تبریز، یکی از قدیمی‌ترین و مهمترین شهرهای ایران، با فرهنگی غنی و تاریخی پرافتخار، همواره به‌عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری شناخته می‌شود. این شهر با داشتن بازارهای سنتی، صنایع دستی منحصر به فرد و خوراکی‌های متنوع، می‌تواند برای هر گردشگری تجربه‌ای بی‌نظیر باشد. سوغاتی های تبریز نه‌تنها نمایانگر هنر و صنعت مردمان این دیار هستند، بلکه نمادی از تاریخ و فرهنگ غنی آذربایجان نیز محسوب می‌شوند. در ادامه این مطلب به معرفی بهترین سوغاتی های تبریز می‌پردازیم.
مانند اکثر مناطق ایران سوغات تبریز نیز از دو جهت خوراکی‌ها و صنایع دستی قابل بررسی است. در این مقاله ابتدا با خوراکی‌های خوشمزه این شهر آشنا می‌شویم و بعد به سراغ صنایع دستی می‌رویم. همچنین اصولی خواهیم آموخت تا بتوانیم کیفیت این سوغات را بسنجیم.
خوراکی‌های خوشمزه تبریز
خوراکی‌ها، مخصوصا شیرینی‌های تبریز از معروفترین سوغات این شهر به شمار می‌روند. در ادامه با این خوراکی‌ها آشنا شده و می‌آموزیم که چگونه تازه‌ترین شکل محصولات را پیش از خرید تشخیص دهیم.
1. شیرینی نوقا
نوقا، که به آن آجیل عسلی نیز می‌گویند، نوعی شیرینی است که از ترکیب مغزها مانند پسته، بادام، فندق و عسل تهیه می‌شود. این شیرینی مقوی و خوشمزه به‌دلیل طعم خاص خود یکی از محبوب‌ترین سوغاتی های تبریز است. نوقا به‌دلیل مواد مغذی که دارد، انتخابی سالم و خوشمزه برای هدیه دادن به‌شمار می‌رود.
هنگام سنجش کیفیت سوغات تبریز لازم است بدانید در تولید شیرینی نوقای باکیفیت، مغز آجیل زیادی به کار می‌رود و نباید هیچ ماده شیمیایی مانند رنگ‌های مصنوعی به آن افزوده شود. اگر نوقای بسته‌بندی شده تهیه می‌کنید، اطلاعات روی بسته را به طور کامل مطالعه نمایید. در بخش پایانی مقاله با محل مناسب برای تهیه سوغات تبریز آشنا خواهیم شد.
2. شیرینی اریس تبریز
شیرینی اریس که به نام‌های ریس و سوت شیرینی سی نیز شناخته می‌شود از ترکیب شکر، شیر، پسته و وانیل تهیه شده و انواع متنوعی مثل کاکائویی، شیری، تسبیحی و ترد دارد. از میان این‌ها نوع ترد، کاکائویی و شیری به طور معمول دارای پسته هستند. برای آنکه بتوانید شیرینی اریس باکیفیتی را تهیه کنید، می‌توانید سری به بازار تبریز بزنید. پیشنهاد می‌کنیم که اگر تا به حال به تبریز سفر نکرده‌اید، همین حالا با رزرو هتل های این شهر راهی سفر شوید.
3. شیرینی راحت الحلقوم
یکی دیگر از مهمترین سوغات تبریز شیرینی راحت‌الحلقوم است. این شیرینی خوشمزه از ترکیب موادی مانند نشاسته، گلاب، شکر، لیمو، دارچین و مغزهایی مثل بادام و گردو تهیه می‌شود. راحت‌الحلقوم یا لوکوم، شیرینی نرم و لطیفی است که با استفاده از شکر، نشاسته و طعم‌دهنده‌های مختلف تهیه می‌شود. این شیرینی به‌دلیل بافت نرم و طعم دلپذیر خود، یکی از گزینه‌های محبوب برای سوغات محسوب می‌شود. راحت‌الحلقوم در رنگ‌ها و طعم‌های مختلف عرضه شده و می‌تواند تنوع جالبی به مجموعه سوغاتی‌های شما ببخشد.
از انواع راحت‌الحلقوم تولید شده در تبریز می‌توان به راحت‌الحلقوم میوه‌ای، راحت‌الحلقوم کش‌دار، راحت‌الحلقوم ترکیه و راحت‌الحلقوم گردویی اشاره کرد که در نوع میوه‌ای از عصاره میوه، در نوع کش‌دار از ژلاتین، در نوع ترکیه از آرد ذرت و در نوع گردویی از گردوی خرد شده یا آسیاب شده استفاده می‌شود. قیمت این سوغات تبریز بر اساس شکل ظاهری و نوع بسته‌بندی آن متفاوت است.
4. شیرینی قرابیه تبریز
قرابیه یا قربی یکی از پرطرفدارترین و گران‌قیمت‌ترین شیرینی‌های این شهر است که می‌توان آن را به عنوان سوغات خریداری کرد. قرابیه نوعی شیرینی بادامی است که بافتی نرم و طعمی شیرین دارد. این شیرینی از ترکیب آرد، شکر، تخم‌مرغ و مغز بادام تهیه می‌شود و به‌دلیل طعم منحصر به فرد و بافت لطیف خود، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. قرابیه‌ها معمولاً در بسته‌بندی‌های شکیل به فروش می‌رسند و به‌عنوان هدیه‌ای لوکس و خاص در مناسبت‌های مختلف استفاده می‌شوند.
این شیرینی علاوه بر تبریز در شهرهای زنجان و قزوین و در بخش‌هایی از ترکیه نیز تولید می‌شود، اما در هر شهر دستور پخت متفاوتی دارد. به طور مثال در شهر زنجان نوع گردویی آن را تهیه می‌کنند و به آن قلاویه سی گفته می‌شود. این نوع شیرینی را می‌توانید از بازار تبریز تهیه کنید.
5. حلوای بزرک
حلوا بزرک که به زبان ترکی به آن زره حلوا سی گفته می‌شود یکی دیگر از مهمترین شیرینی های تبریز برای سوغاتی است. این حلوا از دانه کتان تهیه شده و ادعا می‌شود منبع امگا سه بوده و برای دردهای مفصلی مفید است. برخی همچنین از این شیرینی برای تقویت عمومی بدن و جلوگیری از پوکی استخوان استفاده می‌کنند.
اگر قصد داشتید خودتان این حلوای خوش‌طعم را بپزید، باید ابتدا پودر بزرک سیاه را تهیه کنید اما به یاد داشته باشید که این پودر به دلیل حالت روغنی به سرعت دچار فساد می‌شود و امکان نگهداری آن به مدت بیش از یک هفته وجود ندارد. همچنین می‌توانید بلیط اتوبوس تبریز را تهیه کرده و برای چشیدن طعم خوراکی های این شهر راهی سفر شوید.
6. عسل سهند
برای تشخیص عسل مرغوب و سنجش کیفیت سوغات تبریز لازم است بدانید که رنگ عسل می‌تواند با توجه به آنکه زنبور از چه گیاهی تغذیه کرده است، متفاوت باشد و به همین خاطر معمولا رنگ آن ملاک مناسبی برای ارزیابی کیفت نیست.
برای آنکه تشخیص دهید، عسل تقلبی است یا اصل، توجه کنید که عسل طبیعی پس از مدتی شکرک می‌زند، چسبندگی کمتری در مقایسه با عسل تقلبی دارد، بسیار غلیظ است، طعم آن به سرعت از دهان می‌رود و مزه عسل پس از حرارت دیدن یا سرد شدن تغییر می‌کند؛ همچنین عسل طبیعی در صورت گرم شدن سریعا کاراملی می‌شود و هیچ وقت کف نمی‌کند.
به طور دقیق چند تست برای تفکیک عسل تقلبی از عسل طبیعی وجود دارد که از میان آن‌ها می‌توان به تست حلالیت، تست شعله، تست نان تست و تست جذب اشاره کرد. اما شما می‌توانید با خرید از فروشگاه‌های معتبر، خیال خود را از بابت طبیعی بودن این خوراکی خوشمزه راحت کنید.
7. پنیر لیقوان از بهترین سوغات تبریز
پنیر لیقوان یکی دیگر از سوغاتی های تبریز است که طرفداران بسیاری نه تنها در ایران بلکه در همه دنیا دارد. مزه این پنیر کمی شور بوده و سوراخ‌های کوچکی بر روی آن وجود دارد. پنیر لیقوان را از شیر تازه گوسفند تهیه می‌کنند و برای فراوری محصول لازم است تا پنیر یک دوره سه تا دوازده‌ماهه در آب نمک بماند.
پنیر لیقوان به سه دسته پنیر لیقوان سومی، معمولی و اعلا تقسیم می‌شود که از میان این‌ها شیر به کار رفته در نوع سومی مخلوط شیر گاو و شیر گوسفند است و پایین‌ترین کیفیت را دارد. اما مهمترین موضوعی که بر کیفیت این پنیر تاثیر می‌گذارد، چگونگی تغذیه دام در دوره شیرواری است. باقلوا، شیرینی کنجدی، شیرینی لطیفه، نان روغنی تبریز یا ایشلی کوکه، شیرینی اریس خشک یا چورتمه، شیرینی پفک گردویی، رشته ختایی، مربای گل سرخ و آجیل و خشکبار این شهر از دیگر خوراکی‌هایی است که می‌توانید آن‌ها را به عنوان سوغات تبریز خریداری کنید.
صنایع دستی تبریز
در پاسخ به سؤال سوغات تبریز چیست؟ می‌توان صنایع دستی تبریز را نیز مورد بررسی قرار داد. در واقع بخش مهمی از سوغات تبریز صنایع دستی متنوع آن است. از میان این صنایع دستی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
1. گلیم سوزنی یا ورنی بافی
گلیم‌بافی سوزنی یا ورنی‌بافی بیشتر میان عشایری که در اطراف شهر تبریز ساکن هستند، رایج است. در ورنی‌بافی پود لابه‌لای تارها پیچیده می‌شود. فرق آن با گلیم‌بافی معمولی این است که در گلیم‌بافی این پیچش به صورت منقطع بوده ولی در ورنی‌بافی غیرمنقطع است. در طرح‌های ورنی عمدتا تصاویر حیواناتی که به شکل هندسی طراحی شده‌اند، به چشم می‌خورد که رایج‌ترین این حیوانات آهو، گوزن و پرندگانی مثل مرغ و خروس هستند.
به طور کلی گلیم و جاجیم‌های تبریز از صنایع دستی محبوب این منطقه هستند. این فرش‌های دستباف با طرح‌ها و رنگ‌های متنوع، نمادی از فرهنگ و هنر بومی آذربایجان محسوب می‌شوند. گلیم‌ها و جاجیم‌ها به‌دلیل سبک و قابل حمل بودن، یکی از بهترین گزینه‌ها برای سوغات به شمار می‌روند. این فرش‌های دستباف به‌دلیل دوام و زیبایی، گزینه‌ای ایده‌آل برای تزئین منازل و نیز هدیه دادن به عزیزان هستند.
2. چاپ کلاقه‌ای یا باتیک
در این نوع از چاپ به کمک واکس و ابزاری فلزی به نام تیان، رنگ و طرح را به پارچه منتقل می‌کنند. در این صنعت معمولا از رنگ‌های غیر شیمیایی همچون زردچوبه، انار و روناس استفاده می‌شود. به جز ایران در کشورهایی مثل هند، اندونزی، تایلند و سریلانکا این هنر رواج دارد.
3. گیوه از معروفترین سوغات تبریز
گیوه نوعی کفش سنتی است که از پارچه و نخ بافته می‌شود. این کفش‌ها بسیار راحت و مناسب برای استفاده در فصل‌های گرم هستند. گیوه‌های تبریز به‌دلیل کیفیت بالا و طراحی‌های زیبا، یکی از سوغاتی‌های محبوب این شهر محسوب می‌شوند. گیوه‌ها به‌دلیل سبک بودن و راحتی که دارند، گزینه‌ای ایده‌آل برای استفاده روزمره و نیز هدیه دادن به عزیزان هستند.
4. محصولات چرمی تبریز
تبریز یکی از مراکز مهم تولید چرم در ایران است. محصولات چرمی تبریز شامل کیف، کفش، کمربند و سایر وسایل چرمی هستند که به‌دلیل کیفیت بالا و طراحی‌های زیبا، همواره مورد استقبال قرار می‌گیرند. این محصولات با استفاده از بهترین چرم‌ها و با دقت و هنر دست ساخته می‌شوند. کیف‌ها و کفش‌های چرمی تبریز نه‌تنها بسیار بادوام هستند، بلکه به‌دلیل طراحی‌های شیک و مدرن، انتخابی ایده‌آل برای هدیه دادن نیز محسوب می‌شوند.
5. صنایع فلزی
صنایع فلزی و مصنوعات دستی تبریز نیز بسیار معروف هستند. از جمله این مصنوعات می‌توان به قلم‌زنی و حکاکی بر روی فلزات اشاره کرد که برای ساخت زیورآلات، ظروف و اشیاء تزئینی به کار می‌روند. این هنرها نیازمند دقت و مهارت بالا هستند و هر قطعه‌ای که ساخته می‌شود، نمادی از هنر و فرهنگ تبریز است.
زیورآلات و ظروف فلزی تبریز به‌دلیل زیبایی و اصالت خود، هدایایی ارزشمند و ماندگار به شمار می‌روند. ظروف مسی تبریز به‌دلیل زیبایی و کیفیت بالای خود شناخته شده‌اند. این ظروف شامل دیگ، قابلمه، کتری و سایر وسایل آشپزخانه هستند که با هنر دست ساخته می‌شوند. استفاده از ظروف مسی نه‌تنها جلوه‌ای زیبا به آشپزخانه می‌دهد، بلکه به حفظ و انتقال بهتر گرما نیز کمک می‌کند. ظروف مسی تبریز به‌دلیل دوام و زیبایی، یکی از بهترین گزینه‌ها برای سوغات هستند.
6. قالی و قالیچه تبریز
قالی‌بافی یکی از هنرهای برجسته و قدیمی تبریز است که به‌دلیل استفاده از مواد اولیه با کیفیت و طرح‌های منحصر به فرد، شهرت جهانی دارد. قالی‌های تبریز معمولاً از پشم و ابریشم تهیه می‌شوند و نقوش آن‌ها شامل طرح‌های گل، بوته، شکارگاه و نقش‌های هندسی هستند. بافت این قالی‌ها نیازمند دقت و مهارت بالاست و هر قالی به‌عنوان یک اثر هنری بی‌نظیر تلقی می‌شود. در بازارهای سنتی این شهر مثل بازار بزرگ تبریز، می‌توانید انواع مختلف قالی و قالیچه را مشاهده و خریداری کنید که هر کدام دارای طرح‌ها و رنگ‌های خاص خود هستند. قالی‌های تبریز به‌دلیل کیفیت بالا و زیبایی بی‌نظیر، گزینه‌ای ایده‌آل برای سوغات و تزئین منازل هستند.
محل تهیه سوغاتی های تبریز
برای آنکه خوراکی‌های خوشمزه تبریز را بخرید یا صنایع دستی تماشایی‌اش را به عنوان سوغاتی تهیه کنید، بهترین جا بازار بزرگ سنتی تبریز است. بازار بزرگ تبریز وسعتی معادل یک کیلومتر مربع دارد و به خاطر داشتن معماری زیبا و قدمت زیاد، تماشای آن خالی از لطف نیست. به دنبال هر محصولی که باشید، می‌توانید به بخش تخصصی آن در بازار مراجعه کنید. به طور مثال باشماخی بازار بخشی از این فضاست که به فروش کفش اختصاص داده شده است.
از جمله راسته‌هایی که در این مجموعه وجود دارد، می‌توان بازار امیر، بازار بلورفروشان، بازار شیشه‌گر خانه، بازار صادقیه که محلی برای خریداری فرش‌های دستباف تبریز است، بازار عباچی، بازار مسگران، بازار کلاهدوزان، بازار حلاجان، بازار عطاران، بازار کاغذچی و بازار یمنی دوز که بخشی تخصصی برای خرید کفش دست‌دوز است و بازار حرمخانه را نام برد. همچنین هر راسته بازار درون خود چندین تیمچه و سرا جای داده است که هر یک از این تیمچه‌ها و سراها نیز به فروش محصولات خاصی اختصاص دارد.
سفر به تبریز با مِستربلیط
در این مقاله اشاره شد که سوغات تبریز در دو دسته خوراکی‌ها و صنایع دستی قابل بررسی است. از میان شیرینی‌ها شیرینی نوقا، اریس، راحت‌الحلقوم، لوز، قرابیه، باقلوا، کنجدی، لطیفه، چورتمه و پفک گردویی از بقیه پرطرفدارترند. علاوه بر شیرینی‌ها خوراکی‌های خوشمزه دیگری مانند پنیر لیقوان، مربای گل سرخ و عسل سهند نیز به عنوان سوغات تبریزخریداری می‌شوند. اگر شما هم به تبریز سفر کرده و با خوراکی های معروف آن آشنایی دارید، در کامنت ها برای ما بنویسید. اگر هم تا به حال به این شهر سفر نکرده اید، با خرید بلیط قطار تبریز، بلیط اتوبوس و هواپیما از مِستربلیط راهی دیار شهریار شوید.
نظرات کاربران
اولین نفری باشید که نظر می دهید