مسجد خانم

مسجد ها یکی از بناهای تاریخی و ماندگار در ایران به شمار می روند که زمانی که عرب ها به ایران وارد شدند شروع به ساخت این بناهای تاریخی کردند. از اولین مسجدها می توان مسجد تاریخانه دامغان، مسجد جامع نائین و مسجد جامع فهرج را نام برد که هنر زیبای معماریی اوایل دوران اسلامی را به نمایش می گذارند. امروزه مسجد ها به عنوان جاذبه های گردشگری مورد استفاده قرار می گیرند. زنجان یکی از شهرهایی است که جاذبه های تاریخی فراوانی را درون خود جای داده است یکی از این مساجد، مسجد خانم، که در سبزه میدان واقع شده، است. برای پیدا کردن اطلاعات مفید و مناسب از مسجد خانم می توانید به مجله مستر بلیط مراجعه نمایید.

تاریخچه مسجد خانم

با وارد شدن به مسجد می توانید کتیبه ای را در سردر آن مشاهده کنید که تاریخ ساخت بنا را نشان می دهد. در این کتیبه نام بانی مسجد یعنی جمیله خانم ذوالفقاری را نوشته اند که در سال 1323 هجری قمری به ساخت این بنا دستور داده است. در کتیبه ای که قرار دارد نوشته شده که معماری مسجد خانم را استاد اسماعیل بنا انجام داده است. با توجه به نوشته هایی که در این کتیبه دیده می شود می توان گفت که این مدرسه و مسجد را به سفارش دختر حسین قلی خان سرداری که معروف به ذوالفقاری هستند، یعنی جمیله خانم ذوالفقاری که از افراد صاحب شأن در اواخر دوره قاجار بوده ساخته شده است. طبق وقف نامه ای که وجود دارد می توان گفت جمیله خانم قبل از این که ساخت مسجد به اتمام برسد دار فانی را وداع گفته است که در سال 1326 فوت کرده اند، بنابراین مسجد را به دختر خود یعنی قمر تاج خانم می بخشد و وی را والی مسجد می نامند، به همین علت مسجد نام خانم را به خود گرفته است. ساخت و احداث مساجد به وسیله بانوان مقتدر در طول تاریخ ایران سابقه ای طولانی دارد و مسجد خانم زنجان یکی از نمونه های آن به شمار می رود. این مسجد در سال 1354 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

مسجد و مدرسه خانم از جایگاه های ویژه ای برخوردار هستند که معماری ایران و اسلامی را به وضوح می توان درون آن ها مشاهده کرد به همین علت به یکی از جاهای دیدنی زنجان تبدیل شده اند. از بین اثرهای تاریخی که در کشور باقی مانده است می توان گفت مسجد خانم از لحاظ سبک معماری و تکنیک های تزئینی به بهترین شکل می تواند گویای معماری زمان حکومت قاجاریان باشد. بررسی هایی که بر روی این مسجد صورت گرفته گویای این است که بنای امروزی مسجد و مدرسه بوده که قسمت عظیمی از آن به فضای مدرسه اختصاص داده شده است. اگر از افرادی هستید که به بناهای تاریخی علاقه مند هستید می توانید بلیط اتوبوس زنجان را تهیه کنید و به این شهر پر از جاذبه های تاریخی سفر کنید. شیوه هایی که برای ساخت این مسجد به کار برده اند تماما گویای معماری سبک حکومت قاجاریان است. استفاده از سقف های فوقانی و حجره هایی مشرف به میان سرا، استفاده از نقش های هندسی، تزئیناتی برای درب وردی و … همگی از تزئیناتی است که در این مسجد مشاهده می شود. نقش هایی که برای تزئینات مدرسه و مسجد خانم به کار برده اند همگی گل و بوته هستند که با رنگ هایی مثل زرد، نارنجی و سفید و سیاه کشیده شده اند. این مسجد در بافتی تاریخی از زنجان قرار گرفته است که میان سرای آن 8 ضلعی می باشد، نحوی که 12 حجره اطراف آن را فرا گرفته اند. این صحن دارای حوضی بزرگ  و زیبا در وسط می باشد که اطراف آن را باغچه هایی پر از گل پر کرده اند.

فضاهای مختلفی این مسجد را تشکیل داده اند که شامل شبستان زمستانی و تابستانی، صحن، حجره ها، مناره ای زیبا و سردر منحصر به فرد می شود. ورودی مسجد را به شکل U طراحی کرده اند به نحوی که افراد حس دعوت شدگی را پیدا می کنند. درب ورودی این مسجد چوبی و دارای طاق نماهایی آجری است که با کاشی پوشش داده شده اند، همچنین می توان مناره های قطور و کوتاه را بر روی سردر مسجد مشاهده کرد، که با آجر و کاشی آن را تزئین کرده اند و می توان آن را با مناره های مدرسه سپهسالار تهران مقایسه کرد. حجره هایی که برای مدرسه ایجاد کرده بودند در سه قسمت شمالی، غربی و جنوبی قرار داشتند که هر کدام از آن ها ایوانی را در مقابل خود دارا هستند. قسمت جنوبی حیاط دارای شبستانی طولانی است که یک ردیف ستون آجری را می توان در میانه آن مشاهده کرد. اتاقی در طرف شرقی شبستان قرار گرفته که به فضای مدرسه اختصاص دارد و از حیات کوچکی که رو به روی خود دارد نور را دریافت می کند. با استفاده از قطار می توان زیبایی های جاده های ریلی را مشاهده کرد از این رو اگر به مسافرت با قطار علاقه دارید می توانید بلیط قطار زنجان را خریداری کنید و هنگام رسیدن به مقصد از مسجد خانم بازدید به عمل آورید. سر در شبستان از طرف میان سرا با کاشی هایی به رنگ زرد خود را نشان می دهد و فضای داخلی دارای ستون هایی است که به شکل مارپیچ ساخته شده اند و طاق های نیم دایره آجری را می توان در آن جا مشاهده کرد. کاشی هایی که در این فضا استفاده شده اند مانند دیوارهای خارجی هستند. داخل شبستان محرابی به چشم می خورد که تزئینات پر کار و شگفت انگیزی را با استفاده از کاشی برای آن به کار برده اند. عده ای افراد هنگام راهی شدن به سوی زنجان از ماشین خود استفاده نخواهند کرد از این رو می توانید بلیط مورد نیاز خود را از طریق سایت اینترنتی مستر بلیط تهیه نمایید.

شرایط بازدید از مسجد خانم

بازدید از مساجد می تواند یکی از بهترین کارهایی باشد که در برنامه سفر خود قرار می دهد. افرادی که به بناهای تاریخی علاقه دارند می توانند با رفتن به این مسجد از معماری زمان قاجاریان به خوبی اطلاع پیدا نمایند. برای بازدید از مسجد نیاز به شرایط خاصی نیست، می توانید هنگامی نماز ظهر و مغرب را اقامه می کنند وارد آن شوید و به دیدن زیبایی هایی این مسجد و مدرسه بپردازید.

آدرس و مسیر دسترسی با وسایل مختلف

هنگام مسافرت به سوی زنجان اگر با ماشین خود راهی شده اید و قصد دارید به بازدید از مسجد خانم بروید باید سبزه میدان را بیابید، سپس به تابلوهایی که در جلوی شما قرار دارند توجه نمایند، چرا که مسیر بعدی خیابان قایمیه است در این خیابان کوچه ای به اسم فخیم الدوله قرار دارد که مسجد خانم در این کوچه واقع شده است و هنگام مسافرت با وسایل حمل و نقل عمومی بدون اینکه نیازی به بپرسیدن آدرس باشد، با استفاده از تاکسی های مسیری می توانید به این مسجد دسترسی داشته باشید. برای استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی چون هواپیما می توانید بلیط هواپیما زنجان را خریداری نمایید و در مدت زمان کوتاهی به مقصد مورد نظر برسید.