گنبد سلطانیه کجاست؟ آشنایی با تاریخچه و راه های دسترسی

گنبد سلطانیه کجاست؟ زنجان یکی از بزرگ ترین شهرهای شمال غربی ایران است که دارای جاذبه های گردشگری و تاریخی متعددی است و سالانه گردشگران بسیاری به منظور بازدید از مناطق بکر و دیدنی این شهر به آنجا سفر می کنند. از معروف ترین جاذبه های تاریخی زنجان می‌توان به گنبد سلطانیه واقع در شهر سلطانیه اشاره نمود که شهرتی جهانی دارد. این گنبد زیبا که از بناهای به جای مانده از دوره ایلخانی است بزرگ ترین گنبد آجری تاریخی در ایران محسوب می‌شود که به عنوان یک میراث جهانی نام آن در یونسکو ثبت شده است. اگر می خواهید با گنبد سلطانیه بیشتر آشنا شوید تا پایان با مجله مستر بلیط همراه باشید.

گنبد سلطانیه زنجان کجاست؟

گنبد سلطانیه در زنجان، شهر سلطانیه، میدان علامه حلی، بلوار علامه حلی، خیابان اریباد واقع شده است و برای دسترسی به آن می‌توان از خودرو شخصی و تاکسی ها و اتوبوس های درون شهری استفاده کرد. با خرید بلیط اتوبوس به ترمینال زنجان می‌روید و باید از آنجا برای رسیدن به شهر سلطانیه تاکسی بگیرید. این مسافت چیزی حدود 1 ساعت است. همچنین می‌توان با استفاده از خودروهای اینترنتی مِستربلیط به این گنبد زیبا دسترسی پیدا نمود.

خرید بلیط اتوبوس زنجان 

شرایط بازدید از سلطانیه

بازدید از گنبد سلطانیه همه روزه به جز ایام تعطیل و سوگواری ها امکان پذیر است و گردشگران در شش ماه اول سال از ساعت 8-20 و در شش ماه دوم سال از ساعت 8-18:30 می توانند به بازدید از آن بروند. برای ورود به این مجموعه هزینه ای به عنوان بلیط دریافت می شود که مبلغ آن برای اتباع ایرانی و غیر ایرانی متفاوت است. به شما پیشنهاد می کنیم اگر به این شهر سفر کردید حتما از این گنبد معروف بازدید نمایید.

تاریخچه گنبد سلطانیه زنجان

شهر سلطانیه در گذشته پایتخت و مسکن شهریاران ایران بوده و امروزه نیز آرامگاه سلطان محمد خدابنده در آن واقع شده است. گنبد معروف سلطانیه نیز در این شهر و در مسیر تهران به زنجان قرار دارد. این گنبد زیبا جز بی نظیر ترین گنبدهای دو پوشش محسوب می‌شود و با توجه به ارتفاع بلندی که دارد پس از کلیسای سانتا ماریای ایتالیا و مسجد ایا صوفیه ترکیه به سومین گنبد بزرگ جهان شهرت یافته است. پیشنهاد می‌کنیم که حتما با خرید بلیط اتوبوس تهران زنجان به دیدن این جاذبه گردشگری بی نظیر بروید.

ساختار و سبک معماری این بنا بی نظیر است به طوری که با وجود اینکه 1600 تن وزن دارد و 700 سال از عمر آن می گذرد فقط 8 سانتی متر نشست داشته است. این گنبد زیبا که از شاهکارهای معماری دوره اسلامی ایران محسوب می شود در بین سال های 702-  712 ساخته شده و آرامگاهی است که به الجایتو حاکم مغول قرن ششم هجری تعلق دارد. او دستور داد که گنبد سلطانیه آجری و زیبا را در میان دشتی سر سبز در نزدیکی زنجان بسازند و خواجه رشید الدین فضل الله همدانی به عملیات ساخت بنا نظارت داشت.

الجایتو در زمان ساخت گنبد هنوز مسلمان نبود اما در آخرین سال های ساخت گنبد بود که تصمیم گرفت به زیارت حضرت علی (ع) و فرزندش امام حسین (ع) برود و در آنجا بود که مسلمان شد و مذهب شیعه را پذیرفت. او با این اتفاق تصمیم گرفت که گنبد سلطانیه را به آرامگاه حضرت علی (ع) اختصاص دهد و قبر آن حضرت از نجف به ایران و سلطانیه بیاورد اما با مخالفت علمای شیعه مواجه شد، در نتیجه گنبد سلطانیه را به آرامگاهی برای خود تبدیل کرد.

شهر سلطانیه در زمان حکومت مغولان شکل گرفت و قبل از آن در این منطقه شهری به این اسم وجود نداشت. باستان شناسان معتقد هستند که اقوام ساکاراتی در سده هشتم قبل از میلاد در دشت سلطانیه حکومت داشتند و پس از آن در دوره مادها به اریباد شهرت یافته و بعد به شهریاز خوانده شده تا در نهایت مغولان آن را با نام سلطانیه به عنوان پایتخت حکومت خود انتخاب کرده اند.

گروهی از تاریخ نویسان معتقد هستند که پایتخت مغولان در آن زمان شهر تبریز بود و صرفا به منظور تفریح و شکار به سلطانیه می رفتند اما به دستور چهارمین سلطان مغول به نام ارغون خان پروژه ساخت شهر سلطانیه در این مکان آغاز گردید. سلطانیه با مرگ الجایتو دیگر رونق گذشته را نداشت و پایتخت این حکومت نبود اما سبک معماری بی نظیر گنبد سلطانیه موجب شد که این بنا همچنان حفظ شود و شهر سلطانیه به یکی از مهم ترین شهرهای زنجان تبدیل شود.

معماری گنبد سلطانیه زنجان

گنبد مشهور سلطانیه دارای سه طبقه مجزا است و برای طراحی آن از سبک معماری سلجوقی الهام گرفته اند. قسمت همکف و طبقه اول به همراه فضای اطراف آن به شکل مستطیل است و طبقه دوم و سوم آن به صورت هشت ضلعی هستند.

هر چند که اطلاعات خاصی در رابطه با عدد 8 در دسترس نیست اما برخی از مورخان و کارشناسان آن را نماد هشت در بهشت و اشاره به ساعت خورشیدی می دانند. سازندگان این گنبد با شکوه حتی در تعیین تعداد پله های آن نیز به اصول اسلامی پایبند بوده اند و تعداد 110 پله را برای آن در نظر گرفته اند که معادل ابجد آن نام امام علی (ع) است.

در ساخت این بنا از مصالح مختلفی استفاده شده که از جمله آن می‌توان به آجر، ملات گچ و آهک و کاشی های فیروزه ای و لاجوردی جهت روکش قسمت گنبد اشاره نمود.

رزرو هتل های زنجان

نقشه و معرفی بخش های مختلف

این بنا به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود: حیاط مرکزی، فضای داخلی و گنبد. حیاط مرکزی با باغ‌های زیبا و مسیرهای سنگ‌فرش احاطه شده و به عنوان ورودی اصلی عمل می‌کند. فضای داخلی شامل اتاق‌های مقبره و سالن‌های بزرگ است که با کاشی‌کاری‌های رنگارنگ و تزئینات هنری مزین شده‌اند. در بالای این فضا، گنبد بزرگ و باشکوه قرار دارد که به شکل هشت ضلعی طراحی شده و با کتیبه‌های زیبا و نقوش هندسی تزیین شده است. این ساختار نه تنها از نظر معماری بلکه از نظر تاریخی نیز اهمیت زیادی دارد و نمایانگر هنر و فرهنگ دوره ایلخانی است. در ادامه با بخش های مختلف این گنبد آشنا شوید.

گنبد خانه

یکی از مهم ترین بخش های گنبد سلطانیه گنبد خانه است که دارای 50 متر عرض و قطر دهانه مرکزی آن 25 متر است. در جهان گنبدهای بسیار محدودی به صورت دو پوسته ساخته شده اند که گنبد سلطانیه یکی از آن ها است.

ضخامت این دو پوسته 160 سانتی متر است و 60 سانتی متر نیز فضای خالی بین دو پوسته وجود دارد. استفاده از چنین سبک معماری موجب شده که بنا ایستایی بیشتری داشته باشد و مقاومت آن در برابر زلزله افزایش یابد. فضای داخلی گنبدخانه دارای 8 جرز سنگین با عرض 6.78 متر است که موجب می‌شود وزن گنبد به شالوده ها انتقال یابد. هر یک از این جرزها 50 متر مربع سطح مقطع دارند و می توانند 200 تن بار را تحمل کنند.

تربت خانه

از معروف ترین قسمت های گنبد سلطانیه می توان به تربت خانه اشاره نمود که دارای 16 متر ارتفاع و 17 متر طول و 8 متر عرض است. الجایتو هنگامی نتوانست جسد حضرت علی (ع) و فرزندش را به سلطانیه انتقال دهد دستور داد که به منظور ساخت قسمتی از بنا خاک نجف و کربلا را به ایران انتقال دهند.

او با استفاده از تربت امام حسین (ع) سوره الملک را به خط ثلث و کوفی بر روی دیوارهای محراب حکاکی نمود و این قسمت از بنا به تربت خانه معروف شد. کاشی کاری های طلایی رنگ و هشت گوش با نقش و نگار زیبا که در این بخش بکار رفته در نوع خود بی نظیر است و نوعی شاهکار کاشی کاری محسوب می‌شود. در داخل تربت خانه از کف اتاق تا ارتفاع یک متری آن با استفاده از حاشیه های تزئینی پوشیده شده است.

سردابه

در ضلع جنوبی زیر تربت خانه بخشی به نام سردابه وجود دارد که این مکان محل دفن پادشاهان و دولتمردان آن دوره بوده است. برخی از مورخان اعتقاد دارند که ساخت این مکان قبل از ساخت گنبد انجام شده است. ورودی بخش سردابه به نحوی طراحی شده که برای عبور از آن حتما باید سرتان را خم کنید و به این ترتیب قصد داشته اند که به مردگان دفن شده در آن ادای احترام نمایند. از طریق ایوان جنوبی تربت خانه می توان به سردابه دسترسی پیدا نمود.

در میان سردابه یک محل قبر واقع شده که دو سمت آن نیز دو فضای کوچک دیگر وجود دارد. هر چند که قبری در آن مشاهده نمی شود اما مورخان بر این باوراند که سلطان محمد خدا بنده نیز در این سردابه به خاک سپرده شده است.

کتیبه های گنبد سلطانیه

در گنبد سلطانیه کتیبه های متعددی از آیات قرآنی وجود دارد و بر روی دیوارهای طبقه همکف آن سوره فتح حکاکی شده است. در قسمت بالای درب ورودی اصلی به آرامگاه آیات آیت الکرسی به چشم می خورد و سوره اخلاص نیز در ایوان طبقه اول قابل مشاهده است. از نوشته های سایر کتیبه های موجود در بنا می توان به سبحان الله، علی (ع)، محمد (ص)، محمد رسول الله، سلطان ظل الله و … اشاره نمود.

ساعت خورشیدی گنبد

گنبد سلطانیه دارای نورگیرهایی است که از آن به عنوان ساعت استفاده می کردند. به این صورت که در زمانی که نور از سوراخ اصلی گنبد به آن راه یابد نشان دهنده زمان اذان ظهر است.

همچنین این دریچه ها و نورگیرها به نحوی طراحی و ساخته شده اند که اگر نور از پنجره های بزرگ بتابد نشان دهنده ساعت و اگر از پنجره های کوچک بتابند نشان دهنده دقیقه است. این طراحی هوشمندانه نشان دهنده سبک معماری منحصر به فرد و متمایز و همچنین مهارت معماران آن زمان است.

بازدید از جاذبه های گردشگری زنجان با مِستربلیط

گنبد سلطانیه زنجان به عنوان یکی از شاهکارهای معماری اسلامی، نماد فرهنگ و هنر ایرانی در دوره ایلخانی است. این بنا با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، از جمله ارتفاع بلند، طراحی زیبا و تزئینات هنری، نه تنها توجه گردشگران داخلی و خارجی را جلب می‌کند، بلکه به عنوان یک منبع مهم تاریخی و فرهنگی نیز شناخته می‌شود. ثبت این گنبد در فهرست میراث جهانی یونسکو، اهمیت جهانی آن را تأیید می‌کند و نشان‌دهنده تلاش‌های مستمر برای حفظ و نگهداری این اثر ارزشمند است.

گنبد سلطانیه نه تنها یک مکان تاریخی است، بلکه به عنوان یک نماد هویتی برای مردم زنجان و ایران شناخته می‌شود. این بنا با جذب گردشگران و پژوهشگران، نقش مهمی در ارتقاء آگاهی عمومی درباره تاریخ و فرهنگ غنی ایران ایفا می‌کند. حفظ و معرفی این اثر به نسل‌های آینده، ضروری است تا ارزش‌های فرهنگی و تاریخی آن برای همیشه زنده بماند. در سفر به این شهر حتما از دیگر جاذبه های گردشگری مثل بازار زنجان نیز دیدن کنید. اگر قبلا به زنجان و سلطانیه سفر کرده‌اید، در قسمت کامنت ها از تجربیات خود برای ما بنویسید.

برای خرید بلیط هواپیما می توانید از مستر بلیط کمک بگیرید و در کم ترین زمان رزرو خود را انجام دهید. اگر برای اولین بار است که می خواهید از مِستربلیط هتل تهیه کنید، رزرو هتل زنجان شامل تخفیف می‌شود، کافی است تا به صفحه هتل مراجعه کرده و از کد استفاده کنید.