میل خسرو گرد؛ تاریخچه + راه های دسترسی

میل خسرو گرد در منطقه نیمه بارانی مشرف به دشت کویر بر روی رسوبات رس و شنی مربوط به دوران سوم زمین شناسی قرار گرفته است. میل خسرو گرد، نشانه ای از محبت و دوستی مردمان کویر است كه عاشقانه به زندگی در اين کویر پرداخته اند.

ساکنین اين منطقه در زمان های گذشته، شب ها با روشن كردن مشعلی بر بلندای اين ميل، كاروانيان را به سوی خود فرا می خواندند تا میزبان مسافران خسته از راه باشند.

علاوه بر روشن كردن مشعل بر بالای مناره، آب انبار و حوض انبار های كنار جاده نيز كاروانيان را به سوی ميل هدایت می كرده است. برای رفتن به شهر سبزوار و بازدید از این منطقه می توانید به صورت آنلاین و حضوری، بلیط قطار سبزوار را تهیه کنید.

تاریخچه میل خسرو گرد

قدمت ميل خسرو گرد مربوط به قرن ششم هجری قمری می باشد. میل خسرو گرد در طی قرن های گذشته مرمت گرديده و به دستور ناصر الدین شاه قاجار به عایق بندی بام سکو و پايه ميل بنا شده است. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۷۷ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

ابتدا تصور مي شد که اين مناره تنها باقی مانده مسجد جامع بزرگ خسرو گرد است اما کاوش های باستان شناسی اخير در کنار برخی شواهد نشان مي دهد که اين مناره هیچ ارتباطی به مسجد جامع بزرگ خسرو گرد نداشته و کاربری آن به عنوان ميل راهنمای مسافران بوده است.

نقشه و معرفی بخش های مختلف میل خسرو گرد

ميل خسرو گرد میلی آجری است که با استفاده از آجر، آجر تراش، چوب و ملات گل با مخلوط شیره آهک و ماسه بادی و خاک رس ساخته شده است. اين ميل دارای چهار بخش اصلی پايه، ساقه، بدنه و راس می باشد. ارتفاع کل اين ميل از روی زمین محل بنا تا بالا ترین نقطه ۳۲/۱۰ متر است.

پايه اين ميل دارای پلان مربعی است که در گوشه های آن پخ هايی به عرض ۲ متر اجرا شده که محل ورودی ۴ حجره در اين بخش می باشد. ارتفاع بخش پايه 2.25 متر و عرض هر ضلع آن در پايين 15.9۵ متر و در بالا 15.55 متر است. به منظور امکان دسترسی به بدنه ميل در دو ضلع شرقی و غربی دو ردیف پله قرار دارد. هر يک از اين ردیف پله ها دارای ۶ پله می باشند که طول هر کف پله و ارتفاع آن بجز پله اول ۳۵ سانتی متر و ارتفاع پله اول ۶۵ سانتی متر و عرض کف پله آن همان ۳۵ سانتی متر است.

در دور تا دور بالای بخش پايه يک نیم پله به ارتفاع ۸ سانتی متر و عرض ۵۵ سانتی متر جهت جلوگیری از ریزش آب به ديوار ها اجرا شده است. نمای بخش پايه با استفاده از آجر های ۲۵×25 ایجاد شده که تنها در دو جهت افقی و عمودی قرارگرفته اند.

روی بخش پايه با استفاده از آجر های جدید در دوره های مرمت اخير پوشش داده شده است که ابعاد آن با آجرهای استفاده شده در نمای پايه متفاوت است. شما می توانید با مراجعه به سایت مستر بلیط، تمام بلیط های مورد نظرتان را با قیمت مناسب تهیه کنید و از نزدیک این همه قدمت و زیبایی را تماشا کنید.

ساقه ميل در واقع بخشی است که بر روی سکوی پايه قرارگرفته و بدنه اصلی ميل بر روی آن ساخته شده است. به علاوه درب دسترسی به بدنه ميل نيز در ضلع غربی بخش ساقه قرار دارد. شکل اين بخش تقربیا مکعبی است که طول هر ضلع آن در محل اتصال به پايه ۴۹۵ سانتی متر و در محل اتصال به بدنه ۴۲۵ سانتی متر می باشد. ارتفاع ساقه ميل از روی سکوی پايه ۲۸۰ سانتی متر است.

ساقه ميل به شكل استوانه می باشد و هر چه از سطح قاعده اين ساقه به راس ميل مي رود از قطر ساقه کم می شود. اين ساقه به ۱۱ قسمت غير مساوی تقسيم شده است. آجر کاری روی پايه به صورت خفته است و بعد از آن یک باند آجر تراش به شكل نیم بیضی و نیم دایره كه اين اشکال بر روی یک ديگر بیضی کامل، دایره کامل و لوزی را تشکیل داده اند. ارتفاع اين قسمت ساقه نسبت به قسمت بالاتر خود كم است.

بدنه اصلی ترين بخش ميل را تشکیل می دهد. شکل بدنه به صورت استوانه ای است که از پايين به بالا قطر آن کم می شود و مخروطی شکل است. ارتفاع کلی اين بخش بيش از ۲۵ متر است که حدود ۸۰ درصد ارتفاع کلی ميل را شامل می شود.

قطر خارجی بدنه در پايين ترين نقطه ۴۹۵ سانتی متر و در بالا ترين نقطه و در زیر بخش راس حدود ۲۶۰ سانتی متر می باشد. قطر داخلی بدنه در پايين ۲۸۵ سانتی متر و در زیر بخش راس ۱۵۰ سانتی متر است.

با توجه به اختلاف قطر های داخلی و خارجی بدنه می توان گفت که ضخامت ديوار در پايين حدود ۱۰۵ سانتی متر و در بالا ۵۵ سانتی متر هستند. بدنه ميل از دو بخش اصلی ديوار های خارجی و ستون میانی تشکیل شده و پله های گردانی که در بدنه ميل ساخته شده اند بر دو اين بخش تکیه دارند.

بدنه دارای ۸۳ پله است که عرض بزرگ ترين آن ها که در پايين قرارداد ۹۵ سانتی متر است. جهت امکان دید در بدنه ۱۰ عدد نورگير در تعبیه شده است که با انتقال نور به داخل ميل روشنایی لازم را برای امکان بالارفتن از ميل فراهم کرده اند.

رأس، بالا ترين نقطه ميل را تشکیل داده و بر روی يک نعلبکی قرارگرفته است. شکل استوانه ای کامل اين بخش نشان می دهد که چیزی از ارتفاع ميل کم نشده است و نظريه برخی که معتقدند ميل بلندتر از اندازه کنونی بوده است، چندان صحیح به نظر نمی رسد. قطر خارجی رأس در بالا ترین نقطه ۲۸۰ سانتی متر است که حدود ۱۳ نفر به راحتی می توانند بر روی بخش رأس گرداگرد يک ديگر بنشینند.

شرایط بازدید

برای بازدید از میل خسرو گرد ابتدا باید به شهر خراسان رضوی بروید و پس از آن در ورودی این شهر میل خسرو گرد را می توانید به راحتی ببینید.

راه های دسترسی به میل خسرو گرد

مناره خسرو گرد در استان خراسان رضوی، ۱۰ کیلومتری غرب شهر سبزوار، روستای خسرو جرد قرار دارد و افراد علاقه مند به گردشگری و بازدید از این جاذبه تاریخی می توانند با هر گونه وسیله نقلیه ای از جمله؛ قطار، هواپیما، اتوبوس و وسیله نقلیه شخصی به دیدن میل خسرو گرد بروند. ممنون از این که در این بخش از مجله مستر بلیط تا انتها ما را همراهی کردید.