تپه های باستانی نمین؛ معرفی + راه های دسترسی

آیا تاکنون از تپه های باستانی نمین بازدید کرده اید؟ شهرها و روستاهایی در گذشته وجود داشتند که امروزه دیگر اثری از آنها باقی نمانده است و به طور کامل تخریب شده اند. دلیل این امر می تواند حمله دشمن به آن منطقه و یا آتش سوزی و بلاهای طبیعی باشد.

تخریب این مناطق سبب ایجاد تپه هایی شده است که به آنها تپه های باستانی اطلاق می شود، برخی از آنها امروزه یافت شده اند و مورد توجه بسیاری از باستان شناسان و محققان این حوزه قرار گرفته اند.

شهر نمین که از شهرستان های استان اردبیل است، از جمله مناطقی است که از سال های بسیار دور محل سکونت اقشار مختلف بوده است. به همین علت تپه های باستانی بسیاری در قسمت های مختلف آن یافته اند. در ادامه این مطلب شما را با این تپه های باستانی آشنا می کنیم و توضیح مختصری درباره آنها می دهیم.

معرفی تپه های باستانی نمین

شهرستان نمین در شرق استان اردبیل واقع شده است. این شهرستان با جمعیتی نزدیک به یکصد هزار نفر، به سه بخش مرکزی، عنبران و ویلکیج تقسیم می شود. بخش عنبران به مرکزیت شهر عنبران و در برگیرنده 9 روستا در بخش شمال شرقی شهرستان نمین واقع شده که عموما تالشی و سنی مذهب هستند.

بخش مرکزی به مرکزیت شهر نمین شامل تمام روستاهای شرقی و مرکزی شهرستان بوده و منطقه پیله چای در شمالی ترین بخش شهرستان در این محدوده قرار می گیرد. تجمع چندین روستا در کنار هم و در امتداد رود پیله چای که به سمت دشت اردبیل جاری است از ویژگی جالب توجه این منطقه است. بخش ویلکیج به مرکزیت شهر آبی بیگلو تقریباً نیمه جنوبی شهرستان نمین را در بر دارد و جاده اصلی اردبیل– آستارا را می توان مرز بین بخش مرکزی و بخش ویلکیج دانست.

این مناطق دارای آب و هوائی مناسب برای سکونت و کشاورزی هستند، همین امر سبب به وجود آمدن مناطقی باستانی در این قسمت شده است. اولین باستان شناسی که در این منطقه به کاوش تحقیق پرداخت دمورگان باستان شناس فرانسوی بود.

وی در تاریخ 16 الی 22 ژوئن 1901 در منطقه نمین حضورپیدا کرد و در مناطق مختلف اطراف نمین مثل چای قوشان، سولی درق، میناباد و میرزانق اقدام به کاوش گورها نمود. وی محل تلاقی دو رودخانه در نزدیک نمین و سولیدره (چای قوشان) را مرکز مطالعاتی خود و در بردارنده آثار وسیع و گورهای فراوان معرفی می کند.

دمورگان آثار شاخص این منطقه را به سه گروه تقسیم می کند. دسته اول گورهای سالم و منسجم لبه راست جویبار به سمت سولیدرق، گروه دوم خرابه های یک قلعه باستانی که بر دشت وسیعی غالب بوده و بر بالای کوهی بنام سیاهکرداغی قرارگرفته است، و گروه سوم گروه دیگری از قبور که در سمت چپ همان جویبار واقع شده و تا روستای میرزانق امتداد دارند. در زیر تعدادی از تپه های باستانی این شهرستان را به شما معرفی می کنیم.

آتما تپه

این تپه در شهرستان نمین بخش مرکزی، روستای نوشنق واقع شده است. آثار به دست آمده از این تپه نشان داده است که قدمت آن به دوران اشکانیان بر می گردد. این اثر را در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۸۲۲ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت کرده اند.

آرپا تپه‌سی

آرپا تپه سی یکی از روستاهای استان اردبیل و شهرستان نمین است، این روستا از گذشته های دور دارای ساکنان دائمی بوده است. بنابراین دارای تپه های باستانی است که در این منطقه قرار دارد. یکی از این تپه های باستانی با نام آرپا تپه سی معروف است. این محوطه باستانی میان کناسه و گردنه‌ی حاجی امیر در جاده‌ی آستارا به اردبیل و در ۳۰ کیلومتری شهر اردبیل و در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر نمین قرار دارد و قدمت آن به هزاره یکم پیش از میلاد تخمین زده شده است. این تپه به عنوان یک اثر ملی در تیر ماه ۱۳۸۲ در فهرست آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی با شماره ۹۱۶۲ و کد ۱۹۷۰۹ ثبت شده است.

بالا تپه مرنی

این تپه باستانی مربوط به هزاره یکم قبل از میلاد و سال های اولیه پس از اسلام است و در شهرستان نمین، بخش آبی بیگلو، روستای مرنی قرار دارد. این اثر تاریخی نیز به ثبت ملی رسیده است و به عنوان یکی از آثار ملی شناخته می شود.

تازه تپه مرنی

این تپه جزو تپه هایی است که تاریخ آن نزدیک تر از دیگر تپه های باستانی این بخش است و به سده های میانی پس از اسلام و صفویه بر می گردد و در شهرستان نمین، بخش ویلکیج، روستای مرنی قرار گرفته است. این اثر تاریخی نیز در اسفند 1382 به عنوان اثری ملی ثبت شده است.

تپه اجاق داغی

این تپه از جنوب به روستای کله سر، از غرب به جاده فندقلو، از شمال به زمین‌های کشاورزی و جنگل فندقلو و از شرق بر بویوگ داغی مشرف است. آثار سنگ‌های باستانی که بر روی این تپه مشاهده شده، به احتمال زیاد متعلق به آتشکده زرتشتیان در دوران هخامنشیان یا قبل از آن است. بر اساس مشاهدات باستان شناسی در این محوطه تاریخ آن را مربوط به اوایل هزاره اول قبل از میلاد می دانند و دقیقا در شهرستان نمین، بخش مرکزی، روستای کله سر قرار دارد.

مجله مستر بلیط تعدادی از تپه های باستانی مختلفی را مورد بررسی قرار داده است، پس اگر دوست دارید در مورد این تپه ها اطلاعاتی را کسب کنید می توانید به این مجله مراجعه کنید.

تپه ننه کران

این تپه یکی دیگر از تپه های باستانی شهرستان نمین است که در بخش ویکلج قرار دارد. تاریخ این تپه به هزاره اول میلادی می رسد. یکی از دلایل به وجود آمدن این تپه زلزله هایی متعددی است که  در این مکان رخ داده است. این اثر در سال 1381 به ثبت ملی رسیده است. یکی از حوادثی که در این محل اتفاق افتاده، فرود اضطراری هواپیمایی که حامل اتباع خارجی بوده، است. که پس از هماهنگی های انجام دوباره از زمین بلند شد و به طرف تهران حرکت کرد.

از دیگر تپه های این منطقه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تپه باباپشته، تپه اروج یری، تپه بیزو قلعه سی، تپه تپراق اوچان، تپه دره کوچک، تپه دینگاه، تپه سگاله (قرمز قالا)، تپه وصی‌داغی، تپه گرگ‌دره، تپه گئورقلعه که در قسمت های مختلف عنبران قرار گرفته است.

تپه هایی که در بخش ویلکیج شهرستان نمین قرار دارد شامل تپه ایلانی داغ، تپه بریس، تپه خلیفه لو، تپه قره چی بولاغی، تپه جین تپه سی، تپه دیوداغی حور، محوطه و تپه گوبح تپه سی، تپه یونجالو، تپه و گورستان توکلی دمئی، تپه ننه کران، تپه ملت یری، تپه گورستان قره تپه، تپه گورستان آقبلاغ، تپه قلعه رغ می شوند.

تپه آلادیز گه، تپه آق خرابلر، تپه پیرلنگ (تربه)، تپه پیرناخرچی، تپه تپه، تپه خان کندی کنازک، تپه خرمن‌یری، تپه ساری‌گل‌تپه‌سی، تپه قلعه دوشی، تپه‌های چای قوشان، تپه محمد خان دیکی (تربه)، تپه کیچیک کله از تپه هایی هستند که در بخش مرکزی واقع شده اند.

آثار باستانی یافت شده در تپه های باستانی

آثار به جای مانده در این تپه ها مربوط به دوران های مختلف و متفاوتی است. در جریان کاوش های انجام گرفته در این مناطق 175 محوطه و اثر تاریخی شامل قلعه، گورستان، غار، آرامگاه، تپه، مسجد و … شناسایی گردید. از مجموع کل آثار، 72 اثر مربوط به بخش عنبران و 103 اثر مربوط به بخش مرکزی است.

از مجموع کل آثار 51 محوطه دربردارنده شواهد و آثار مربوط به دوران پیش از تاریخ، 78 محوطه دارای آثار دوران تاریخی و 110 محوطه دربردارنده شواهد مربوط به دوران اسلامی است، که 74 اثر دربردارنده آثار فقط دوران اسلامی، 16 اثر فقط تاریخی و 21 اثر فقط پیش از تاریخی، 34 اثر اسلامی و تاریخی، 28 اثر پیش از تاریخی و تاریخی، 2 محوطه از پیش از تاریخ تا دوران تاریخی و اسلامی می شود.

برخی از آثاری که در این بخش ها پیدا شده اند شامل سفال های خاکستری و قرمز براق با تزئینات داغ دار چرخ ساز با شاموت شن ریز و سفال با خمیره قرمز، قهوه ای، خاکستری داغدار و نخودی می شود.

اگر قصد سفر به نمین با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی را دارید می توانید بلیط اتوبوس نمین را از مستر بلیط و به صورت آنلاین تهیه کنید.

راه های دسترسی به تپه های باستانی

برای این که به دیدن هر یک از این تپه ها بروید نیاز دارید منطق خاصی را انتخاب کنید. هر یک از این مناطق در بالا برای شما ذکر شده است.

شرایط بازدید

برای بازدید از این تپه ها باید به موارد امنیتی توجه کنید و به گونه ای رفتار کنید که آسیبی به محیط وارد نکنید.