قلعه منیژه سرپل ذهاب؛ معرفی + راه های دسترسی

شهرستان سرپل ذهاب یکی از شهرستان های تاریخی استان کرمانشاه است که آثار تاریخی گوناگونی در آن به جای مانده است. بیشتر آثار تاریخی به جای مانده در این منطقه به دوران ساسانی بر می گردد. سرپل ذهاب در غرب استان كرمانشاه و در مرزهای غربی با كشور عراق قرار دارد. در جغرافيای اين منطقه خرابه های دو شهر معروف حلوان و زهاب به چشم می خورد.

حلوان نام يكی از شهرهای مهم دوره ساسانی و در واقع مركز استانی به نام شاذ فيروز بوده است كه بنای آن را به قباد ساسانی نسبت می دهند. روند ويرانی اين شهر بعد از گذر از تاريخ درخشانش در دوره ساسانی و قرون نخستين اسلامی، در سده هفتم، هم زمان با حمله مغول تسريع شد. تا جایی که قزوينی در اواخر قرن هفتم و عبدالله مستوفی در ميانه قرن هشتم آن را شهری متروك توصيف می كنند.

بعد از يك انقطاع تاريخی، دوباره در ميانه دوره صفوی و فقط در فاصله چند كيلومتری ويرانه های حلوان، شهر زهاب ساخته شد. اما اين شهر هيچ گاه رونق حلوان را نيافت و بعد از يك سده، رو به ويرانی نهاد تا اينكه در اوايل دوره قاجار، در فاصله نزديك تری به ويرانه های حلوان، شهر سر پل ذهاب شكل گرفت و به يك رونق نسبی دست پيدا كرد. در این بخش از مجله مستر بلیط در مورد یکی از آثار گردشگری یعنی قلعه منیژه سرپل ذهاب اطلاعاتی را برای شما ارائه می کنیم.

معرفی قلعه منیژه سرپل ذهاب

این قلعه یکی از مهم ترین آثار تاریخی شهر سرپل ذهاب در استان کرمانشاه است و تاریخ ساخت آن به دوران ساسانیان بر می گردد. این قلعه در نزدیکی روستای پاتاق قرار دارد و از جمله آثار به جای مانده از دوران ساسانی در این منطقه، که آسیب کمتری به آن وارد آمده، است.

از آنجایی که اطلاعات دقیقی در مورد گذشته این بنا وجود ندارد، بر اساس معماری آن متوجه شدند که احتمالا این بنا از سازه های دوران ساسانی است. این قلعه در نزدیکی یکی دیگر از آثار تاریخی این منطقه یعنی طاق گرا قرار دارد ولی علی رغم زیبایی معماری آن به اندازه طاق گرا مشهور نشد.

یکی از افسانه هایی که در مورد این بنا وجود دارد به منیژه و بیژن بر می گردد به همین خاطر نام قلعه را منیژه گذاشتند و آن را به اسم زیچ منیژه نیز می خوانند. زیج به معنای رصدخانه یا تماشاگه است و مردم محلی معتقدند زیج منیژه مکانی بود که منیژه مدتی در آن زندگی می کرد. باستان شناسان این قلعه را قصری بین راهی می دانند که در دوران ساسانیان ساخته شد و مورد استفاده قرار می گرفت.

معماری قلعه

پلان این قلعه به صورت مستطیل شکل طراحی شده است و  در ساخت آن مصالحی همچون سنگ و ملات گچ به کار برده اند. قلعه را بر روی تپه ای دست ساز در ارتفاع 2 متری از سطح زمین ساخته اند و مساحتی برابر با 3500 متر مربع دارد. در داخل این قلعه بنای مربع شکل دیگری با ابعاد 48 × 48 متر مربع به چشم می خورد که احتمالا ارگ قلعه بوده است.

در هر ضلع این قلعه سی عدد اتاقک دیده می شود که هر یک از آنها طاق‌ های گهواره‌ ای شکلی دارند و در حال حاضر بقایای آنها نیز وجود دارد و تعدادی نیز سالم باقی مانده‌اند.

در بخش مرکزی این بنا تالار نسبتا بزرگی وجود دارد که اطراف آن راهرو های مختلفی قرار دارد. این قلعه را طوری  طراحی کرده اند که از طریق راهروهایی که در قسمت شمالی قرار دارد می‌توان به مجموعه اتاق‌های ضلع جنوبی بنا و از طریق راهروی جنوبی به مجموعه اتاق‌های ضلع شمالی رسید.

که این موضوع از ویژگی های جالب این بنا به شمار می رود. همچنین هر یک از راهروهای شرقی و غربی پیرامون تالار نیز به راهرو دیگری منتهی می‌شود که در نهایت از طریق این راهروها می‌توان به مجموعه اتاق‌های ضلع شرقی و غربی بنا رسید.

ورودی قلعه در ضلع غربى قرار داشته است و در ضلع شرقى، هنوز هم بقایاى جریان آبی دیده می‌شود كه انتهاى آن مشخص نیست. در هر گوشه قلعه، یك برج ایجاد کرده بودند و در بین دو برجى كه روى هر زاویه اضلاع قلعه قرار داشته‌ است دو برج نسبتا كوچكتر ساخته بودند.

راه های دسترسی به قلعه منیژه سرپل ذهاب

این بنا در روستای پاتاق قرار دارد پس اگر علاقه مندید شدید که آن را ببینید باید به این منطقه سفر کنید. برای رفتن به این روستا می توانید از وسایل حمل و نقل عمومی درون استانی استفاده کنید که از سرپل ذهاب به سمت این روستا حرکت می کنند. در ضمن استفاده از خودرو شخصی نیز گزینه ای مناسب به حساب می آید.

شرایط بازدید

برای دیدن این سازه نیازی نیست که هزینه ای پرداخت کنید و می توانید به صورت رایگان آن را ببنید. طاق گرا که از دیگر آثار گردشگری این منطقه به شمار می رود در نزدیکی آن قرار دارد و در حین بازدید از این بنا می توانید به تماشای طاق گرا نیز بروید.