مقبره همدم الملوک؛ تاریخچه + راه های دسترسی

یکی دیگر از مناطق دیدنی اصفهان که در ضلع شمالی محوطه امامزاده احمد و در مجاورت جنوب شرقی نقش جهان قرار دارد مقبره ای است تحت عنوان، مقبره همدم الملوک. این مقبره با دو ستون ساخته شده است و قدمت آن به زمان قاجار باز می گردد.

علاوه بر این در معماری مقبره گچ بری ها و آیینه کاری ها به همراه نقوش مختلف و رنگارنگی، بیشتر به رنگ سفید و قرمز و سبز، در بهترین و زیبا ترین حالت خود به چشم می خورد، و  در سقف این مقبره تابلوهای نقاشی وجود دارد که هنوز به طور کامل می درخشند.

در قسمت بالای سقف مقبره نورگیری به شکل دایره‌ به همراه نقوش گلدانی و اسلیمی به چشم می خورد نقوش دیگری نیز از طبیعت و منظره در آن دیده می شود. زمانی که نور از پنجره‌های رنگارنگ عبور می‌کند به فضای داخلی بقعه می تابد نوعی شادی و نشاط را درون بقعه ایجاد می کند.

به طور کلی در داخل بقعه سه سنگ مزار وجود دارد که متعلق به همدم الملوک ملقب به همدم السلطنه، دختر امیرکبیر از زن دوم او عزت الدوله و همسر مسعود میرزا ظل السلطان (پسر ناصرالدین شاه) است او در سنین جوانی به سال ۱۲۹۶ قمری درگذشت. همدم الملوک دارای فرزندانی به نام های سلطان حسین میرزا جلال‌الدوله و کوکب السلطنه و شوکت‌السلطنه و عزیزالسلطنه بود، که در این مکان مقبره دوم متعلق به عزیزالسلطنه می باشد، (نام دیگر عزت الدوله ملک نسا خانم یا ملک‌ زاده خانم بوده ایشان دختر محمدشاه قاجار و مهدعلیا، که خواهر تنی ناصرالدین شاه و همسر دوم امیر کبیر بود).

سنگ مزار سوم به خسرو خان خلف صارم الدوله، پسر ظل سلطان، متعلق است. البته لازم است که بگوییم برخی از افراد اشتباها می گویند که مقبره خواهر ناصرالدین شاه قاجار به اسم عزیز السلطنه است در حالی که خواهر ناصرالدین شاه، عزت الدوله نام داشته و مادربزرگ ناصر الدین شاه عزیزالسلطنه نام داشته است و مزار او به کلی در مکان دیگری قرار دارد. در ادامه با مستر بلیط همراه باشید تا با ماجرای تاریخی مقبره همدم الملوک آشنا شوید.

تاریخچه مقبره همدم الملوک

درباره این ماجرا آقا سید تعریف می کند که «عزیز السلطنه همسر ظل السلطان و پسری داشته به نام صارم الدوله در پی اختلافاتی که با ظل السلطان داشته، برای این که طلاقش را از او بگیرد به خانه حاج آقا نجفی می رود این خبر وقتی به گوش ظل السلطان می رسد او به شدت عصبانی و خشمگین می شود و تصمیم می گیرد که برای حل مجارا و اختلافات پسرش را به خانه حاج آقا نجفی بفرستند.

پسر او نمی خواست این چنین بد نامی در خانواده شان بماند، به همراه افرادی می رود و هرچه به مادرش برای برگشت اصرار می کند او قبول نمی کند که به خانه برگردد. در این بین صارم الدوله نیز در پی اقدامی عجیب شمشیر کشیده و او را به قتل می رساند. البته در این باره گفته شده است که این دستور از جانب ظل السلطان بوده که به فرد قاتل وعده نصف ثروت را داده بود».

البته در پی سخنان آقا سید او می گوید که این قبر شباهت زیادی به قبر مادر صارم الدوله دارد دلیل آن نیز این است که «مونس السلطنه» به دست فرزندش یعنی صارم الدوله در خانه آقا نجفی به قتل رسیده است نه عزیز السلطنه.

از طرفی دیدگاه برخی از کارشناسان درباره این بقعه متفاوت است و در این باره می گویند: «عزیز السلطنه» که دختر ظل السلطان و خواهر صارم الدوله است او علاوه بر این عروس عمه اش بانو عظمی نیز بوده و برخی از باستان شناسان و تاریخ نگاران نیز این مقبره را به بانو عظمی خواهر ظل السلطان متعلق می دانند.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

در سمت راست که درب ارسی وجود دارد را می گشاید و وارد این بقعه می شویم، در روبه روی خود سه درب چوبی دولنگه با شیشه هایی رنگی وجود دارد و در سمت راست و چپ این سه در دو درب چوبی دیگر نیز قرار دارد، به گفته آقا سید در زمان گذشته در جلوی این سه درب یک حیاط با یک حوض کوچک و آب نما قرار داشته است.

در گذشته تمام این درب ها به سمت حیاط باز می شدند تا این که در سال 1380 پشت آن تیغه شد آقا سید در این باره ادامه می دهد: «در قدیم ساختمان ها به این صورت ساخته میشد که به آن ها بیرونی و اندرونی می گفتند و پشت این دیوار راهرویی بوده که به قبر حاج آقا نجفی منتهی می شده است.

روبروی این اتاق سه دری ها هم با استفاده از این ارسی به حیاط باز می شد و به این ترتیب از هردو طرف، حیاط داشت و هوا تردد می کرد و خنک می شد. در قسمت هایی از حیاط گلدان های نیلوفر آبی به چشم می خورد که رنگ آن زرد است.

در بین نقوش گلدانی گچ بری هایی وجود دارد که به شکل ترنج است داخل آن با آئینه کاری تزئیین شده است، در قسمت هایی که مناظری از طبیعت نقاشی شده است به شکلی زیبا داخل قاب گچ بری قرار گرفته است. از قسمت ارسی نیز به داخل نور وارد می شود و با همین روش فضای داخلی این بنا به کلی درخشان تر می شود.

شرایط بازدید

تقریبا سه سال قبل توسط فردی علاقمند و با هزینه شخصی همان فرد بازسازی و مرمت شده است، در حال حاضر درب بقعه پنجشنبه ها از ساعت ۱۸ تا ۲۰ باز است، و پذیرای مهمانان و گردشگران می باشد، در بقیه زمان ها در صورتی که خادم امازاده (آقا سید) حضور داشته باشند، برای دوست داران، درب را باز می کند. با این مقبره در مجله مستر بلیط اندکی آشنا شده اید و برای سفر تقریبا اطلاعاتی را دارید.

راه های دسترسی به مقبره همدم الملوک

مقبره همدم الملوک واقع درخیابان استانداری، خیابان فرشادی بازار حسن آباد داخل امام زاده احمد است افراد برای دسترسی راحت تر به مقبره می توانند بلیط هواپیما اصفهان را تهیه کرده و به بازدید این مکان بروند، و لحظات شاد و مفرحی را برای خود بسازند البته در کنار این جاذبه می توان از جاذبه های دیگر اصفهان هم دیدن کرد.