پل لیلان؛ معرفی + راه های دسترسی

پل لیلان کجاست؟ ملکان یکی از شهرهای استان آذربایجان که در قسمت جنوب غربی این استان قرار دارد. این شهر هم چون بسیاری از شهرهای ایران دارای دیرینگی بالائی است، به طوری که روستاهای عباس آباد و قوریجان، شش هزار سال پیش از میلاد سکونتگاه های مردم به شمار می آمدند.

قدمت سفالینه ‌های یافت‌شده از تپه‌های روستای بایقوت به ۷ هزار سال پیش برمی ‌گردد و شواهد، نشان دهنده آن است که ساکنان این منطقه با سرزمین میان‌رودان ارتباطات فرهنگی بسیاری داشته‌اند. هم‌چنین خیش‌های پیداشده در منطقهٔ ملکان که ۵ هزار سال قدمت دارند، نشانگر آن است که اصلی ‌ترین عامل یک ‌جانشینی انسان‌ها در این منطقه، موقعیت مناسب کشاورزی آن بوده‌ است.

این منطقه به علت تالاب عباس آباد دارای خاک مناسب برای کشاورزی است. این شهر تا 200 سال پیش تنها روستایی کوچک و کم جمعیت بود که با گذشت زمان پیشرفت کرده و به شهر کنونی تبدیل شده است.

برخی، دلایل نام گذاری این مکان را به ملکان به تعدد حاکمان آن نسبت می دهند و بعضی دیگر، دلیل این نام گذاری را به خاطر فردی به نام ملک نیا، که صاحب زمین های این شهر بوده است، می دانند.

این شهر همان طور که گفته شده به علت قدمتی که دارد، دارای آثار تاریخی بسیار است که از گذشته های دور در این منطقه باقی مانده اند. مطابق رسمی که در مجله مستر بلیط داریم به سراغ پل لیلان در ملکان رفته ایم و در مورد آن اطلاعاتی را گرد آوری کرده ایم.

معرفی پل لیلان

پل لیلان در یک کیلومتری شهری به همین نام و بر روی رودخانه لیلان بنا شده است که دو سمت شمال و جنوب این رودخانه را به هم متصل می کند و متعلق به دوران صفوی است.

زمانی این پل تنها راه اررتباطی بین شهرهای همدان، سنندج، مراغه و تبریز بوده است، ولی امروزه با وجود جاده ای جدید دیگر از آن برای این کار استفاده نمی شود. پل لیلان در حال حاضر تنها راه ورودی به شهر لیلان است. این سازه در سال 1382 به عنوان اثری ملی به ثبت رسیده است.

شهر لیلان

لیلان دارای قدمتی بسیار است و در کنار این شهر، شهری باستانی قرار دارد که بعد از کاوش هایی که در این مکان صورت گرفته است، احتمال داده می شود که همان شهر شیز است که در دوره ساسانی وجود داشت و دارای اهمیت بالائی بود و در بسیاری از کتب از این شهر نام برده شده است.

در جریان ساماندهی شهر لیلان در این منطقه 33 عد سکه طلای مربوط به دوران بیزانس آذربایجان شرقی یافت شده است که این احتمال که این شهر همان شهر شیز است را تقویت کرده است.

شهر شیز اقامتگاه تابستانی خسرو پرویز بوده است که ظاهراً در نواحی دریاچه ارومیه در سر راه مراغه و تبریز در نزدیکی لیلان امروزی قرار داشت. طبق نوشته هایی که به جای مانده است، در نزدیکی آن چشمهٔ نفتی بوده که آتش آتشکده آذرگشسپ بواسطهٔ آن روشن می ‌شده ‌است، در دوره ساسانی معمولاً یکی از مرزبانان را به حکومت آذربایجان می ‌گماردند.

در اواخر آن دوره حکومت آذربایجان در دست خاندان (فرخ هرمزد) بود؛ و پایتخت آن (شیز) یا (گنزب) نام داشت که مطابق با ویرانه‌های لیلان در جنوب شرقی دریاچه ارومیه گزارش شده‌ است.

معماری پل لیلان

برای ساخت پل لیلان از  مصالحی مانند آجر و سنگ های تراش دار استفاده شده است، که آجرها در قسمت های طاق ها و نیز بالای پل و سنگ ها در قسمت پایه ها و موج شکن ها و پشت بندها بکار رفته اند. ابعاد سنگها در حدود ۲۰×۳۰ سانتیمتر، ۲۰×۵۰ سانتیمتر و ۶×۲۲×۲۲ سانتیمتر هستند.

این پل دارای سه دهانه طاقی شکل جناغی است که اندازه هایی برابر دارند و در وسط نوک بیزه طاق یک سنگ سفید آهکی بکار رفته است و تا ارتفاع ۱۳ سانتیمتری سنگ و از آن به بعد آجر در آن بکار رفته و جهت آن شمال به جنوب است. در قسمت شرقی آن سد موج شکنی وجود دارد که به شکل مثلثی بوده و در قسمت غربی پل هم به سه نیم دایره و به صورت پشت بند قرار دارد.

طول پل لیلان برابر با 24 متر، ارتفاع آن از جان پناه پل تا سطح رودخانه حدود 4.5 متر و ارتفاع موج شکن ها برابر با 1.30 متر است همچنین این پل عرضی برابر با 6.5 متر دارد و فاصله دهانه های آن از یگدیگر 4.40 و ارتفاع طاق ها 3.5 متر است.

پل لیلان پشت بند هایی به شکل نیم دایره و با اندازه 2.20 متر دارد. موج شکن ها و پشت بند ها تا همان ارتفاع 1.30 ساخته شده اند. این پل در قسمت انتهائی و ابتدائی خود دارای کمی شیب است که سبب می شود در زمان بارش باران، آب باران در روی پل جمع نشود و فشار زیادی را بر آن متحمل نکند.

راه های دسترسی به پل لیلان

این پل در فاصله 21 کیلومتری از شهر ملکان و در نزدیکی شهر لیلان قرار دارد. بنابراین برای دیدن این پل نیاز دارید که به سمت شهر لیلان حرکت کنید، که این کار را می توانید با استفاده از وسایل نقیله عمومی برون شهری و هم خودرو شخصی انجام دهید.

شرایط بازدید

بازدید از این پل شرایط خاصی را نمی طلبد و نیازی به پرداخت هزینه نیز ندارید و می توانید همه روزه به دیدار آن بروید. تنها پیشنهادی که ما برای شما داریم این است که بهتر از طول روز به دیدن آن بروید تا بتوانید به طور کامل همه قسمت های این سازه را تماشا کنید.