مساجد از مهم ترین و ارزشمند ترین بناهایی هستند که در گوشه و کنار شهر های مختلف کشور عزیزمان وجود دارند. تمام این مساجد معماری یکسان و مشابهی دارند، به طوری که هر مسجد را نگاه کنیم گنبد و گلدسته های زیبایی را خواهیم دید. اما امروز در مجله مستر بلیط می خواهیم متفاوت ترین و زیباترین مسجد کشور یعنی مسجد رنگونی ها را به شما معرفی کنیم.
معماری و سبک ساختمان این بنا، بیشتر به عمارت ها و ساختمان های اشرافی شبیه است تا تصویر مسجدی که در ضمیر ناخودآگاه ما شکل می گیرد. سوالی که به وجود می آید این است که با وجود اینکه این مسجد، عناصر اصلی مساجد ایرانی مانند گنبد دارای نقش و نگارهای اسلیمی و یا گلدسته های بلند را ندارد، چطور به عنوان یکی از زیباترین این مکان ها شمرده می شود؟ چه چیزی موجب منحصر به فرد بودن آن شده است؟
معرفی مسجد رنگونی ها
در ادامه مطلب می خواهیم به معرفی کامل این مسجد بپردازیم تا جواب سوالاتی مانند تاریخ ساخت این مسجد، چرا و چگونه ساخته شد را بدهیم. پس تا پایان با مستر بلیط همراه باشید تا با یکی از ارزشمند ترین بناهای تاریخی ایران آشنا شویم. وقتی نام آبادان یا استان خوزستان جایی شنیده و گفته می شود، ذهن همه مردم به صورت ناخودآگاه به سمت طلای سیاه، نفت، و مردمان خون گرم و صمیمی خوزستان کشیده می شود.
از دوران قدیم تا به حال آبادان نماد اقتصاد ایران در زمینه نفت بوده است. اگرچه بسیاری از مردم به دلیل هوای گرم و آفتاب همیشگی آبادان، برای سفر و گردش به آن سفر نمی کنند، اما جاذبه های گردشگری بسیار زیادی در آن وجود دارند که دیدنشان خالی از لطف نیست.
مسجد رنگونی ها نیز یکی از این جاذبه های فوق العاده است. حال نوبت آن است که به طور کامل با این مسجد آشنا شویم. همانطور که گفتیم معماری آن با تمام مساجدی که تا به حال دیده ایم فرق دارد، علتش این است که این مسجد به سبک هندی ها ساخته شده است، اما چرا یک مسجد به شیوه هندی ها در این منطقه وجود دارد؟
هندی ها و ایرانی ها همواره به کشورهای یکدیگر سفر می کردند و همین امر موجب شده است که فرهنگ و هنر هندی ها تا حدی وارد کشورمان شود، اگرچه سنت های ایرانی نیز همین تاثیر را در هنر مردم هندی داشته اند. کاخ تاج محل نمونه ای از این مثال ها است.
تاریخچه مسجد رنگونی ها
این مسجد در دوران قاجار به دست کارگران برمه ای ساخته شد. در ادامه به پیشینه و داستان ساخته شدن این بنای زیبا می پردازیم. گفتیم که آبادان، این شهر گرمسیری، همواره به دلیل داشتن نفت مورد توجه مسئولان کشور و حتی سایر کشورها مانند انگلیس بوده است. با خواندن تاریخ کشورمان متوجه می شویم که انگلیسی ها همیشه سعی داشته اند به منابع نفتی ایران دست یابند.
علت اصلی ساخت مسجد رنگونی ها نیز به انگلیسی ها و نفت باز می گردد. در دوران قاجار نیز انگلیس ها به دنبال راهی بودند تا از نفت ایران بهره ببرند. برای این کار ابتدا لازم بود که نفت را استخراج کنند تا سپس بتوانند به کشورشان صادر کنند. برای استخراج نفت نیز به پالایشگاه نیاز داشتیم، به همین دلیل انگلیس ها تعدادی کارگر و مهندس برمه ای -میانمار امروزی- را استخدام کردند تا پالایشگاه نفت را در کناره رود اروند بسازند.
سوالی که به وجود می آید این است که چرا کارگران برمه ای را انتخاب کردند؟ در آن زمان، مهندسان برمه ای تجربه ساخت چندین پالایشگاه مختلف را داشتند، علتی که این وظیفه به آن ها محول شد نیز تجربه و دانش وسیع شان در این زمینه بود. همانطور که می دانیم برمه ای ها مسلمان بودند و نماز می خوانند.
ماجرای ساخت مسجد از اینجا شروع می شود. بعد از اینکه پالایشگاه ساخته شد، موقعیت شغلی بسیار خوبی هم برای مردمان کشور خودمان یعنی آبادانی ها و هم سایر کشورهای همسایه مثل هند و پاکستان به وجود آمد.
پالایشگاه بزرگ بود و به کارگران زیادی نیاز داشت. به همین دلیل تعداد زیادی از مردمان هندی و پاکستانی نیز به ایران آمدند تا در این مکان شروع به کار کنند. از آنجایی که تعداد کثیری از این کارمندان مسلمان بودند به مکانی نیاز داشتند که در آن نماز بخوانند و در عین حال به پالایشگاه نیز نزدیک باشد.
در آن زمان مسجدی نزدیک به پالایشگاه وجود نداشت، به همین دلیل کارگران برمه ای و سایر افراد با هزینه خودشان شروع به ساخت مسجدی کردند که امروزه به عنوان مسجد رنگونی ها می شناسیم.
نکته جالب دیگری که درباره ساخت این مکان مقدس وجود دارد، عقیده ای است که برمه ای ها داشتند. آن ها معتقد بودند که اگر مسجد به دست خودشان ساخته شود، نمازشان حلال و مورد قبول خداوند خواهد بود و علاوه بر آن صواب زیادی هم خواهد داشت.
بعد از ساخته شدن مسجد، نه تنها کارمندان پالایشگاه بلکه سایر افراد ساکن در آبادان نیز برای نماز خواندن به این مسجد می آمدند، به طوری که حتی در دوران پهلوی نیز مانند سایر مساجد در این مسجد هم نماز جماعت برگزار می شد.
در تقویم ما مسلمانان اعیاد مختلفی مانند عید فطر،عید قربان و … وجود دارد، جالب است بدانید که تا مدت های زیادی در مسجد رنگونی ها نماز مخصوص اعیاد مسلمانان مانند نماز عید فطر نیز خوانده می شد. اگرچه بعد از جنگ تحمیلی، نماز خواندن در این مسجد تعطیل شد.
نقشه و معرفی بخش های مختلف
معماری هندی ها همیشه به عنوان رنگین ترین و پر لطافت ترین معماری های در جهان شناخته شده است. هندی ها در ساخت بناهای مختلفشان از انواعی از رنگ ها و نقش و نگارهای مختلف استفاده می کنند و همین موضوع باعث چشم نواز بودن بناهای مختلف آن ها است.
در ابتدا که می خواهیم وارد مسجد شویم با حصاری سفید رنگ مواجه می شویم که دور تا دور مسجد را در برگرفته است. این حصار سفید رنگ، دیوار کوتاهی دارد که در وسط مرتفع شده و دری آبی رنگ به سمت حیاط مسجد باز می
شود. حیاط نیز کاشی های سفیدی دارد که احساس آرامش خاصی را منتقل می کند. بعد از آن ساختمان زیبای مسجد را می بینیم که با نقش و نگارهای هنرمندانه بسیاری که دارد، همه را مات و مبهوت شکوه خود می کند. در طرفین مسجد نیز پله هایی وجود دارد که در گذشته برای اذان گفتن بوده است.
با دیدن رنگ سفیدی که در معماری مسجد وجود دارد، مردم تصور می کنند که این نقوش برجسته حاصل گچ بری است، اما شگفتی اینجاست که این نقش های ظریف و هنرمندانه، ساخته شده از سیمان هستند.
جالب ترین چیزی که در ساختمان این بنا وجود دارد، مصالح به کار رفته در سقف است. نفت و وسایل مربوط به آن، حتی در این ساختمان نیز نفوذ کرده است. سقف این مسجد از لوله های نفت و لوله های ریل راه آهن ساخته شده است. علت استحکام بالای آن نیز، همین موضوع است.
درست است که این مسجد به شیوه هندی ها ساخته شده است، اما قسمت هایی از هنر اصیل ایرانی نیز در آن وجود دارد. برخی از این نقوش برجسته به شیوه نقش و نگارهای اسلیمی ایرانی هستند و در پیشانی مسجد نیز عبارت مقدس بسم الله الرحمن الرحیم کنده کاری شده است. همانطور که می دانیم، مردمان برمه ای مسلمانان سنی مذهب بوده اند.
تفاوت هایی میان شیوه نماز خواندن شیعیان و سنی ها وجود دارد اما در این مسجد هم برای سنی ها و هم شیعیان، وسایل مختلف تعبیه شده است. برای مثال، سنی ها هنگام نماز خواندن از مهر استفاده نمی کنند اما وقتی وارد مسجد رنگونی ها می شویم، در گوشه و کنار مهر های زیادی را می بینیم که برای شیعیان قرار داده شده اند.
این موضوع نشان دهنده اتحاد و همدلی میان تمام مسلمانان است. زیباترین قسمت این مسجد، محرابش است. این محراب با نقش و نگارهای رنگین مختلف، مانند انواع گل ها مثل گل نیلوفر، شادابی و سرزندگی خاصی را به فضای مسجد داده است.
وجود گل در تمام این نقوش، بیانگر بهشت و محبت بی نهایت خداوند نسبت به انسان است. در دوران جنگ تحمیلی، این مکان نیز مانند سایر ابنیه تاریخی خوزستان دچار خرابی هایی شد که بعدها با همت و تلاش دوستداران تاریخ، مرمت و بازسازی شد. چند سال بعد در سال ۸۸ این مسجد به موزه رنگونی مبدل شد.
اکنون که این مسجد، به عنوان موزه شمرده می شود، دارای چند جلد کتاب قرآن خطی، و اسناد و مدارکی از تعهدات و مکاتبات تجاری میان ایران و سایر کشورها مثل هند و انگلستان، است.
شرایط بازدید از مسجد رنگونی ها
برای بازدید از این مکان دیدنی، شما می توانید در همه روزهای هفته به جز تعطیلات رسمی و اعیادی مثل عید نوروز، به آبادان بروید. البته توجه داشته باشید که ساعات کار این مسجد در نیمه اول و دوم سال کمی متفاوت است. این مسجد در نیمه اول سال یعنی فصول بهار و تابستان هر روز از ساعت ۹ صبح الی ۱۸ بعد از ظهر، و در نیمه دوم سال از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۷ بعد از ظهر، آماده پذیرایی از مسافران عزیز است.
راه های دسترسی
برای بازدید از این بنای تاریخی، بهتر است در نیمه دوم سال که هوا کمی خنک تر است با خرید بلیط هواپیما آبادان، به این شهر فوق العاده سفر کنید. تور های مسافرتی ای که هر سال به مقصد آبادان می روند نیز در برنامه سفر خود، بازدید از این مسجد را دارند. وقتی وارد آبادان بشوید، آدرس این بنا را از هر کسی بپرسید با روی خوش و صمیمیت به شما خواهند گفت و برای رفتن به آنجا، راهنمایی تان خواهند کرد.
دیدگاهتان را بنویسید