بادگیر چپقی

سیرجان یکی از شهرهای کهن ایران محسوب می شود که حداقل پیشینۀ استقرار در آن به قبل از اسلام باز می گردد. این شهر در طول قرون مختلف اسلامی همواره به عنوان یکی از شهرهای معتبر ناحیۀ کرمان شناخته شده است؛ به نحوی که در یک بازۀ زمانی حتی بزرگ ترین شهر ناحیۀ کرمان و کرسی این منطقه نیز محسوب می شد. در ارتباط با شهر قدیم سیرجان تاکنون علاوه بر اشارات منابع تاریخی، تعدادی پژوهش های باستان شناسی نیز صورت گرفته است که از اولین آنها می توان به مطالعۀ برخی آثار تاریخی شهر توسط جیبُنز  و کیت آبوت  و نیز سرتیپ سایکس، اشاره کرد. از این شهر در بسیاری از منابع تاریخی دوران اسلامی سخن به میان آمده است؛ اما در برخی از ادوار اسلامی مانند قرون 7 و 8 هجری قمری اشارات منابع تاریخی محدودتر بوده است و بیشتر به وقایع سیاسی آن پرداخته اند. این شهر به خاطر قدمت بالائی که دارد از آثار تاریخی زیاد برخوردار است که در این بخش از مجله مستر بلیط به سراغ یکی از این آثار تاریخی یعنی بادگیر چپقی که متعلق به دوران پهلوی است، می رویم.

معرفی بادگیر چپقی

بادگیر یکی از عناصر معمارانه ای است که با رویکرد اقلیمی در معماری بومی مناطق گرم و خشک و گرم و مرطوب ایران ایران احداث می شد و به صورت کانالی عمودی در ساختمان ها خود نمائی می کرد.  بادگیر همواره به عنوان یک سازه سنتی جهت تهویه تعریف شده است که در سراسر خاورمیانه از کشور پاکستان گرفته تا شمال آفریقا با نام ها و فرم های مختلف دیده می شود. بادگیر از زمان های گذشته در نقاط مختلف ساخته می شد و ساختار و طراحی آن از جایی به جای دیگر فرق داشت و از تنوع زیادی برخوردار بود. آنچه مهم است این اس که علی رغم ساختارهای متفاوت همگی عملکرد یکسانی دارند یعنی همه آنها بادهای غالب و مطلوب را به داخل فضاهای سکونتی انتقال می دهند و باعث خنک شدن فضا می شوند. بادگیر چپقی که در شهر سیرجان استان کرمان قرار دارد در خانه مرحوم دکتر سید علی ‌اصغر رضوی (اولین پزشک شهرستان سیرجان) ساخته شده‌ است. این بادگیر در زمان پهلوی اول توسط معماری به نام سید محمد شجاعی بنا شد. طرح این بادگیر از دودکش‌ها و هواکش‌های کشتی‌های قدیمی الهام گرفته شده و به خاطر همین معماری بی نظیرش در سال 1381 لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. دلیل نام گذاری آن به چپقی نیز شکل ظاهری این بادگیر است.

معماری بادگیر چپقی

بادگیر ها به صورت کانال هائی ساخته می شوند که به پشت بام ساختمان منتهی می شود. بالای کانال ورودی قرار دارد که در جهت باد ساخته می شود و این ورودی ها باد را به داخل ساختمان هدایت می کنند. در بادگیرهای چپقی، ورودی آن شبیه به چپق یا دودکش کشتی ساخته شده و نمائی بی نظیر را برای آن به وجود آورده است. مصالح به کار رفته در آن خشت و گل، مصالح مورد استفاده در این منطقه، است.

راه های دسترسی به بادگیر چپقی

برای اینکه بتوانید این بادگیر را تماشا کنید باید به شهر سیرجان و خانه دکتر رضوی بروید تا بتوانید از این اثر دیدن کنید. سفر به سیرجان با خرید بلیط اتوبوس سیرجان امکان پذیر از مستر بلیط به صورت آنلاین است.

بازدید

دیدار از این اثر به صورت رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه ندارد ولی بهتر است در طول روز این کار را انجام دهید تا جزئیات آن را به صورت دقیق مشاهده کنید.