مدرسه صمصامی؛ تاریخچه + راه های دسترسی

اراک یکی از شهرهای استان مرکزی است که در زمان حکومت قاجاریان با نام سلطان آباد بنانهاده شد. در سال 1317 راه آهن سراسری در نزدیک این شهر کشیده شد و به دلیل همجوار بودن با ایستگاه اراک نام آن را به اراک تغییر دادند.

این شهر در آموزش علوم نخستین گام ها را برداشت و به نوعی می توان گفت اولین مدرسه در اراک تاسیس شد. از اثرهای تاریخی این شهر می توان مدرسه صمصامی را نام برد. هنگامی که برای بازدید از این بنای تاریخی راهی می شوید می توانید با مراجعه به مجله مستر بلیط تمامی اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورید.

تاریخچه مدرسه صمصامی

مدرسه صمصامی از اولین مدرسه هایی است که برای تربیت علوم  بنا نهاده شد. دارالفنون که اولین دانشگاه در تاریخ فرهنگ ایران به شمار می رود در سال 1230 بنا نهاده شد. بعد از آن در سال 1305 میرزا حسن رشیدیه مدرسه ای را تاسیس نمود، اما به دلیل اختلافاتی که سنت گرایان به وجود آوردند نتوانستند در آن به تعلیم بپردازند.

در نتیجه در سال 1323 مدرسه صمصامی افتتاح گردید. فرمانده ارتش عراق حاج ذوالفقار خان صمصام الملک بیات در زمان حکومت مظفرالدین شاه مدرسه و بیمارستانی را در زمین های شخصی خود بنا نهاد که در روستایی به اسم حصار و در 25 کیلومتری از اراک قرار دارد.

حاج ذوالفقار خان ویلای بزرگی را که در آن اتاق های مختلفی وجود داشت خریداری نمود و بعضی از اتاق های را برای تدریس آماده نمود در نهایت در سال 1321 مدرسه صمصامی راه اندازی شد که به شیوه برنامه های درسی دارالفنون به دانش آموزان درس ها را ارائه می دادند.

قبل از اینکه مدرسه افتتاح شود سروان محمد خان آذرهوش را برای مدیریت مدرسه انتخاب نمودند و دکتر فضل الله خان فروزش که از دانشگاه دارالفنون فارغ التحصیل شده بود را برای مدیریت بیمارستان انتخاب کردند. بیات بار دیگر در سال 1323 کلاس ها و مدرسه را بازسازی نمود که با تدریس چهار درس عربی، ریاضی، فارسی و فرانسه شروع به تعلیم نمودند.

او از استادانی که در سطح بالایی قرار داشتند برای تعلیم دادن به دانش آموزان دعوت به عمل می آورد. زبان فرانسه را میرزا محمد خان آذرهوش و دیگر اروپاییان مقیم ایران تدریس می نمودند. صمصام الملک ملک و اموال زیادی را در اختیار داشت که بسیاری از آن ها را برای نگهداری از مدرسه و پرداخت حقوق معملمان وقف نمود.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

در سالی که مدرسه صمصامی افتتاح شد حدود 150 نفر به ثبت نام پرداختند که تعدادی از آن ها بچه های بی سرپرست و کم بضاعت بودند. لباس هایی که برای تمامی دانش آموزان در نظر گرفته می شد و خوراک روزانه بر عهده مدرسه بود حتی برنامه حمام رفتن آن ها زیر نظر والدین در روزهای تعطیل با بودجه مدرسه انجام می شد.

بیشتر افرادی که در مدرسه مشغول فراگیری علم بودند از خانواده هایی مرفه بودند و بیرون از خانه از مراقبان ویژه ای برخوردار بودند. خانواده ها بر روی رفت و آمد دانش آموزان نظارت داشتند و در این مورد به مدرسه کمک می کردند.

مراقبت از بچه ها بر عهده نظامیان بود. برای ثبت نام در کلاس ها شرایط سنی وجود نداشت، اما از طرفی هم انجمن نوآموزان و نونهالان را برای بچه ها تشکیل داده بودند. زمانی که برای بازدید از این مدرسه تاریخی راهی اراک می شوید می توانید با مراجعه به سایت اینترنتی مستر بلیط اقدام به خرید بلیط مورد نیاز خود نمایید.

انجمن دیگری با اسم ادب و تربیت وجود داشت که دانش آموزان می توانستند در مورد موضوعاتی مثل: مزایای آزادی، مشروطه و استبداد، تفاوت بین علم و جهل، مقایسه مدرسه و مکتب خانه و … مقالاتی را ارائه دهند. در مدرسه صمصامی دستگاه چاپ سنگی وجود داشت که با استفاده از آن روزنامه و سالنامه مدرسه را منتشر می نمودند.

در اراک سنت گرایانی وجود داشت که درس خواندن در مکتبخانه ها را بر مدارس به شیوه نوین ترجیح می دادند یکی از مجتهدین شهر یعنی نورالدین عراقی از مدرسه حمایت نمود و در سال 1323 اساس نامه مدرسه را امضا کرد.

با این کار باعث شد که واقعه تلخ مدرسه تبریز در اراک هم اتفاق نیافتد. بعد از گذشت سال ها که فضای آموزشی گسترش پیدا کرد مدرسه دیگری به اسم سهامیه افتتاح شد که دانش آموزانی که می توانستند تمامی واحدهای آن مدرسه را بگذرانند به دبیرستان صمصامی وارد می شدند.

مقایسه مدرسه و مکتب خانه

فراگیری علم در مدارس نوین مورد استقبال بسیاری از مردم قرار گرفت، اما در این میان عده ای بودند که برای منافع خود خطراتی را احتمال می زدند به همین دلیل درصدد کارهایی بودند که مدارس را از بین ببرند.

مدیران و بانیان مدرسه در سال دومی که مدرسه افتتاح شده بود با برگزار نمودن جلسه ای برای امتحان موفقیت های یک ساله خود را به مردم نشان دادند. آن ها در این جلسه، اولیا دانش آموزان، رجال شهر، بزرگان و اروپاییان مقیم را دعوت نمودند تا کیفیت مدرس را به  خوبی نشان دهند.

امتحاناتی که از دانش آموزان گرفته شد توجه همگان را به سوی خود جلب نمود. به نحوی که حاکم عراق و هربرت چیک ویس قنسول هدایایی را به مدرسه تقدیم نمودند. مکتب خانه ها از رونق افتاده بودند به همین علت چندین بار به مدرسه حمله شد و اراذل و اوباش مدرسه را کفرخانه می نامیدند و چندین بار راه را بر دانش آموزان و معلمان بسته بودند.

مخالفان تعدادی از افراد را برای ویرانی مدارس تحریک می نمودند و در نهایت با توجه به این که نمی توانستند کاری را انجام دهند تصمیم به حمله مسلحانه گرفتند. اما ذوالفقار خان صاحب منصبان را صدا زد و در آن جا از افسری فوج خواستند که با تمامی سربازان از مدرسه حفاظت کنند، بنابراین اراذل و اوباش در حمله ها پیش نبردند در نهایت مدرسه صمصامی تا به امروز فعالیت های خود را انجام داد.

شرایط بازدید

هر شهری که در ایران وجود دارد از جاذبه های مختلفی برخوردار است. اراک یکی از شهرهایی است که جاذبه های مختلفی را درون خود جای داد. یکی از اثرهای تاریخی این شهر مدرسه صمصامی است که برای بازدید از آن می توانید بدون این که هزینه ای را پرداخت نمایید اقدام کنید. افرادی که به اثرهای تاریخی علاقه دارند هنگام بازدید از این مدرسه می توانند دیرینگی را در تمامی اجزای آن مشاهده کنند.

راه های دسترسی به مدرسه صمصامی

برای دسترسی به اراک راه های ارتباطی مختلفی وجود دارد. بیشتر افراد هنگام راهی شدن به سوی این شهر از قطار استفاده می کنند، بنابراین با مراجعه به سایت معتبر مستر بلیط اقدام به خرید بلیط قطار اراک می نمایند و مسافت پیش رو را با اتوبوس طی می کنند.

هنگامی که از اتوبوس اراک پیاده شدید با استفاده از تاکسی هایی موجود در آن جا باید برای بازدید از جاذبه ها راهی شوید. از طرفی هم عده ای دیگر برای مسافرت های خود ترجیح می دهند که با خودروهای شخصی راهی شوند چرا که به راحتی می تواند به تمامی نقاط دسترسی داشته باشند.