کبوترخانه شاپورآباد؛ تاریخچه + راه های دسترسی

کبوترخانه شاپورآباد کجاست؟ کبوترخانه های این برج های مدور با چیدمان هنرمندانه آجرها و معمار چشمگیر در متن سبز مزارع و دشت ها و باغات اطراف شهر، انگار انگشت های اشاره ای به آسمان بودند تا پرواز را به یاد آدمی بیاورند. منزل هزاران کبوتر که هم پیغام رسانی می کردند و هم هر روز پرواز را در قاب های ذهن مردم نقش می زدند.

کبوترخانه ها فقط زینت دشت ها نبودند بلکه کارکردهای اقتصادی داشتند و از معماری ویژه و هنرمندانه ای نیز برخوردار بودند که تمام جزئیات یک بنای کاربردی در آن ها رعایت شده بود. استان اصفهان یکی از مراکز اصلی کبوترخانه ها در ایران بود. در اکثر مزارع و زمین های کشاورزی اصفهان می توانید آثار به جای مانده از این کبوترخانه ها را مشاهده کنید.

مجله مستر بلیط تمام تلاش خود را برای شناساندن آثار تاریخی نا شناخته در ایران کرده است و در این بخش نیز به سراغ کبوترخانه شاپور آباد در برخوار رفته است. پس در ادامه این مطلب با ما همراهی کنید.

تاریخچه کبوترخانه شاپورآباد

در اطراف و گوشه و کنار استان اصفهان برج های مدور و مرتفعی به چشم می خورد که مسافر تازه وارد و بی اطلاع را در خصووص موارد استفاده از آن به اشتباه می اندازد، اغلب آنها تصور می کنند که این برج ها، دژهای قدیمی و مستحکم شهر بوده اند ولی با کمی کنجکاوی و پرسش از اهل محل در می یابند که این برج ها متعلق به کبوتران است و کبوترخان یا کفترخانه نام دارد، برخی از کفترخانه بیش از سه قرن عنر دارند و در طول این مدت عوامل فرسایش و گاهی بی توجهی مردم بیشتر آنها را ویران یا نیمه ویران ساخته است.

در دوران قدیم پرورش و نگهداری کبوتر در اصفهان بسیار شایع بود و بازار مخصوصی جهت فروش آن و سایر طیور در این شهر وجود داشت، کبوتر فروشان و کبوتر بازان گهگاه در معامله و خرید و فروش این پرنده زیبا، که هم اکنون نگهداری آنها در حوالی فرودگاه ها جرم شناخته شده است، به فریب و نیرنگ متوسل می شدند و مشتریان خویش را مبغون می ساختند.

یکی از کسانی که مطالب جالبی درباره کبوترخانه های اصفهان در کتاب خاطرات خود آورده است، فرد ریچارد انگلیسی است. و در سفرنامه خود علاوه بر مطالب جالب و گوناگون، خصوصیات کبوترخانه ها را تشریح کرده و نحوه استفاده از آنها را بیان نموده است. در اینجا خلاصه ای از یادداشت های وی را در این باره ذکر می کنیم:

«یکی از برجسته ترین و شگفت انگیز ترین چیزها، در حول و حوش اصفهان برج های گرد و بلندی است که قسمت فوقانی آنها دارای طرح های زیبا و دل انگیزی است.

این ها شبیه برج های گرد و قصور قرون وسطی در انگلستان است با این تفاوت که در بالای آنها اغلب دو یا سه برج یا مناره مشابه دیده می شود که به ترتیب هر یک از دیگری کوچک تر می گردد و تا هنگامی که اندازه مرتفع ترین آنها به شصت یا هفتاد پا می رسد. این کبوتر خانه ها به منظور نگهداری از کبوترها و استفاده از کود آنها ساخته شده اند».

درباره کبوترخانه شاپور آباد

این کبوتر خانه در شهر شاپورآباد در 28 کیلومتری شهر اصفهان قرار دارد و قدمت آن را مربوط به دوران قاجار می دانند. این کبوترخانه مانند دیگر کبوترخانه های ایران و اصفهان جهت استفاده از کود کبوتران مورد استفاده قرار می گرفته است. این بنا اکنون در بافت مسکونی شهر قرا گرفته است. در گذشته کبوترخانه ها را در مزارع می ساختند ولی با گذشت زمان و وسعت گرفتن شهر این کبوترخانه در بافت مسکونی قرار گرفت.

معماری کبوترخانه شاپورآباد

زمانی این کبوترخانه در مزرعه قرار داشته که با پیشرفت شهر در داخل بافت مسکونی قرار گرفته است. دلیل این امر تامین آب و غذای کبوتران بود، که با قرار گرفتن در مزرعه این کار راحت تر انجام می گرفت.

در فصل زمستان کشاورزان خود برای کبوتران دانه ریزی می کردند. این برج به گونه ای ساخته شده است تا امنیت کبوتران حفظ شود و از شر حیوانات شکار چی مانند عقاب، شاهین گربه، روباه و موش در امان باشند.

این برج بسیار بلند ساخته شده و محل ورود و خروج کبوتران از بالای برج و از طریق مسبک های آجری بوده که تنها به اندازه یک کبوتر است و پردگان آسیب رسان که همگی بزرگ تر از کبوتر هستند نمی توانستند از این حفره ها عبور کرده و وارد برج شوند.

بر روی سطح بیرونی بنا که از خشت و گل ساخته شده است و مار و به راحتی می تواند بر روی آن خزیده و بالا برود، یک نوار گچی کشیده شده که به علت صاف بودن سطح آن مانع بالا رفتن مارها می شود.

نوار گچی علاوه بر این کاربرد، نوعی عنصر تزئینی به شمار می رود همچنین باعث جذب کبوتران می شود. در پایین برج دربی کوچک و مخفی وجود داشته است که گاهی سالیانه و گاهی در هر فصل و یا دو بار در سال برای جمع آوری کود باز می شده است و بقیه سال روی آن را با خشت و گل و یا آجر می پوشاندند. بدین ترتیب، فضایی امن و قابل سکونت برای کبوتران ایجاد می شده است.

راه های دسترسی به کبوترخانه شاپور آباد

برای اینکه بتوانید از این بنا دیدن کنید باید به شهر شاپورآباد برخوار در 28 کیلومتری اصفهان بروید. برای این کار بهتر است از خودرو شخصی و یا تاکسی استفاده کنید.

بازدید از کبوترخانه شاپور آباد

برای بازدید از این مکان شرایط خاصی وجود ندارد.