بنای معین التجار؛ تاریخچه+راه های دسترسی

بنای معین تجار یکی از بناهای تاریخی اهواز است که قدمت آن به زمان قاجاریه باز می گردد. مالک این سرای تاریخی  بازرگان معروف ایرانی حاج محمد تقی معین التجار است و جز افرادی محسوب می شد که دارای امتیاز کشتیرانی در رودخانه کارون بود. هدف او از ساخت این بنا توسعه فعالیت تجارت بود، به همین منظور آن را به کمک محمد حسن خان سعدالدوله در ساحل رودخانه کارون احداث نمود.

اگر چه سرای معین التجار در طول عمر خود دچار حوادث و آسیب های گوناگونی شد اما این اثر ارزشمند جز آثار ملی ایران محسوب می شود و در تاریخ 20 آبان سال 1377 نام آن در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. اگر می خواهد با این بنای تاریخی بیشتر آشنا شوید تا پایان با مجله مستر بلیط همراه باشید.

تاریخچه بنای معین التجار

سرای معین التجار از مهم ترین بناهای تاریخی اهواز است که تاثیر بسزایی در رونق و پیشرفت این شهر داشت. این بنا که متعلق به تاجری سرشناس و خیر به نام حاج محمد تقی معین التجار بود در ساحل رود کارون قرار داشت. معین تجار اصالتا بوشهری بود به همین دلیل خیلی از افراد او را به نام معین التجار بوشهری می شناختند.

او بناهای متعددی در شهر اهواز یا همان بندر ناصری سابق ساخت و اقدامات مهمی انجام داد که از جمله آن ها می توان به تاسیس شرکت کشتی رانی ناصری اشاره نمود. هنگامی که این شرکت که در کنار رود کارون ساخته شد معین التجار  در اطراف آن حمام، مسجد، باغ و بازار نیز احداث کرد.

پس از ساخت این سرا مالک آن  خط راه آهنی را از کنار رودخانه  تا مسجد سر سچه (مسجد حاج رئیس) کشید و به منظور تجارت و جابجایی کالاهایی که در بندر ناصری معامله می شد استفاده می نمود. این خط راه آهن با اتصال به راه آهن شرکت نفت در انتها به محل اهواز قدیم منتهی می شد.

در واقع کشتی های تجاری که از کشورها و شهرهای مختلف به بندر ناصری می آمدند بارهای خود را در بنای معین التجار خالی می کردند و این بنا یک مرکز ترخیص کالا محسوب می شد و بارهایی که تحویل می گرفت را از طریق واگن هایی که به اسب متصل بودند به محل مورد نظر منتقل می نمود.

تا چندین سال قبل از بنای معین التجار به عنوان کاروانسرا استفاده می کردند اما متاسفانه به دلیل حادثه آتشوزی که برای آن در سال 1374 اتفاق افتاد بخش قابل توجهی از آن دچار حریق شد و از بین رفت.

محمد تقی معین التجار مدتی نماینده مردم بوشهر در مجلس بود و خدمات فراوانی در جهت حمایت از تولیدات داخلی ارائه نمود، به همین دلیل به او لقب پدر معنوی خلیج فارس را دادند. در آن زمان که امتیاز کشتی رانی در رودخانه کارون به انگلیس واگذار شد ایرانیان بسیار کمی از حق کشتیرانی در این رودخانه برخوردار بودند و معین التجار جز این افراد قرار داشت و شرکت کشتیرانی او  تاثیر بسزایی در رونق اقتصادی بندر ناصری ( اهواز) داشت.

معین التجار علاوه بر اهواز در تهران و بوشهر نیز دارای اموال بسیاری می باشد که از جمله آن ها می توان به عمارت معین التجار بوشهری در لاله زار تهران و سرای او در بوشهر اشاره نمود که متاسفانه به دلیل بی توجهی به آن ها در وضعیت مناسبی قرار دارند.

افراد بسیاری خانه معین التجار را با خانه شیخ خزعل اشتباه می گیرند در صورتی که این دو بنا کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. بخش قابل توجهی این بنا در حال حاضر تخریب شده است و آن بخش به ترمینال مسافربری تغییر کاربری یافته و فقط قسمت کوچکی از خانه شیخ خزعل در پشت ترمینال به جای مانده است.

نقشه بنای معین التجار

بنای معین التجار که امروزه به یک کاروانسرای تاریخی تبدیل شده یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری اهواز است و بازدید از آن و سایر بناهایی که در اطراف اش واقع شده می تواند بسیار لذت بخش باشد. از این رو ما به شما پیشنهاد می کنیم اگرمی خواهید با تهیه بلیط هواپیما اهواز سفری به این شهر تاریخی داشته باشند حتما از این کاروانسرا بازدید نمایید.

معرفی بنای معین التجار

خانه معین التجار نشان دهنده عظمت و تاریخ این شهر و اهمیت آن در دوره های مختلف تاریخی می باشد. اما متاسفانه آسیب های فراوانی به آن وارد شده و دیگر آن شکوه و عظمت گذشته را ندارد. این بنا فاصله چندانی با کارون ندارد ودر خیابان کاوه شهر اهواز قرار گرفته است. در گذشته در میان کاروانسرای معین التجار باغ بزرگی وجود داشت که زیبایی خیره کننده ای به این اثر تاریخی بخشیده بود اما امروزه تنها آثار باقی مانده از آن باغ بزرگ چند درخت است.

همچنین در بنای معین التجار بازار، حمام و مسجد نیز وجود داشت که همگی به منظور رفاه حال مردم اهواز در آن زمان ساخته شده بودند. اگر چه در اهواز بناهای تاریخی متعددی وجود دارد. اما آنچه این اثر را متمایز نموده سبک معماری بی نظیر آن است که درادامه بیشتر به آن می پردازیم.

معماری بنای معین التجار

معماری سرای معین التجار برگرفته از معماری ایرانی است و به قدری دقیق و ماهرانه ساخته شده است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. بی شک چنین اثر هنری شاهکار دست یکی از بهترین معماران زمان قاجار است. تزئینات و طرح هایی که در داخل بنا و بر روی ستون ها و دیوارهای آن کار شده است جلوه خاصی به آن بخشیده و زیبایی آن را دو چندان نموده است. گچ بری هایی که بر روی قسمت ورودی و ستون های بزرگ انجام شده نیز از دیگر قسمت های جذاب این بنا می باشد.

امروزه نورپردازی های خاصی که بر روی این خانه تاریخی انجام داده اند آن را به مجموعه ای زیبا در دل خیابان کاوه و نزدیک کارون تبدیل کرده که نظر هر رهگذری را به خود جلب می کند. در نزدیکی خانه معین التجار رستوران هایی راه اندازی شده که می توانید پس از بازدید از این بنا خود را به یک غذای محلی اهواز در این رستوران ها دعوت کنید و لحظات خاطره انگیزی را رقم بزنید.

تاثیر سرای معین التجار در شکل گیری اهواز

در زمان حکومت ناصرالدین شاه به دلیل امتیازاتی که شاه برای بندر ناصری یا همان اهواز امروزی در نظرگرفته بود تاجر مشهور بوشهری محمد تقی معین التجار تصمیم گرفت به منظور استفاده از این امتیازات و ایجاد تحولاتی در شهر اهواز به آنجا سفر کند. آزاد شدن کشتیرانی در رود کارون موجب شده بود که در آن زمان شهر اهواز رونق و پیشرفت بیشتری داشته باشد.

به همین دلیل معین التجار تصمیم گرفت که بنای معین التجار را به منظور ترخیص کالا احداث نماید. اما با افزایش رونق تجارت در رود کارون و شهر اهواز و نیز بیشتر شدن جمعیت افرادی که در نزدیکی این سرا زندگی می کردند موجب شد که معین التجار از این بنا به عنوان کاروانسرا نیز استفاده نماید و بناهای دیگری مثل بازار، حمام و مسجد نیز در آن منطقه احداث کند. به مرور زمان این منطقه به مرکز شهر اهواز تبدیل گردید و خانه های بسیاری در اطراف آن ساخته شدند و اهواز توسعه یافت به طوری که به عنوان مرکز استان خوزستان انتخاب گردید.

 همزمان با این اتفاق شوشتر که تا آن زمان از شهرهای مهم این منطقه محسوب می شد اهمیت خود را از دست داد و توجه بیشتر افراد به سمت اهواز جلب شد. به طوری که با گذشت سالیان طولانی و پس از جنگ و انقلاب اسلامی ایران نیز اهواز همچنان یکی از مهم ترین و پر جمعیت ترین شهرهای کشور محسوب می شود.

امروزه بنای معین التجار با توسعه شهر اهواز در بافت قدیمی آن واقع شده است و بازدید کنندگان فراوانی دارد و یکی از نمادهای شهر اهواز محسوب می شود. بازدید از این بنای تاریخی می تواند بسیار لذت بخش و هیجان انگیز باشد. در محله معین التجار کوچه های مسقفی مشهور به ساباط وجود دارد که قدمتی بالغ بر 100 سال دارند و بازدید کنندگان را به دل تاریخ شهر اهواز می برند.

شرایط بازدید

سرای معین التجار همه روزه از ساعت 8 صبح الی 6 بعد ظهر پذیرای بازدید کنندگان گرامی می باشد و افرادی که می خواهند از این بنا بازدید نمایند باید هزینه ای را بابت خرید و تهیه بلیط بپردازند. گشت و گذار در این سرا تقریبا به حدود 1 ساعت زمان نیاز خواهد داشت و پس از دیدن آن می توانید به رستوران هایی که در نزدیکی آن وجود دارد جهت استراحت و تست غذاهای خوشمزه خطه اهواز بروید.

آدرس و راه های دسترسی

بنای معین التجار در شهر اهواز خیابان 24 متری، خیابان کاوه غربی نبش اول قرار گرفته است که جز مناطق قدیمی شهر محسوب می شود. برای دسترسی به این بنای تاریخی می توان از تاکسی های درون شهری یا خودرو شخصی استفاده نمود. همچنین می توان از خدمات تاکسی اهواز نیز به منظور بازدید از بنای معین التجار استفاده کرد. این بنا یکی از منحصر به فرد ترین جاذبه های گردشگری اهواز است که به شما پیشنهاد می کنیم در سفر به اهواز بازدید از آن را در برنامه خود قرار دهید.