پل ضیاء الملک؛ تاریخچه + راه های دسترسی

پل ضیاء الملک کجاست؟ شهر جلفای استان آذربایجان شرقی از لحاظ تاریخی یکی از مهم ترین مناطق ایران به شمار می رود که آثار دیدنی زیادی را در خود جای داده است. آب و هوای خنک و دلچسب و همچنین واقع شدن در همجواری منطقه آزاد ارس موجب شده تا در این ناحیه با بهترین هتل ها و مراکز خرید رو به رو شویم.

این موارد در کنار جاذبه های بسیار، هر ساله هزاران گردشگر را از مناطق دور و نزدیک جذب خود می کند. در دوره قاجار که جزو مهم ترین ادوار تاریخی ایران از لحاظ سیاسی است، تبریز در حکم پایتخت دوم فعال بوده و در زمان سلطنت فتحعلی شاه، ولیعهد یعنی عباس میرزا در همین شهر مسکن داشته است.

همین شرایط  ذکر شده به خوبی می تواند نشان دهنده میزان اهمیتی باشد که جلفای تبریز از آن بهره مند است. البته باید یادآوری کرد که این اهمیت و اعتبار تنها مختص دوره قاجاریه نیست و از سده های پیشین منطقه مورد بحث، تاثیر گذار و استراتژیک محسوب می شده. مجله مستر بلیط در این بخش یکی از جاذبه های دیدنی شهر، یعنی پل تاریخی ضیاء الملک را به شما معرفی می کند؛ که حتما آشنایی با آن برای تان جالب خواهد بود.

تاریخچه پل ضیاء الملک

پل ضیاء الملک از سازه های عام المنفعه دوران صفوی به شمار می رود که از زمان شاه عباس، سومین پادشاه دودمان صفویان به جا مانده است؛ اما مورخان عقیده دارند که زمان دقیق ساخت آن متعلق به قبل از میلاد مسیح و تمدن باستانی اورارتور هاست.

یعنی به طور واضح تر حکومت های مختلف در طول زمان این سازه را که طی لشکر کشی ها و جنگ های متعدد آسیب دیده، مرمت کرده اند؛ بهرحال همانطور که اشاره شد منطقه جلفا جزو نواحی پر اهمیت بوده است.

از آن جا که مهم ترین پروژه بازسازی به شاه عباس مربوط می شود شاید به همین دلیل او را مسبب اصلی وجود پل می نامند. در هر صورت باید این اثر را که در تاریخ 10 دی ماه 1381 به ثبت ملی رسید جزو درخشان ترین نمونه های به جا مانده از حکومت های  پیشین دانست.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

پل ضیاءالملک 20 متر ارتفاع، 10 متر عمق و 6.5 متر قطر و تقریبا 8 متر عرض دارد و در نوع خود بسیار عظیم و وسیع محسوب می شده است. پایه های سازه نیز از سنگ های مخصوص و تراش خورده و کمیاب ساخته شده بود که بخش قابل توجهی از آن ها در طی سال های متمادی تخریب شده و آسیب فراوانی دیده است. بخشی از پل که بر روی رود ارس بنا شده در منطقه پر بحث نخجوان قرار گرفته و قسمت دیگر آن هم اکنون متعلق به خاک ایران است.

علت احداث و تخریب

پرفسور ولفرایم کلایس معتقد است که پل جلفا قدیمتی ترین و کهن سال ترین پلی، که در سرزمین ایران احداث شده، است و از این جهت اهمیت افزون تری پیدا می کند.

منابع بسیار شهادت داده اند که این اثر تاریخی ارزشمند به عنوان راه ارتباطی بین روستای کوچک و مهاجر نشین ورهرام و قلعه شهر مورد استفاده قرار می گرفته است؛ طراحی های احتمالی و تخمینی نشان می دهند که تاج پل در گذشته راه و معبر اصلی وارد شدن به دروازه قلعه بوده است.

همچنین در بخش مربوط به خاک سرزمینی ایران، تکه بزرگی از سنگ های تشکیل دهنده پایه ها به چشم می خورد که گویی یک ستون بوده اما دلیل واضحی هنوز برای وجود آن ذکر نشده است. فاصله 13 متری این سنگ تا تاج پل باعث شده تا مرموز تر هم به نظر برسد.

درباره علت خرابی پل هم روایات گوناگونی وجود دارد که درست ترین آن ها طبق اسناد تاریخی لشکر کشی هایی، که به دفعات انجام می شده، است. طی جنگی که بین اوزون حسن و ابوسعید شکل گرفته بود؛ اوزون حسن برای ضربه وارد کردن به سپاه رو به رو، از شیروانشاه می خواهد تا تمام پل های ساخته شده بر روی رود ارس را سریعا تخریب کنند تا حرکت شان کند شده و دسترسی شان به مواد غذایی هم با مشکل مواجه شود.

هم اکنون با اینکه قسمت های وسیع و قابل توجهی از پل از بین رفته اما دیواری مرتفع و بخشی از پایه های آن باقی مانده و قابل مشاهده است. لازم به ذکر است که در حال حاضر طرح های جدیدی برای مرمت و بازسازی اساسی پل جریان دارد.

شرایط بازدید

بازدید از این سازه کاملا رایگان است و وجهی برای آن از توریست ها دریافت نمی شود. مدت زمان تقریبی 30 دقیقه است. در هر زمان از سال که میل داشته باشید می توانید به شهر جلفا و تماشای جاذبه های فوق العاده اش بروید.

در این زمینه مستر بلیط توصیه می کند اگر شرایط جوی و آب و هوایی برای تان اهمیت ویژه ای دارد و ممکن است سرمای هوا آزار تان بدهد؛ فصل بهار و تابستان را انتخاب کنید. همچنین پیشنهاد می کنیم با کمک GPS رستوران ها و هتل هایی که در فاصله کمی از پل وجود دارند، بررسی کنید تا بهترین برنامه ریزی ممکن را انجام دهید.

راه های دسترسی به پل ضیاء الملک

برای دسترسی به شهر جلفا باید ابتدا بلیط هواپیما تهیه کرده و پس از پیاده شدن در فرودگاه تبریز با وسایل نقلیه عمومی خود را به آن برسانید. همچنین این امکان نیز برای شما فراهم است تا با فراهم کردن یک بلیط قطار جلفا، راه حلی آسان تر و به صرفه تر را انتخاب کرده و راه تان را آغاز کنید. آدرس پل تاریخی ضیاء الملک به طور مختصر به شرح ذیل است.