گورستان شغاب؛ معرفی+راه های دسترسی

بوشهر یکی از شهرهای حاشیه نشین خلیج فارس می باشد که به دلیل داشتن جاذبه های بی شمار تاریخی و باستانی، سال هاست که در صنعت گردشگری پیشرفت چشمگیری داشته است. در بندر بوشهر فعالیت بسیاری از لحاظ اقتصادی صورت می گیرد که به همین دلیل جزء بنادر مهم کشورمان محسوب می شود و از طرف دیگر بسیاری از بناهای تاریخی و باستانی آن به ثبت ملی و جهانی رسیده است.

یکی از این آثار مهم و محبوب در بوشهر، گورستان شغاب است که در ادامه با مجله مستر بلیط بیشتر با آن آشنا خواهید شد.

معرفی گورستان شغاب

گورستان شغاب یکی از اماکن باستانی در بوشهر می باشد که یادگاری از دوران حکومتی اشکانیان و ساسانیان است. جالب است بدانید که این گورستان تا سال های بسیاری نا شناخته باقی مانده بود تا اینکه توسط کاوشگران سازمان میراث فرهنگی در سال 1377 کشف شد و درهمان سال هم به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت جهانی رسید. این گورستان با گورستانی های دیگری که تا به حال دیده اید فرق می کند.

در این مکان اسکلت بدن کسانی که از دنیا رفته اند را داخل خمره ای بزرگ گذاشته و آن را خاک کرده اند. این گورستان در نزدیکی ساحل و دریا قرار دارد. یکی از علت هایی که این مکان باستانی تا به امروز سالم مانده است، آفتابگرم و تابانی باشد که به آن می تابد.

بوشهر از لحاظ وسعت و بافت شهری دارای قسمت های مختلفی از جمله بافت متراک، منطقه های نظامی و روستاها می باشد و وقتی که شهر وسعت بیشتری یافت این قسمت هم جزئی از خاک بوشهر به حساب آمد و شغاب هم از همین مناطق بود. همانطور که گفتیم فاصله ای گورستان تا دریا بسیار کم است به طوریکه وقتی دریا دچار پدیده مد می شود، نیمی از گورستان بر زیر آب رفته و نا پدید خواهد شد.

برای بازدید از این منطقه پیشنهاد می کنیم که بهترین زمان را انتخاب کنید چراکه تابستان ها به هیچ وجه برای سفر به بوشهر و دیدن قبرستان شغاب مناسب نیست! دمای هوا در برخی از روزهای تابستای به 50 درجه سانتی گراد هم می رسد به همین خاطر تحمل حتی برای ساکنین بوشهر هم سخت خواهد بود چه برسد به گردشگران و مسافران. پس با این تفاسیر بهترین زمان برای خرید بلیط هواپیما بوشهر و سفر به این شهر زمستان است!

تاریخچه گورستان شغاب

همانطور که در قسمت بالا خواندید، این گورستان تا سال1377 نا شناخته باقی مانده بود و پس از کاوش های فراوان کشف شد. اما در خصوص وجه تسمیه این مکان داستان ها و روایات بسیاری وجود دارد. به گفته ساکنین بوشهر، کلمه شغاب متشکل از دو قسمت می باشد. یعنی «شغ» و «آب» که در زبان بوشهری ها به معنی پاره پاره شدن آب می باشد، مانند میاندوآب.

البته برای تحقیق و بررسی باید موارد دیگری را هم در نظر داشت اما براساس گفته های کارشناسان، چراکه در گورستان شغاب جریان آب همیشگی و دائمی وجود نداشته است. البته کلمه شغاب با شغا معنی متفاوتی دارد. شغا به تنهایی به معنی «تیرکش» می باشد که با این وجود باید نظریه هایی که برای وجه تسمیه این مکان وجود دارد را رد کنیم.

اما اگر این موضوع را قبول کنیم که شغاب یادگاری از دوران اشکانیان می باشد، پس باید سری به تاریخ دوره آن بزنیم. در زبان اشکانیان شغاب به معنی یک لقب است. یعنی در آن زمان به کسانی که دارای تیراندازی بسیار ماهرانه ای بودند، شغاب گفته می شد.

معرفی قسمت های مختلف گورستان شغاب

پشته گورستان شغاب بسیار کم ارتفاع می باشد، به همین دلیل هم تا کنار دریا کشیده شده است. این گورستان در نزدیکی یک روستا است که نامش با نام قبرستان یکی می باشد. پشته های کم ارتفاع اطراف این مکان اما ارتفاع شان بسیار کم است و همین سبب شده که اکثر مردم فکر کنند که گورستان بسیار سطحی به نظر می رسد. پشته های قبرستان شغاب تا کنار دریا ادامه دارند و بعد از آن که از آن ها رد می شوید به زمین های هموار و صافی خواهید رسید که متعلق به نیروی هوایی بوشهر می باشد.

در گذشته برای ایجاد فضای سبز و مکان های تجاری و تفریحی قسمتی از پشته های این گورستان را تخریب نمودند و متاسفانه به خاطر چنین تصمیمی، بیشتر قسمت های قبرستان تخریب شد، به طوریکه قطعات خمره ای داخل زمین که اسکلت ها در آن قرار داشتند پخش بر روی زمین شدند تا جایی که اکنون هم برخی از تکه های آن بر روی زمین وجود دارد. در قسمت شرقی این گورستان هم یک زمین فوتبال ساخته اند که برای ساخت آن هم مجبور شدند پشته های قسمت شرقی این منطقه را تخریب کنند.

وجود استخوان دان های قدمتی و قدیمی در شغاب

در ادیان زرتشتی خاک تقدس بسیاری داشته است به همین خاطر در آن زمان مردم زرتشت مرده های شان را زیر خاک دفن نمی کردند. آن ها اجساد مرده های شان را در بین یک جایگاه مخصوص قرار می دادند که به استخوان دان شهرت داشت به این صورت که اول اجازه می دادند تا مدتی بگذرد و جسد مرده متلاشی شده و پس از مدتی تنها استخوان هایش باقی بماند.

سپس باقی مانده اجساد را داخل استخوان دان می گذاشتند تا فضا باز تر شود و بتوانند مرده های دیگر را دفن نمایند و دیگر نیازی به این نباشد که گورستان را بزرگتر کنند. در این قبرستان اشیائی هم کشف شده است که شامل خمره هایی در سایز های بزرگ  کوچک و تابوت هایی از جنس سنگ و به شکل مکعب و مهره های عتیقه تزئینی می باشد. استخوان دان های زرتشتیان از جنس سفال هستند و حدود 87 متر ارتفاع دارند و دهانه شان هم 14 سانتی متر می باشد.

ضخامت این خمره ها یا به اصطلاح استخوان دان ها به 1.5 سانتی متر می رسد. در این خمره ها نه نمک نفوذ می کند و نه آب، به همین خاطر باعث می شود که در مدت زمان کمتری استخوان ها پوسیده شده و قیر اندود شوند. در آن زمان برای قرار دادن استخوان های اجساد هیچ نظمی وجود نداشته است و معمولا سر اسکلت را بر روی دهانه قرار می دادند. به طور کلی کاملا مشهود است که مردم آن رسم تدفین مرده بر خاک را داشته اند اما می خواستند که پس از مرگ استخوان های اجساد را نگهداری کنند.

شرایط بازدید

برای بازدید از گورستان شغاب هیچ ساعت ورود و خروج خاصی وجود ندارد و شما می توانید هر ساعتی از شبانه روز را برای بازدید از این جاذبه انتخاب نمایید. اما پیشنهاد می کنیم که عصر به بعد به این منطقه بروید.

آدرس و راه های دسترسی

این گورستان در قسمت جنوبی شهر بوشهر و در نزدیکی ساحل دریا قرار دارد. برای رسیدن به این خود را به جاده ساحلی برسانید. برای این کار می توانید از خودرو شخصی و یا وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید. در نزدیکی این گوورستان امامزاده قاسم قرار دارد.