معبد داشکسن؛ معرفی+راه های دسترسی

بسیاری از شهر های ایران در زمان هر یک از سلسله های پادشاهی ایران، پایتخت کشور بوده اند. شهر زنجان نیز یکی از این شهرها است که در زمان ایلخانیان یکی از پایتخت های ایران بوده است، همین موضوع سبب شده است که بسیاری از آثار تاریخی که در این شهر و استان وجود دارد به زمان ایلخانیان برگردد.

ایلخانیان نام سلسله مغول است که به مدت 79 سال از سال ۶۵۱ تا ۷۳۶ هجری قمری در ایران حکومت می کردند. پادشاهان آن، از فرزندان و نوادگان چنگیزخان مغول بودند.

ایلخانیان بیشتر به چادر نشینی علاقه داشته اند همین موضوع باعث شده است بناهای تاریخی زیادی از دوران حکومت آنها باقی نمانده باشد. معماری در این دوران تفاوت چندانی با گذشته نداشته است و در این آثار از معماری گذشتگان الهام گرفته شده است. یکی از آثاری که در زمان های مختلفی در این دوران ساخته شده است ارسن می باشد.

که مجموعه ای از آثار منفرد است که در کنار هم گردآوری شده اند. علاوه بر معماری ایرانی در این دوره از طراحی چینی نیز برای ساخت بناها الهام گرفته می شد به خصوص در تزئیناتی که برای بناها به کار می بردند.

در حمله مغول به ایران بسیاری از بناها و کتابخانه های ارزشمند در ایران از بین رفت ولی پس از روی کار آمدن ایلخانیان و به همت دانشمندان ایرانی پس از وقفه ای کوتاه دوباره طب، اخترشناسی و ریاضیات گسترش پیدا کرد. در ادامه این مبحث شما را با یکی دیگر از آثار تاریخی زنجان یعنی معبد داشکسن آشنا می کنیم.

معرفی معبد داشکسن

شما نمونه های بسیار شبیه این معبد را در ایران پیدا نخواهید کرد. دو اژدها خشمگین از صخره محافظت می کنند، و آنها ترکیبات معماری بی نظیری ایرانی و چینی هستند. به همین علت این معبد را با نام معبد اژدها نیز می شناسند. پادشاه مغول الجایتو معبد اژدها داشکسن را در اوایل قرن 14 میلادی ساخته است.

برای ایجاد فضایی برای عبادت، سه غار در داخل کوه ایجاد کرده بودند. چهار صنعتگر چینی معبد مستطیل شکلی را  ساختند و مجسمه های اژدهای بزرگی که در هر دو طرف قرار دارند را حک کردند. اژدهایان، که تقریباً 3 متر طول دارند، با نقوش سنتی اسلامی مانند گلها احاطه شده اند. یک محراب، طاقچه ای در دیوار که نشانگر جهت مکه است، در داخل معبد نیز اضافه شده است.

برخی محققان بر این باورند که این معبد در ابتدا توسط پیروان میترا در زمان ساسانیان (226-651 میلادی) در ایران مورد استفاده قرار گرفت و بعداً توسط ایلخانیان به عنوان معبد مورد استفاده قرار گرفت تا قبل از اسلام.

امروز، کاوش های معبد نیمه تمام مانده است. ستونها و آوارها به بیرون معبد منتقل شده اند. فضا کمی شبیه به زمین بازی کودک نوپا است و صدها بلوک افتاده در اطراف پراکنده شده اند.

تاریخچه معبد داشکسن

همانطور که قبلا اشاره شد این معبد مربوط به زمان ایلخانیان می باشد و در نزدیکی روستای ویر بنا شده است. معبد داشکسن یک معبد صخره ای می باشد که در دل کوه ایجاد شده است. ساخت معبد را بنابر پیگیری های الجای خاتون خواهر الجایتو می دانند ولی متاسفانه کار ساخت آن به پایان نرسید.

ادامه ساخت آن توسط ارغون ادامه پیدا کرد و این موضوع به زمانی بر می گردد که ایلخانیان هنوز دین اسلام را نپذیرفته بودند. برای سفر به زنجان فقط کافی است بلیط اتوبوس زنجان را از مستر بلیط تهیه کنید و به این شهر سفری داشته باشید.

معماری معبد داشکسن

پلان این معبد به صورت مستطیل شکل و مساحتی که برای آن تقریب زده اند برابر با 5،000 متر مربع است. قسمتی از این معبد به خاطر حکاکی هائی که در دل کوه انجام داده اند ایجاد شده است. در حال حاضر به صورت کامل نمی توان گفت که شکل اولیه آن چگونه بوده است. تنها چیزی از آن باقی مانده است تکه های سنگ است که در قسمت های مختلف آن وجود دارد و برای بازدید افراد در شیشه هائی نگهداری می شود.

در دو سمت قسمتی که از آن باقی مانده است می توانید دو اژدها را ببینید که به عنوان محافظ برای این مکان به حساب می آمده اند بر خلاف عثیده سنتی ایرانیان که اژدها نمادی از طلم و ستم بوده است. این اژدهایان را نمی توانید در هیچ کجای ایران بیابید که الهام گرفته از هنر چینیان می باشد. این را می توان در اعتقادات ایلخانیان نیز جستجو کرد.

علاوه بر اینها مقرنس کاری های زیبائی بر روی طاقچه های این معبد ایجاد شده است. نقوش اسلیمی نیز برای تزئینات آن به کار برده شده است. یکی از مشخصه های این معبد تقارن طولی است. از علل بهره گیری از فن تقارن علاوه بر مساله سهولت در طراحی ساختار و سازه بنا، از منظر دینی نمایانگر یگانگی و محوریت خداوند است.

تقارن موجود در معماری ایرانی (عمدتا محوری) از نوعی نگاه متعادل و اندیشمندانه نشات می گیرد که سعی در ایجاد تعادل بین وزن های مختلف در گستره بصری نمای داخلی بنا دارد. اگر از علاقه مندان به هنر معماری آثار تاریخی کشورمان هستید می توانید با مراجعه به مجله مستر بلیط اطلاعاتی کامل در مورد آنها بدست آورید.

وجه تسمیه

داشکسن در زبان ترکی به معنای سنگ تراشیده یا سنگ بریده است و دلیل این نام گذاری را می توان در حکاکی معبد درون دل کوه جستجو کرد.

راه های دسترسی به معبد داشکسن

برای رسیدن به این مکان می توانید از تاکسی یا خودرو شخصی استفاده کنید و خود را به این مکان برسانید. معبد داشکسن در نزدیکی روستای ویر قرار دارد.

بازدید از معبد داشکسن

برای بازدید از این مکان می توانید بین ساعات 11 صبح تا 6 بعد از ظهر مراجعه کنید.