مساجد یکی از مهمترین مراکز مذهبی در اسلام به شمار می آیند که مورد احترام مسلمانان قرار دارند. در ایران پس از اینکه اسلام وارد شد، مساجد متعددی ساخته شد که برخی از آنها همچنان وجود دارند که علاوه بر اهمیت از لحاظ کاربری، به خاطر قدمتی که دارند نیز مهم هستند. مسجد در قرون نخستین اسلامی با این خصوصیت و ویژگی بوده است؛ در بینش مكتب اسلام عبادت، سیاست، اقتصاد، اجتماع، اخلالق، علم، فرهنگ، جنگ و دفاع و ده ها مقوله‌ی دیگر که شكل دهنده‌ی زندگانی در بعد کامل انسانی هستند اموری به هم پیوسته اند و طرح تنها یكی از آنها نارساست و فرهنگی ویرانگر به بار خواهد آورد. مسجد مرکز ثقل بنای شهرها در دوره اسلامی بود و معماری آن متناسب با شرایط اقلیمی، مصالح در دسترس و تحت تاثیر سنن و خصوصات محلی ساکنان شهر منطقه شكل می گرفت. در ایران مساجد زیادی از دروان های اولیه پس از اسلام در باقی مانده است که یکی از آنها مسجد جامع شوشتر به شمار می رود. در این بخش از مجله مستر بلیط در مورد این اثر تاریخی اطلاعاتی را در اختیار شما قرار می دهیم تا در زمان دیدار از آن بتوانید دقت بیشتری به بخش های آن داشته باشید.
تاریخچه مسجد جامع شوشتر
این مسجد یکی از قدیمی ترین مساجد ایران به شمار می رود، که در سده های نخست اسلامی ساخته شده و این بنا در گذر سالیان دراز دچار تغییراتی شده است. مقدسی در قرن چهارم هجری، مسجد شوشتر را با نام لطیف بیان کرده و موقعیت آن در وسط شهر، در کنار بازار بزازان گفته است. در سده دوازدهم، محله اطراف مسجد محله دکان سید خوانده می شد. در پی تحولات سالیان، تا دهه 1330 شمسی، مسجد در گوشه غربی شهر قرار گرفت و جای بازار را گورستانی گرفته بود. در دهه های اخیر، این گورستان با ساخت خانه ها از بین رفته و در محدوده شمالی مسجد میدانی ایجاد شده است. به این محله، که در جنوب غربی محدوده فعلی شهر قرار دارد، محله مناره می گویند. بنا بر نوشته سید عبدالله جزایری، ساخت این بنا در دوره خلافت المعتزبالله شروع شد. دو خلیفه دیگر عباسی، القادر بالله و المقتدی بامرالله، به کار مسجد توجه کردند، اما این بنا حتی در دوره المیترشدبالله هم تمام نشد. بنای اولیه مسجد، چوبی و تیرپوش بود، با یتون های باریک و بلند از شاه چوب هندی که گویا همان شیشم یا جگ است. چوب ها را از هند از راه بصره به شوشتر آورده اند. پس از فرسوده شدن بنا، جمعی از خیرین به سرپرستی فردی به نام حاجی فتح الله خیاز آن را در 1088 به کل امروزی مرمت کردند.
معماری مسجد جامع
از لحاظ معماری و سبک شناسی مسجد جامع شوشتر دارای سبک خراسانی است. عمده مصالح بكار رفته در آن سنگ گچ و خاک و چوب است. در دوره های بعدی مناره و گلدسته به مسجد اضافه شده که نشانگر سبک آذری در بنا به شمار می رود. مسجد جامع شوشتر در دوره های مختلف مورد تعمیر و مرمت قرار گرفته است. بنای امروزی مسجد شامل چهلستونی است که عمق آن از دیوار حیاط تا دیوار قبله شش دهانه و پهنای آن در مجاورت حیاط، سیزده دهانه است، گوشه غربی این مستطیل خارج از بنای مسجد قرار دارد. هر چه از اطراف حیاط به سوی قبله پیش می رویم، پهنای چهل ستون کمتر می شود و در کنار دیوار قبله به نُه دهانه می رسد. عمق چهلستون نخستین مسجد دو دهانه بیشتر از امروز بوده است. طاق های چهلستون مسجد بر ستون های ضخیم از سنگ زبرتراش قرار دارد. دیوارهای غربی و دیوار قبله بنا صلب و بی روزن هستند، اما در هر دهانه دیوار حیاط و دیوار شرقی، در یا پنجره ای تعبیه شده است. نمای رو به حیاط چهلستون متشکل از پشت بندهایی نیم گرد و آجری، در امتداد ستون هاست، که از ستون های بخش سرپوشیده مسجد بسیار ستبرتر است. نمای شرقی مسجد نیز دیواری آجری و تخت است، بری این نما نیز پشت بندهایی نیم هستن بر افزوده اند. مناره آجر مسجد بر دیوار شرقی حیاط قرار دارد و نزدیک به ده متر از نمای شمالی چهلستون فاصله دارد. بر گوشه شمال شرقی مسجد مناره کوچکی قرار دارد که گلدسته ای بر سر آن دیده می شود. بلندی مناره در گذشته 26 متر بود، بعدها قسمت بالایی آن تخریب گردیده و هم اکنون در حدود 18 متر است.
راه های دسترسی به مسجد جامع
برای اینکه بتوانید از این بنا دیدن کنید در ابتدا باید بلیط قطار شوشتر را از مستر بلیط به صورت آنلاین خریداری کنید و پس از رسیدن به شهر باید سراغ خیابان مسجد جامع را بگیرید و با وسایل حمل و نقل عمومی خود را به این منطقه از شهر که در ضلع غربی آن قرار دارد برسانید. همچنین با خودرو هم شخصی هم می توانید به آسانی دیدن این شهر و مسجد جامع آن بروید.
بازدید از مسجد جامع شوشتر
برای دیدار از این مسجد نیازی به پرداخت هزینه نیست و می توانید به رایگان از آن دیدن کنید. بهتر است قبل از بازدید از آن شرایط باز یا بسته بودن مسجد را پرس و جو کنید.
دیدگاهتان را بنویسید