آیا تاکنون از قلعه دختر فیروزآباد بازدید کرده اید؟ استان فارس را می توان یکی از توریستی ترین استان های ایران دانست که دارای قدمت بسیار زیاد و طولانی و سراسر این استان پر از جاذبه های طبیعی و تاریخی است.
یکی از شهرهای قدیمی و باستانی این استان فیروزآباد نام دارد که واقع در ۱۰۰ کیلومتری جنوب شیراز است و یکی از مکان های پرظرفیت برای گردشگری محسوب می شود و آثار باستانی ارزنده ای از اوایل دوران ساسانی را در خود جای داده است.
این آثار شامل قلعه دختر، نقش برجسته پیروزی اردشیر، کاروانسرای کنار سیاه و کاخ اردشیر بابکان، منار میلو می شود. در مجله مستر بلیط به معرفی کامل قلعه دختر خواهیم پرداخت، این قلعه دارای پیشینه ای مربوط به دوران ساسانیان و به منظور حفاظت از شهر و دفاع در برابر حمله اردوان پنجم ساخته شده است.
تاریخچه قلعه دختر فیروزآباد
قلعه دختر یک فلات کوهستانی را اشغال کرده که از سه طرف به وسیله تنگه احاطه شده، کاربری این بنا به عنوان قلعه نظامی و کاخ بوده، دلیل نام گذاری این دژ به نام قلعه دختر تسخیر ناپذیری آن است. ناگفته نماند که الهه آب در ایران باستان و در ساخت قلعه های ایران نقشی اساطیری داشته و در نام گذاری قلعه ها نیز چندان بی تاثیر نیست، که با این حال اغلب قلعه ها با نام قلعه دختر شناخته شده هستند.
مصالحی که در قلعه دختر به کار رفته است از لاشه گچ و سنگ و ملات ساروج است، این بنای تاریخی دارای ۲۳۰۰ متر مربع زیر بنا است و در داخل آن تالاری با ۱۴ متر مربع مساحت و ۱۸ متر ارتفاع قرار دارد. در این بنا تالار مرکزی فیلپوش هایی که طرح آن ها به شکل دایره است وعلاوه بر این گچبری هایی به سبک دوره هخامنشیان در تخت جمشید در این بنا وجود دارد.
نقشه و معرفی بخش های مختلف
ویژگی دیگر این دژ، دارا بودن مخزن آب سنگی است که در دل کوه واقع شده و در مواقعی که لازم است احتیاجات قلعه را رفع می کند. علاوه بر این موارد پلکانی مارپیچی در بنا وجود دارد که در سه تراز متفاوت بر روی نقشه ای به شکل مربع واقع شده است.
مصالحی که در راه پله تالار و حیاط مرکزی به کار رفته است از ملات گچ و سنگ لاشه می باشد دور تا دور حیاط اتاق هایی وجود دارد، در این دژ باستانی آثاری از اتاقک های تودرتو، اتاقک نگهبانی، مخزن آب که در کوه حفاری شده و راهرو به چشم می خورد.
راه های خروجی دیگری هم در این بنا وجود داشته اند که اکنون آثار آن به چشم می خورد، این قلعه حصار دفاعی مستحکمی دارد که به گونه ای کاملا منظم در برخی قسمت ها جلوتر و در برخی قسمت ها عقب تر ساخته شده است.
این قلعه دارای سه طبقه متوالی است که به وسیله برج پلکانی به یک دیگر مرتبط می شوند، طبقه اول این قلعه اتاقی بود برای نگهبانان قلعه با برج های مشرف به جهت های مختلف با روزنه های خاص و قابلیت تیراندازی از داخل قلعه به بیرون قلعه و یک آب انبار و دو حلقه چاه مخفی حفاری شده در دل کوه تا عمق رودخانه است.
طبقه دوم قلعه، دارای تالار و حیاط بزرگی است که محلی برای استراحت محافظان و نگهبانان و قسمت مخصوصی برای مهمانان بود، طبقه سوم قلعه؛ سرای شاهی بود که با گنبد پوشانده شده بود.
در طی کاوش هایی که در قلعه دختر انجام شده مشخص شد که، کمربند دفاعی اصلی دژ که دارای بازوهای دفاعی پیش آمده است، حدودا ارتفاعی شش یا هفت متری دارد.
در یک قسمت از قلعه دهانه غاری به چشم می خورد که به قول برخی از اهالی آن منطقه این غار به کاخ ساسانی در جلگه فیروزآباد راه داشته است. زمانی که دشمن به قلعه حمله می کرد، محصورین داخل قلعه می توانستند از طریق راه غار با شهر ارتباط داشته باشند و بتوانند نیروی انسانی و غذا وارد قلعه کنند.
مشکل قرار دادن سقفی مدور بر روی بنایی چهارگوش در گوشه ها توسط معماران رومی با جلو آوردن سنگ ها و آجرها به گونه ای پیوسته را حل کرده اند، در قلعه دختر فیروزآباد معماریی با شیوه جدید به کار رفته، به طور کلی این قلعه از سنگ های درشت، سنگ نما، تراشیده شده، اما سنگ هایی که در پی و داخل دیوارها استفاده شده از قلوه سنگ های درشت رودخانه ای است.
حمامک قلعه
در قسمت دیوار شرقی قلعه دختر مکانی وجود دارد که به نام آن حمامک می گویند، بنابر گفته افراد این حمام در دوران گذشته به عنوان حمام سلطنتی مورد استفاده قرار می گرفته و چون هم در تابستان و هم در زمستان دارای آب بوده و داخل غار همیشه مرطوب بوده هوای داخل آن هیچوقت سرد نمی شد، اما متاسفانه اکنون آثار خیلی زیادی درون غار به چشم نمی خورد این می تواند به دلیل تغییر شکل سریع غارهای آهکی باشد، در فصل تابستان و زمستان هوای داخل غار حدود ۳۰ درجه است.
شرایط بازدید
این قلعه تقریبا به استان های جنوبی نزدیک است و در جنوب شیراز واقع شده، بنابراین زمان مناسب برای سفر به این قلعه تاریخی در فصل هایی است که هوا اندکی معتدل و سردتر است، از سوی دیگر به دلیل این که قلعه در دامنه کوه واقع گشته و در اطراف آن دشت ها قرار دارند.
بهترین زمان به پیشنهاد مستر بلیط ساعات ابتدایی روز است تا هم بتوانید از هوای معتدل لذت ببرید و هم مجبور نشوید که گرمای طاقت فرسای ظهر را تحمل کنید، علاوه بر تمام این موضوعات مسیر دسترسی به قلعه اندکی سخت و سنگی است پس بهتر است که در روشنایی روز به این مکان سفر کنید و زمان حرکت، تمامی وسایل و تجهیزات پیاده روی را به همراه داشته باشید.
راه های دسترسی به قلعه دختر فیروزآباد
استان فارس، شهرستان فیروزآباد و در ۶ کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز قرار دارد. بعد از این که مسافتی ۳۰۰ متری را از ابتدای جاده طی کردید به قلعه دختر خواهید رسید، می توانید برای بازدید از این مکان بلیط اتوبوس را تهیه کنید اما به دلیل این که مسیر این قلعه هم در خارج از شهر و هم جاده آن فرعیست، برای دسترسی به آن بهترین وسیله خودروی شخصی است.
دیدگاهتان را بنویسید