بازار قدیمی شاهرود؛ تاریخچه + راه های دسترسی

بازار قدیمی شاهرود کجاست؟ شاهرود شهری بزرگ در بخش شرقی ایران و بزرگترین شهر استان سمنان است، که در مسیر تهران به مشهد قرار دارد.

نام شاهرود در وندیداد اوستا ذکر شده که نشان از دیرنگی و قدمت این سرزمین پهناورداشته، و در برخی از اسناد تاریخی بیان شده که شاهرود را به منظور ایجاد منطقه ای دفاعی در برابر دشمنان ساخته اند. اگر به سفر علاقه مند هستید، شاهرود می تواند گزینه ای مناسب و هیجان انگیز برای شما محسوب گردد. تنها کافی است با تهیه بلیط اتوبوس شاهرود سفری رویای و کم هزینه را در کنار دوستان یا خانواده به زیباترین خاطرات تبدیل نمایید.

از دیر باز تا کنون همواره بازار ها به عنوان اصلی ترین بخش های یک شهر به شمار می روند. بازارها شاهرگ حیاتی مناطق هستند که نقش مهمی در امرار معاش و ارائه فرهنگ و هنر مردمان یک سرزمین ایفا می کنند. در گذشته بازار میادین و یا خیابان های مرکزی شهر را به نواحی حومه مرتبط می کرده اند، و پایانه های مسافربری، کاروان سراها و محل اطراق موکب ها در بخش ورودی یا خروجی آن ها قرار می گرفته است.

نحوه طراحی این بخش تجاری به منظور در معرض دید مسافران واقع شدن صورت می پذیرفته، تا مسافران ابتدا به بازار وارد شده سپس به مرکز شهر ورود کنند. هر بازاری نمادی از میزان عظمت و قدرت مالی، تنوع محصولات، هنرمردمان، تولیدات و فرهنگ شهرها محسوب می شده است.

در میان این بازار های کهن، بازار سنتی شاهرود با قدمتی بیش از 150 سال بر پهنه این شهر می درخشد. شاهرود در زمان فتحعلی شاه از موقعیت نظامی و رونق بالایی برخوردار بوده، که به همین دلیل کاروان سراهای بزرگی را در دل خود جای داده است. اگر تا کنون به شاهرود کهن سفر نکرده اید توصیه می کنیم با مجله مستر بلیط همراه شوید تا با هم در گذرهای تاریخیش سفر نماییم.

این روزها بازار سنتی شاهرود مانند سابق روزهای شاد و پر از سرزندگی خود را نمی بیند. این بازار از بخش های مختلفی همچون؛ مدرسه، راسته اصلی، آب انبار و کاروان سراها، حمام، بارانداز و مسجد تشکیل شده و هنوز هم با گذشت سالیان متمادی بافت قدیمی و تجاری خود را حفظ کرده است. بازار شاهرود در دوران قاجار تاسیس گردید و در بخش قدیمی شهر هنوز هم محل خرید و فروش خیلی از کسبه و مغازه دارن می باشد.

راسته های اصلی به نام های راسته بازار و بازار انارکی معروف هستند، و پنج ورودی اصلی دارد. مجموعه بازار مساحتی حدود 18 هزار مترمربع، که 250 مغازه را در خود جای داده را دارا می باشد. دیوار بازار از خشت خام و در قسمت گنبد ها از آجر و سفال ساخته شده، و طراحی داخل گنبدها با تنوع اندازه و شکل نمایی متفاوت را ایجاد نموده است. بازار سنتی شاهرود در سال 1378 در رده آثار ملی ایران قرار گرفت.

تاریخچه بازار قدیمی شاهرود

اولین پایه های بازار سنتی شاهرود در زمان صفویه شکل گرفت، که به عنوان اوج و شکوفایی معماری ایرانی اسلامی از آن یاد می شود. بازار شاهرود مکان اصلی فعالیت صنعت گران و هنرمندان به شمار می رفته، و بعد ها با الحاق چندین تکیه، مسجد، مدرسه علمیه و حمام شکل معماری کامل ایرانی – اسلامی را به خود گرفت. این مکان در زمان صفویه و قاجار بیشترین رونق خود را تجربه کرده و از شکوه تجاری خاصی برخوردار بوده است.

در زمان قاجار کار مرمت و بازسازی به شکلی گسترده و جدی بر بافت بازار انجام پذیرفت که با مرور زمان و نو شدن دکان ها و حجره ها نمای معماری صفویه کامل محو و معماری قاجاری جلوه گر شد.

در زمان پهلوی اول زمانی که رضاخان تصمیم به شهرسازی و خیابان کشی کرد، بخش عظیمی از بازار تحت تاثیر این نوآوری تخریب و به جای آن محله های مسکونی تاسیس گردید. آنچه امروزه از بازار شاهرود باقی مانده تنها بخش کوچکی از آن همه قدرت و شکوه تجاری می باشد.

نقشه و معرفی قسمت های مختلف

همانطور که پیش تر بیان کردیم از بازار بزرگ و باشکوه شاهرود کهن فقط بخش کوچکی با پنج ورودی نزدیک به هم باقی مانده، و از آن تجار ثروتمند گذشته و خرید و فروش های کلان دیگر خبری نیست. مساحت بازار به قدری کاهش یافته که شما به راحتی قادرید از یک ورودی، ورودی دیگر را ببینید.

پیاده روهای ساده که طول بازار را در بر می گیرد، را می توان به مدت چند دقیقه طی کرد و به انتهای آن رسید. در گذشته مغازه ها محل ارائه مشاغل و محصولات سنتی مردم بودند، اما امروزه جای خود را به طلا فروشی ها، لباس فروشی، خشکبار، کفش فروشی و در نهایت چند باب پارچه سرا داده اند.

البسه موجود در بازارهمگی از اجناس بی کیفیت برخی کشورهای خارجی تامین شده و دستان هنرمند خیاطان ماهر دیگر توان تولید لباس های سنتی و زیبا را ندارند.

بازار شاهرود هم مانند سایر بازارهای سرپوشیده به نحوی ساخته شده که در گرما تابستان محیطی خنک را برای کاسبان و خریداران فراهم آورد. بافت اغلب دکان ها خشتی و در برخی موارد آجر با گچبری های ساده را تشکیل می دهد. در قسمت مرکزی بنای حمام به چشم می خورد، که از گزند تخریب در امان مانده است.

البته آنقدر نمایی ساده دارد که ممکن است از کنارش عبور کرده و اصلا متوجهش نشوید. امروزه حمام نیز به بخش های تعطیل شده بازار پیوسته و فقط سردر و دیوارهای کهنه اش نمایانگر قدمت آن می باشد. اگر شانس با شما یار باشد و بتوانید به درون حمام راه پیدا کنید، معماری و نوع ساختش قطعا برای تان جالب و دل انگیز خواهد بود.

آیین طوق بندان و عباس عباس

ایام محرم همواره سرشار از آیین ها و رسوم مختلفی است که از دیر باز به عنوان آداب و سنن اقوام مختلف به شمار می روند. یکی از این مراسم ها آیین طوق بندان و عباس عباس می باشد، که ریشه در تاریخ دینی مردمان شاهرود داشته و هرساله با فرا رسیدن ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان امام حسین (ع) به صورت ساده و بی آلایش دنبال می شود. اگر در ایام محرم به شاهرود سفر کنید می توانید شاهد این مراسم باشید.

بیرق هایی که سرتاسر بازار را پوشانده و صدای نوحه ای که از دکان ها به گوش می رسد و یا عزادارن اباعبدالله که خود را سیاه پوش کرده اند، حال و هوایی معنوی را برای هر بیننده ای بوجود می آورد. اگر علاقه مند به دیدار از این بازارسنتی و زیبا شده اید با مراجعه به سایت مستر بلیط ازشرایط و راه های سفر به شاهرود پر افتخار اطلاعات لازم را کسب کرده و روزهای تکرار نشدنی را در دفترچه خاطرات تان ثبت نمایید.

شرایط بازدید از بازار قدیمی شاهرود

گردشگرانی که علاقه مند به گشت و گذار و خرید در بازار سنتی شاهرود می باشند، می توانند همه روزه از ساعت 8 صبح تا 8 شب به این مکان تاریخی مراجعه کرده و علاوه بر خرید از فضای قدیمی و پراز خاطرات مردمان گذشته بازدید نمایند.

راه های دسترسی به بازار قدیمی شاهرود