کاروانسرای قزلق؛ تاریخچه + راه های دسترسی

در فاصله ۳۵ کیلومتری از ضلع جنوب شرقی شهر گرگان و در میان جنگل های انبوه و دامنه های سرسبز و زیبا و حاصلخیز، در مسیر جاده گرگان به سمت چهار باغ و شاه گوه، کاروانسرای قزلق قرار دارد، این منطقه کوهستانی از سمت شمال به دشت حاصلخیز گرماب دشت و همچنین روستای توسکستان منتهی می شود، علاوه بر این از سمت جنوب نیز به روستای قدیمی سر علی آباد و چهار باغ و همچنین از سمت شرق و غرب منتهی به دامنه های خرم و سبز جنگلی و دره های عمیق است. در ادامه با مجله مستر بلیط همراه باشید.

‌تاریخچه کاروانسرای قزلق

بنا بر روایت و استناد به مدارک و شواهد تاریخی و مطالعات تاریخی که انجام گرفته است، می توان گفت که منطقه قزلق و همچنین کاروانسرا در گذشته دارای اهمیت بسیار زیادی بوده و از رونق و شکوفایی بارزی برخوردار بوده است.

دلیل احداث کاروانسرا در این منطقه عبور و مرور کاروان های سیاحتی و تجارتی بوده که از این منطقه گذر کرده و ارتباطی را میان دشت گرگان با جاده های اصلی، قدیمی در جاده خراسان و فلات مرکزی ایجاده کرده بود که این امر دارای اهمیت خاصی بود، اما متاسفانه با گذشت زمان و به دلایل متعدد نظیر تغییر مسیر راه‌های کاروان ها در دوره های متعدد، از شکوه و عظمت این کاروانسرا کاسته شد.

کاروانسرای قزلق در گذشته کارایی و عملکرد خوبی داشته و بر اساس همین نوع پلان و سبک ساخت آن جزو، کاروانسراهای بین راهی کوهستانی سر پوشیده به شمار می رود که قابل مقایسه با دیگر کاروانسراهای ایران از جمله کاروانسرای شبلی در گردنه شبلی آذربایجان، کاروانسرای امامزاده هاشم در گردنه امامزاده هاشم که در جاده هراز قرار دارد.

همچنین کاروانسرای گدوک که واقع در جاده فیروز کوه است و در دوره صفوی بنا شده و در ادوار مختلف به ویژه دوران قاجار مرمت شده و مورد استفاده قرار گرفته است.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

کاروانسرای قزلق از لحاظ استفاده از مصالح بوم آورد، اجرای طاق های جناغی و گهواره ای و اصل قرینه سازی در این بنا در نوع خود منحصر به فرد و بی نظیر به شمار می رود، با توجه به ویژگی های منحصر به فردی که این بنا دارد در تاریخ ۱۳۷۹ به عنوان یکی از آثار تاریخی در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

کاروانسرای قزلق به عنوان نمونه ای از کاروانسراهای کوهستانی است که با استفاده از مصالح سنگ و ملات گچ، آهک و ساروج در مسیر قدیم استرآباد- شاهرود بنا شده است و دارای سبکی سرپوشیده با پلان هایی مستطیلی شکل است و در جهت شمالی ورودی بنا قرار دارد که طاق هلالی شکلی دارد و احتمالا در آن چوبی بوده و به سمت داخل دارای دو پلان سنگی است.

در حد فاصل هر کدام از حجره ها، جرزهایی تعبیه شده که سقف را نگه می دارند و همچنین تقسیم کننده فضای داخلی نیز هستند، چیزی که جالب است این است که درون هر کدام از حجره فضایی برای روشن کردن آتش تعبیه شده است تا موجب گرمای فضا در فصل سرد شود.

شرایط بازدید

برای بازدید از این مکان می توانید از ساعات 9 صبح تا 21 شب به بازدید بروید برای بازدید هزینه ای از گردشگران دریافت نمی شود، در اطراف این بنا جاذبه های تاریخی دیگری نیز وجود دارد که می توانید از آن ها نیز در کنار کاروانسرا دیدن کنید. مستر بلیط پیشنهاد می کند در فصل بهار به این شهر سفر کنید.

راه های دسترسی به کاروانسرای قزلق

راه ارتباطی فعلی گرگان و شاه کوه سفلی و شاه کوه علیا دارای پیچ و خم های فراوان است که از ضلع جنوبی و غربی کاروانسرا و همچنین از گردنه قزلق عبور می کند، این راه چشم اندازی زیبا و منحصر به فرد و هیجان انگیز دارد.

در زمان گذشته مسیر قدیمی جاده از ضلع شمالی و شرقی آن عبور می کرده که اکنون با تغییر مسیر جاده فعلی و بهسازی، جاده ای که در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت متروکه باقی مانده، افراد می توانند با اتومبیل شخصی خود به این مکان سفر کنند و اگر تمایل دارند می توانند بلیط اتوبوس گرگان تهیه کرده و خود را به مقصد برسانند.