در گذشته سدها از جمله سازه هایی بودند که نقش حیاتی در آبرسانی به مردم ایفا می کردند و این اهمیت و ارزش برای منطقه ای مانند فلات ایران دو چندان بود. فلات ایران از نظر آب چندان منابع غنی نداشت و بخش های زیادی در آن وجود دارد که نواحی بیابانی محسوب می شوند. همین موضوع سبب ساخت سازه هایی از این دست شد، سازه هایی مانند آب انبار، قنات و سد ها، که همگی بر استفاده صحیح و بهینه تر از آب تاکید داشتند.
در بخش های مختلفی از ایران می توانید سدها و آب بندهایی را بیابید که برای توزیع هر چه بهتر آب ساخته شده اند. یکی از این سد ها، سد فریمان است که در این شهر قرار دارد و تاریخچه ای دیرینه را با خود به همراه دارد.
از این سد برای آب رسانی به شهرها و روستاهای مختلف اطراف آن استفاده می کردند. همانطور که می دانید مجله مستر بلیط در مورد بسیاری از آثار تاریخی ایران اطلاعات جامعی را گردآوری کرده و در این مطلب نیز به سراغ این سد تاریخی رفته است تا شما را با تاریخچه و داستان آن بیشتر آشنا کند.
معرفی سد فریمان
سد فریمان که از آثار تاریخی این شهر به شمار می آید در زمان ایلخانیان یا تیموریان بنا شده است و قدمتی دیرینه دارد. این سد در دوره های مختلف تاریخی توسط حکومت های مختلف مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است، که این موضوع اهمیت و کاربرد ویژه آن را می رساند.
از طریق این سد به شهرها و روستاهای اطراف آن خدمات ابرسانی انجام می گیرد که شامل روستاهای تقی‌آباد، قلعه نو و لوشاب و کارخانه قند فریمان و شهر فریمان می شود. این سد از نوع سدهای پشت بند دار به حساب می آید و ظرفیت آن حدود یک میلیون متر مکعب است. این اثر تاریخی ۲۵ اسفند سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
معماری سد فریمان
طول تاج سد فریمان حدود ۱۰۰ متر و ارتفاع دیواره آن ۲۰ متر و ظرفیت مخزن سد به طور تقریبی حدود یک میلیون متر مکعب است. این سد دارای دو برج است که آبگیری آن به وسیله این دو برج انجام می گیرد. بدین صورت که، آب از مجراهای مشخص شده در عمق‌های مختلف بند به داخل چاه‌ها وارد و از کف چاه از سمت دیگر سد خارج می‌شود.
برای باز کردن مجراهای مذکور، الوارهایی در داخل چاه، در ارتفاعات مساوی و در جهات مختلف نصب کرده‌اند. این الوارها به جای پلکان مارپیچی و برای پایین رفتن و باز و بسته کردن مجراها و هم‌چنین از بین بردن و برای پایین بردن انرژی سقوط آزاد آب و ممانعت از تخریب بدنه چاه ایجاد شده اند. برای ساخت این سازه از مصالحی همچون سنگ و ملات ساروج استفاده کرده اند. عرض رودخانه در پشت سد 500 متر و طول آن برابر با 2 کیلومتر است.
مرمت های سد فریمان
در دوره قاجاریه، عین الدوله پس از عزل از صدارت، چند ماه در فریمان ساکن شد و در این مدت برای افزایش استحکام بنای سد، توسط پیشکار خود، مجدالسلطان، در جلو دیوار سد، پایه هرمی شکل بسیار قوی ساخت تا فشار وارد از طرف آب مخزن به دیواره سد را کمتر کند.
در تعمیراتی که اوایل قرن حاضر بر روی سد انجام دادند، در ارتفاع ۵/۱ متری از روی تاج سد، دریچه‌ها را بسته اند ولی در صورتی که رودخانه دچار طغیان‌های شدید شود، آنها را باز می‌کنند تا آب از روی سد عبور نکند. در بخشی از آب‌های طغیانی رودخانه، از دو کناره سد و از روی سنگ‌های کوه جاری می‌شد که بدین ترتیب، بدنه سد دچار آسیب نمی شود.
راه های دسترسی به سد فریمان
این سد در 9 کیلومتری شهر فریمان قرار دارد بنابراین برای این که بتوانید از این سد دیدن کنید نیاز است به این محل بروید. این کار را می توانید هم با وسایل نقلیه عمومی و هم با خودرو شخصی انجام دهید که این کار با خودرو شخصی بسیار راحت تر انجام می گیرد.
شرایط بازدید
بازدید از سد فریمان را بدون پرداخت هزینه می توانید انجام دهید؛ از آنجایی که اطراف این سد فضای سبز زیبایی وجود دارد می توانید علاوه بر این که از این سد دیدن می کنید، زمانی را در این طبیعت به استراحت بپردازید و از مناظر طبیعی آن نیز لذت ببرید. انواع مختلفی از امکانات در این محل برای گردشگران در نظر گرفته شده است که به میزان راحتی آنها در مدت بازدید از این مکان اضافه می کند.
دیدگاهتان را بنویسید