با موزه صدا یا خانه تاریخی امیر پروز بیشتر آشنا شوید موزه تاریخی تبریز یکی از مکان های دیدنی تبریز است، که بازدید از آن یک بار توصیه می شود.

این موزه اولین موزه صدا و موسیقی است که خصوصی طراحی و اداره می‌شود. صاحب این مجموعه بزرگ فردی است به نام آقای ساجدی که شخصا در موزه حضور دارد. آقای ساجدی از طرف سازمان میراث فرهنگی تبریز یکی از خانه‌های قدیمی و تاریخی پیاده ‌راه تربیت را از وارثانش گرفت و تبدیل به موزه کرد. این خانه متعلق به خانواده کلکته‌چی بوده و به خانه «امیر پرویز» معروف است.

تاریخچه موزه صدا

بهتر است که در ابتدا اندکی با آقای ساجدی آشنا شوید، آقای ساجدی حدودا 40 سال طول کشید تا تمام  ادوات بی نظیر موسیقی را جمع آوری کند و قطعا این کار زحمت بسیار زیادی برای او داشته است او وسایل و ادوات موسیقی را نه تنها از کشور خودمان بلکه از سراسر نقاط دور و نزدیک ایران خریده‌ و جمع‌آ‌وری کرده‌ است.

در میان وسایل این موزه از سازهای محلی گرفته تا سازهایی با طرح‌ ها و جنس‌ های بی‌نظیر پیدا می‌شود، برخی از سازهای موجود در این موزه بسیار با کیفیت بوده و جنس آن ها نیز از چوب درختان یا هسته میوه‌هایشان ساخته شده‌اند.

آقای ساجدی به غیر از این که دارای مجموعه بزرگ موسیقی بودند، مجموعه‌ای بسیار زیبا و بی‌نظیر از تابلوهای نقاشی که مربوط به موسیقی هستند را در موزه نگه داری می کند و علاوه بر آن مجموعه‌ای از وسایل هم قدیمی دارند که به‌زودی به نمایش خواهند گذاشت حرفه اصلی آقای ساجدی موسیقی و نوازندگی است و به همین علت با موسیقی و سازها آشنا هستند.

آقای ساجدی در کنار کار موسیقی فعالیت دیگری نیز دارند و در اوآخر هفته ها برای علاقمندان به موسیقی نشست های آموزشی موسیقی ایرانی و محلی برگزار می کنند، این نشست‌هایی که توسط این استاد برگزار می شود به موسیقی محلی، موسیقی کودکان، آیین پرده ‌خوانی، تکم ‌چی‌گری، مثنوی ‌خوانی و… مربوط می شود.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

موزه صدا دارای یک  حیاط بزرگ است، علاوه بر این موزه دارای یک ساختمان دو طبقه، چندین تالار بزرگ و کوچک و زیرزمین است. معماری داخل ساختمان بسیار منحصر به فرد و زیبا و طراحی‌اش به سبک قدیمی و دارای تالارهایی تودرتو است که تالارها به وسیله راه پله از یکدیگر جدا شده اند. در هر قسمت از این تالارها سازهایی خاص نگه داری می شوند و علاوه بر آن هر بخش به نام یکی از بزرگان موسیقی نام گذاری شده است.

در ابتدا برای ورود به موزه در کوچه کرباسی دری کوچک قرار دارد که چندین پله می خورد تا به پایین روید. سپس از متصدی بلیت موزه را دریافت کنید و از راهروی ورودی وارد حیاط  موزه شوید. حتی اگر قبلا هم به این موزه رفته باشید، هربار حال و هوای خاصی را در شما به وجود می آورد و از فضای موزه به شدت لذت خواهید برد. حیاط موزه پر است از باغچه و گل های زیبا که در کنار آن نیمکت‌های سنگی قرار دارد و به هنگام شب چراغ های موجود در حیاط زیبایی حیاط را دوچندان می کند و موسیقی کلاسیک بی‌کلام در فضای موزه پیچیده است.

طبقه اول ساختمان متعلق به قسمت مدیریت و کتابخانه موزه نیز در آن جا قرار گرفته است. از حیاط موزه به ‌سمت راست ساختمان بروید و داخل موزه شوید. اگر بخواهید به طبقه دوم ساختمان بروید باید از پله‌های قدیمی و بلند استفاده کنید چرا که تنها راه ورود به طبقه دوم همین قسمت است. تالاری در طبقه دوم وجود دارد که با نام «تالار ادوات صوتی» شناخته می شود.

این تالار پر از ادوات موسیقی و صوتی که شامل گرامافون، رادیوهای لامپی، آپارات، تلویزیون‌های سیاه‌سفید قدیمی، عکس‌هایی از موسیقی‌دانان ایرانی و خیلی چیزهای دیگر، که بازدید از آن ها بسیار لذت بخش و جذاب است، درون تالار دوم که می شوید سازهایی در داخل تالار به چشم می خورد که نام آن «تالار استاد سلیمی» نام دارد، سازهایی که موجود در تالار هستند با نام سازهای مضرابی شناخته می شوند، این سازها شامل تارهای ایرانی و آذربایجانی، قوپوز، سه‌تار، گیتار، چنگ، باغلاما، ماندولین.

بعد از بازدید از تالار دوم، وارد تالار سوم موزه خواهید شد این تالار نیز با عنوان «استاد بابایان» شناخته می شود، در داخل تالار سوم سازهای بادی مثل بالابان، سورنا، نی، شیپور قره‌نی، ساکسیفون، ترومبون و سازدهنی برای علاقمندان به نمایش گذاشته شده است. تالار چهارم این موزه نیز با عنوان «استاد زاون» شناخته می شود و در آن سازهای زهی مثل انواع کمانچه‌های ایرانی اقوام مختلف، انواع ویولن، قیچک و ویلنسل به نمایش گذاشته شده‌اند تا افراد علاقمند به موسیقی از آن ها بازدید کنند.

تالار پنجم موزه نیز با عنوان «تالار استاد فرام» شناخته می شود که در واقع این تالار مخصوص سازهای کوبه‌ای مثل نقاره، تنبک، دهل، دمام، قاوال، دف، طبل و درامز است. تالار ششم موزه نیز با عنوان «استاد بیگجه خانی» شناخته می شود. این قسمت از موزه کاملا مختص لوازم آقای ساجدی است .تالار هفتم از موزه نیز مخصوص سازهای بین‌المللی و زنگوله‌ها است و همچنین در تالار آخر که تالار هشتم نام دارد سازهای کلاویه‌ دار مثل انواع قارمون، ارگ، آکاردیون، هارمونیکا و ملودیکا نگهداری می‌شود.

اگر شما به نام و شکل سازهای متفاوت که در موزه قرار دارند توجه کنید، پی خواهید برد که موسیقی ملل مختلف از جمله ایران تا چه اندازه متنوع بوده است و چه سازهای اصیل و قدیمی در آن جا وجود دارند، که متاسفانه در حال حاضر حتی نامی از آن ها را عده ای از افراد نمی شناسند و برای شان آشنا نیست.

در کل تالارها، عکس‌هایی مربوط به موسیقی و نوازندگان و موسیقی‌دانان روی دیوار به چشم می‌خورند و پخش انواع موسیقی کلاسیک و بی‌کلام فضای موزه را آرام و دلپذیرتر می‌کند. بعد از این که بازدید از موزه به اتمام رسید شما از در خروجی می بایست خارج شده و با طی کردن چندین پله به درون حیاط برسید.

در طرف مقابل حیاط زیرزمین قرار گرفته است و شما می توانید از زیر زمین نیز دیدن کنید زیرزمین برخلاف هوای سرد بیرون، هوایی گرم و مرطوب دارد که این هوا متناسب با فصول سال تغییر پذیر است. زیرزمین خانه شباهت زیادی به سردابه و قنات دارد و در زمان ورود به آن اندکی بوی نم به مشام می رسد.

باید از پله‌های زیرزمین پایین بروید در داخل زیرزمین تالاری وجود دارد که محل برگزاری نشست‌ها و کلاس‌ها است. در طرفی از زیرزمین سازهای آیینی و زنگوله کلیساها و کوبه‌های درهای قدیمی وجود دارد و در قسمت دیگر زیر زمین لوازمی که به آیین تکم‌ گردانی مربوط است قرار دارد این آیین یکی از رسومات قدیمی تبریز است و در زمان قدیم نزدیک عید نوروز برگزار می‌شد. به‌علت تعداد زیاد وسایل این مجموعه بی‌نظیر موسیقی و محدودیت فضای موزه، بسیاری از سازها و گرامافون‌های قدیمی و نادر در اتاقی دیگر گذاشته شده‌اند.

شرایط بازدید

در زمان قاجار تبریز دومین پایتخت به شمار می رفت، سفر به تبریز می توانید از جاذبه های فوق العاده آن لذت ببرید شهر تبریز از شهرهای بزرگ، تمیز و مدرن ایران است. سفر به تبریز و پیرامون آن، دارای دو جنبه است. هم تماشای تاریخ کهن این شهر و هم دیدن طبیعت شگفت آور آن بسیار لذت بخش است.

علاقمندان می توانند برای بازدید از این شهر زیبا در فصول تابستان و بهار به آن جا سفر کنند چرا که تبریز دارای زمستان های بسیار سرد است و به راحتی نمی توان از جاذبه های آن دیدن کرد، موزه یا خانه امیر پرویز که در مستر بلیط با آن آشنا شده اید همه روزه حتی در روزهای تعطیل از ساعت 10صبح تا 18 عصر باز و پذیرای گردشگران است، برای ورود و بازدید از موزه از علاقمندان مبلغ 3000 هزار تومان دریافت می شود و زمان پیشنهادی برای بازدید 1 ساعت است.

راه های دسترسی به موزه صدا

برای دسترسی به خانه امیر پرویز باید از در پیاده‌ راه تربیت، کوچه کرباسی، خانه تاریخی «امیر پرویز» واقع شده است وارد موزه شد، در اواسط پیاده ‌راه تربیت، تابلوی راهنمایی مسیر موزه و کوچه کرباسی را به شما نشان می دهد، مسیر دوم برای دسترسی به خانه امیر پرویز از پشت پیاده‌ راه تربیت، خیابان ارتش، بازارچه کره ‌نی خانه، کوچه کرباسی است. افراد می توانند برای راحتی و سرعت بخشیدن به سفر بلیط هواپیما تبریز را تهیه کرده و خود را به خانه امیر پرویز برسانند و در کنار خانواده لحظات شاد و مفرحی را برای خود ایجاد کنند.