تخت سلیمان؛ معرفی + راه های دسترسی

تخت سلیمان کجاست؟ جذابیت های سفر به فعالیت هایی که در طول سفر انجام می دهیم بر می گردد یکی از این فعالیت های بازدید از اماکن تاریخی است. شهر تکاب که در استان آذربایجان قرار دارد مملو از آثار تاریخی است که این موضوع از قدمتی این سرزمین دارد سرچشمه می گیرد.

اگر به این شهر سفر کنید بهتر است از دیدار این اماکن غافل نشوید. در این بخش از مجله مستر بلیط به سراغ یکی از معروف ترین آثار تاریخی این شهر که ثبت جهانی نیز شده است یعنی تخت سلیمان می پردازیم.

معرفی تخت سلیمان

تخت سلیمان در آذربایجان غربی تقریبا در یک فاصله مساوی بین تبریز و همدان در منطقه افشار و 42 کیلومتری شمال شرقی تکاب قرار دارد. در یک دره تپه ای به ارتفاع 50 متر و به شکل بیضی واقع شده که در داخل آن یک دریاچه به عمق 60 متر وجود دارد.

آب این دریاچه از یک چشمه بزرگ آب گرم تامین می شود و آب آن به قدری آهک دارد که رسوب آهکی تشکیل داده و به تدریج کوه تخت سلیمان را بوجود آورده است. بنا به مقتضیات طبیعی این منطقه یک دیوار قطور دفاعی با دو دروازه بزرگ و 38 برج نیم دایره ای شکل کوه را احاطه کرده است.

«سررابرت کرپورتر» در سال 1819 میلادی تخت سلیان را دیده و «هنری رالیس» در سال 1838 میلادی برای نخستین مرتبه به توصیف این محل پرداخته است. مطالب جدید درباره این محل در سال 1937 از طرف پرفسور «اشمیت» توام با عکس های هوائی روشن و واضح از تخت سلیمان منتشر گردید و در همان سال هیئت اعزامی امریکائی به ریاست «ویلبر» و «پوپ» بدون حفاری به کشف دو ساختمان مکعب شکل هر یک با چهار ستون در داخل ساختمان به عنوان ساختمان های اشکانی موفق گردید.

ولی بعد ها مشخص شد که این ساختمان ها هیچ کدام مربوط به دوره اشکانی نیستند. تخت سلیمان دارای دو دوره ساختمان اصلی بوده است یکی در زمان ساسانیان یعنی قرن سوم پس از میلاد مسیح تا هجوم اعراب به ایران در قرن هفتم میلادی، و دیگری در زمان مغول در پایان قرن سیزدهم میلادی.

معماری تخت سلیمان

در بادی امر حصار زمان ساسانیان با دو دروازه ساسانی و 38 برج نیم دایره ای شکل و در داخل آن دو ساختمان مستطیل شکل، که در اصل مربع شکل بوده به چشم می خورد. یکی از این دو ساختمان به دور دریاچه به وسعت 80 تا 100 متر واقع شده و ساختمان دیگر که در شمال قرار دارد بوسیله راهرو هائی که قسمتی از آنها قابل دیدن بوده و قسمتی دیگر باید تکمیل شود مشخص بوده و ساختمان مرکزی را در داخل خود جای داده است.

در زمان ساسانیان دو دروازه یکی در شمال و دیگری در جنوب شرقی وجود داشته است. اینطور به نظر می رسد که دروازه شمالی این قلعه دروازه اصلی بوده است. از این دروازه چندین حیاط متوالی به یک حیاط ستون دار و از طریق یک تالار به آتشکده منتهی می گردید.

درب های آتشکده به یک ایوان و از آنجا به سمت دریاچه تخت سلیمان که کمی جنوبی تر قرار دارد باز می شود. در مشرق آتشکده در سال های گذشته گروهی از طاق ها به اشکال مختلف و همچنین حیاط های روباز و راهروهائی، برخی به طور ناقص، از زیر آوار بیرون آورده شده است.

در مغرب آتشکده یک حصار و یک راهرو طویل که از شمال به جنوب ادامه دارد، آتشکده و ساختمان های منظم به آن را از یک تالار ستون دار که از لحاظ تاریخ ساختمان قدیمی تر است، جدا می کند. این آتشکده که بدون شک به دیوار راهرو چسبیده احتمالا به جای یک آتشکده قدیمی تر ساخته شده است.

ایوان بزرگ واقع در کناره غربی دریاچه که در قسمت های پائین خود از سنگ های مکعب شکل و آجر ساخته شده، مربوط به دوره ساسانیان است، در حالی که قسمت های فوقانی آن که هنوز پابرجاست در زمان مغول ها با سنگ های نامنظم و شکسته از نو ساخته شده است.

در سمت دیگر یعنی در ساختمان های مشرق دریاچه، یک ایوان که تا به حال فقط یک سر ستون آن کشف شده و روی آن یک ایوان مربوط به مغول ها ساخته شده است وجود دارد. در دو طرف ایوان غربی بزرگ زمان ساسانیان ساختمان هایی به شکل راهرو به چشم می خورد و ممکنست که راهرو پهن وسط کاخ در سمت غربی تالار بزرگ به یک فضای گنبدی شکل منتهی شود.

در سمت شمالی آن در سال 1965 یک فضای هشت ظلعی مشاهده شده بود که هر یک از اضلاع آن دارای طاقچه هایی است. این ساختمان که ممکنست دارای سقف گنبدی شکلی بوده و در زمان مغول ها ساخته شده باشد.

در جنوب ایوان بزرگ زمان ساسانیان، کاخ مغول ها در کنار دریاچه قرار دارد و دارای یک ساختمان دروازه ضلعی و تالارها و اطاق هائی که به شکل صلیب یکدیگر را قطع می کنند و همچنین یک راهرو سر پوشیده ستون دار در امتداد ساحل دریاچه است.

برای سفر دیدن این اثر تاریخی باید به شهر تکاب سفر کنید پس اگر قصد این سفر را داشتید بهتر است به صورت آنلاین به خرید بلیط خود بپردازدید. مستر بلیط برای شما مزایای ویژه ای موقع خرید بلیط در نظر دارد.

یک چنین راهرو سر پوشیده در قسمت دریاچه تخت سلیمان نیز بین ایوان بزرگ زمان ساسانیان و ایوان آتشکده قرار دارد. یک راهرو ستون دار سر پوشیده نیز در سمت جنوبی ساختمان کنار دریاچه وجود دارد و در وسط بوسیله یک ایوان قطع می گردد و این ایوان را می توان مدخل کاخ دریاچه دانست و در سر این راه، سه دروازه وجود داشته است. این دروازه های مغولی بوسیله حصار زمان ساسانیان قطع می گردد و در محور مرکزی تمام ساختمان های تخت سلیمان قرار دارد.

چون از ساختمان های مغولی چیزی جز پایه های آنها باقی نمانده است وضع ساختمانی حصار زمان ساسانیان بخوبی قابل مشاهده است. هسته مرکزی این حصار از سنگ های نا منظم ساخته شده و روی آن یک پوسته از پیش آمدگی ها و قسمت های اتصالی وجود دارد که این قسمت ها اتصالی برای متصل ساختن پوسته خارجی حصار با هسته مرکزی آن بشمار می رود. روی این حصار راهی برای عبور سپاهیان وجود داشته و در زمان ساسانیان در سمت داخل یک توده خشت و گل بعرض 11 متر در تمام طول حصار ادامه داشته است.

دروازه های زمان ساسانیان به شکل یک دالان از میان این توده خشت و گلی عبور می کرده و این امر در نزدیک دروازه شمالی به جنوبی مشهود است. قسمت شرقی ساختمان های مغولی کنار دریاچه نیز از یک راهرو سرپوشیده ستون دار و در پشت سر آن از یک ساختمان شبیه به قصر که تا کنون بندرت در آنجا حفاری شده است تشکیل می گردد.

در سمت غربی کاخ مغولان یک ساختمان مکعب شکل که در داخل دارای چهار ستون است قرار دارد و در مقابل آن یک ساختمان دیگر در حیاط زمان ساسانیان در شمال آتشکده وجود دارد که قشرهای ساختمانی آن خیلی تازه تر بوده و از اینرو بالاتر قرار دارد. این دو ساختمان همان هائی هستند که ویلبز در سال 1937 به عنوان ساختمان های اشکانیان تلقی کرده است ولی حفریات بعدی کاملا نشان داد که ساختمان غربی، مغولی، و ساختمان شمالی، مربوط به بعد از مغول است.

قسمت شمالی تخت سلیمان پوشیده از بقایای ساختمان هایی است که قسمت جرئی آن مغول بوده و قسمت عمده آن بعد از مغول ساخته شده است. بعد از کاخ زمان مغول، در این نقطه از تخت سلیمان، یک دهکده وجود داشته که اهالی آن در داخل حصار محافظ، و قسمتی نیز در عمارات موجود و متروک مربوط به زمان مغول سکونت داشته اند. در اینجا یک گورستان کوچک با یک امامزاده که در کنار خرابه های ایوان آتشکده ساخته شده بود نیز بچشم می خورد.

از زمان رونق این دهکده نیز یک محراب که از سنگ های شنی قرمز ساخته شده بدست آمده است. تزئینات دیوارهای کاخ های مغولی که بطور کلی از نوع مخصوص مساجد نبوده، با هنر تزئینات مربوط به قرت سیزدهم در ایران، کاملا مطابقت دارد.

کانون و مرکز تمام ساختمان های تخت سلیمان، آتشکده زمان ساسانیان است. در محوطه تخت سلیمان دو آتشدان کامل و یک آتشدان ناقص زمان ساسانیان ولی نه در وضع اصلی آنها کشف گردیده که از لحاظ شکل با آتشدان هائی که روی سکه ساسانیان منقوش است، مطابقت دارد.

راه های دسترسی به تخت سلیمان

برای رسیدن به تخت سلیمان باید به سمت شمال شرقی و در 32 کیلومتری تکاب حرکت کنید. بهتر است از خودرو شخصی و یا تاکسی برای رفتن به این منطقه استفاده کنید.

بازدید از تخت سلیمان

زمان بازدید بهتر است با لباس و کفش مناسب بروید همچنین زمانی که برای تماشای این منطقه نیاز دارید 3 تا 4 ساعت است. ضمنا باید برای ورود به آن باید هزینه ای پرداخت کنید.