کاروانسرای مشیر الملک؛ تاریخچه + راه های دسترسی

کاروانسرای مشیر الملک کجاست؟ در شهر برازجان واقع در مرکز شهرستان دشتستان همانند سایر نقاط ایران جاذبه های گردشگری و مناطق دیدنی متعددی وجود دارد که موجب شده سالانه گردشگران بسیاری که به جنوب ایران سفر می کنند به این شهرستان نیز سری بزنند.

از معروف ترین بناهای تاریخی موجود در برازجان می توان به کاروانسرای مشیر الملک اشاره نمود. اگر می خواهید با کاروانسرای مشیر الملک بیشتر آشنا شوید تا پایان با مجله مستر بلیط همراه شوید.

تاریخچه کاروانسرای مشیر الملک

کاروانسرای مشیر الملک که خیلی ها آن را به عنوان دژ برازجان می شناسند از بناهای تاریخی به جای مانده از دوره قاجاریه است. این بنای تاریخی به دستور یکی از نیکوکاران شیراز که حاج میرزا ابوالحسن خان مشیر الملک شیرازی نام داشت ساخته شد و جز مهم ترین بناهای آن زمان محسوب می شود.

دژ برازجان توسط حاج محمد رحیم شیرازی که از معماران برتر آن زمان بود احداث شده است. او بناهای ارزشمند دیگری نیز از خود به یادگار گذاشته که از جمله آن ها می توان به پل مشیر و کاروانسرای دالکی اشاره نمود. کاروانسرای مشیر الملک همانند سایر کاروانسراها به منظور استراحتگاه تجار و مسافران  در مسیر تجاری شیراز به بوشهر در شهرستان دشتستان ساخته شد.

در ساخت این کاروانسرا مصالح مختلفی به کار رفته است که از جمله مهم ترین آن ها می توان به سنگ، گچ و ساروج اشاره نمود. برای قسمت کف کاروانسرا تخته سنگ های بزرگ تراش خورده ای به کار رفته که ضمن استحکام زیبایی خاصی به آن بخشیده است.

این سنگ های بزرگ به نحوی به عنوان سنگ فرش در کنار یکدیگر قرار گرفته بودند که در میان آن ها ناودان های سنگی تعبیه شده بود که موجب می شد در زمان وقوع بارندگی آب باران به راحتی به خارج از کاروانسرا راه یابد و مانع از تجمع آب در کاروانسرا می شد.

در ضلع غربی کاروانسرا درب بزرگی از جنس چوب وجود داشت که راه اصلی ورود به کاروانسرا و حیاط آن محسوب می شد. علاوه بر این طبقه دوم کاروانسرا نیز در همین قسمت واقع شده است که معروف به شاه نشین است و یک تراس کوچک و زیبا دارد.

در دو طرف شاه نشین دو راه پله برای دسترسی به پشت بام کاروانسرا تعبیه شده و این قسمت به بخش اندرونی کاروانسرا متصل است. این بخش به زنان و کودکان اختصاص دارد. کاروانسرای مشیر الملک جز برترین و زیبا ترین آثار به جای مانده از دوره قاجار محسوب می شود که نظر گردشگران بسیاری را به خود جلب نموده است.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

کاروانسرا مشیر الملک یا دژ برازجان دارای مساحتی برابر با 7000 متر مربع است که از این متراژ 4200 متر آن در برگیرنده 68 حجره، اتاق شاه نشین، مکان پخت و پز و مکان نگهدارای حیوانات، حیاط و فضای باز و … است. این بنا 4 برج دارد که هر یک از برج ها دارای ارتفاعی بیش از 12 متر هستند. با توجه به تغییراتی که بعدها در این کاروانسرا انجام شد در حال حاضر تعداد حجره های تعدادی کمتر یا بیشتر می باشد.

تا سال 1300 شمسی چون برازجان بر سر راه تجارتی شیراز به بوشهر قرار داشت کاروانسرا برای استراحت کاروانیان مورد استفاده قرار می گرفت، اما در سال 1300 که نظامیان به شهر برازجان وارد شدند به مکانی برای اقامت نظامیان تبدیل گردید.

پس از چندین سال یعنی در سال 1335 تغییراتی در این بنا صورت گرفت و به زندان و محلی برای نگهداری مجرمین تبدیل گشت و همین تغییر کاربری موجب شد که کاروانسرای مشیر الملک به دژ برازجان شهرت یابد. به طور کلی می توان گفت این بنای ارزشمند تنها 50 سال به عنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار گرفت.

کاروانسرا مشیر الملک به دلیل ارزش و اهمیت خاصی که داشت در سال 1362 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و پس از آن سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دستور تخلیه آن را صادر نمود.

با تخلیه این بنا که به زندان تبدیل شده بود مجددا مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت  و به یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی این شهر تبدیل شد. به شما پیشنهاد می کنیم که با تهیه بلیط اتوبوس دشتستان حتما از دژ برازجان و سایر جاذبه های تاریخی این شهرستان بازدید نمایید.

شرایط بازدید

بازدید از کاروانسرای مشیرالملک همه روزه به جز ایام تعطیل امکان پذیر است و تماشای این بنای تاریخی از نزدیک می تواند بسیار لذت بخش باشد. اگر می خواهید به بازدید از این کاروانسرا بروید به زمانی کمتر از یک ساعت نیاز خواهید داشت.

راه های دسترسی به کاروانسرای مشیر الملک

کاروانسرای مشیر الملک در استان بوشهر، شهرستان دشتستان، شهر برازجان، میدان شهید چمران واقع شده است و با توجه به قرار گیری آن در داخل شهر دسترسی به آن به راحتی امکان پذیر است. برای دسترسی به این بنای تاریخی می توانید از تاکسی های درون شهری، خودروهای شخصی  استفاده نمایید.