حمام خان سنندج؛ معرفی + راه های دسترسی

آیا تاکنون از حمام خان سنندج بازدید کرده اید؟ شهر تاریخی و زیبای سنندج در استان کردستان واقع شده است و به دلیل جاذبه های تاریخی و گردشگری و همچنین طبیعت سرسبز و با شکوه به یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری در ایران تبدیل شده که هر ساله پذیرای گردشگران فراوانی است.

در محله های قدیمی این شهر بناهای تاریخی متعددی وجود دارد که هر کدام مربوط به یک دوره از تاریخ ایران زمین هستند. یکی از مهم ترین بناهای تاریخی این شهر حمام خان است. اگر می خواهید با حمام خان سنندج بیشتر آشنا شوید تا پایان با مجله مستر بلیط همراه باشید.

معرفی حمام خان سنندج

حمام خان یکی از ارزشمند ترین بناهای تاریخی سنندج است که یادگاری از دوره قاجاریه می باشد. این حمام به دستور والی کردستان در مکانی نزدیک به مسجد و بازار ساخته شد.

از این رو مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته بود و دسترسی به آن به راحتی امکان پذیر بود. در گذشته این مکان یکی از مکان های عالی و با شکوه سنندج محسوب می شد و امروزه نیز یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی شهر سنندج است.

تاریخچه حمام خان سنندج

از گذشته های بسیار دور ساخت حمام در ایران به ویژه در مناطق نزدیک به بازار و پر رفت و آمد رایج بوده و حمام های متعددی احداث شده است که قدیمی ترین آن به تخت جمشید تعلق دارد. با گذشت زمان و ورود به دوره اشکانیان و ساسانیان ساخت حمام ها بیشتر در داخل محلات و کاخ ها صورت می گرفت و این روال تا به امروز ادامه داشت.

این سابقه طولانی نشان دهنده توجه و اهمیت مردم ایران به مسئله بهداشت فردی و ایجاد فضایی به این منظور با سبک معماری خلاقانه و هنری است. مورخین محلی کردستان در کتاب های متعددی از جمله  کتاب تحف ناصریه، تاریخ اردلان مستوره کردستانی، لب التواریخ خسروبن محمد  و .. به ساخت حمام، مسجد ، بازار و …به دستور سلیمان خان والی کردستان  در زمانی که شهر سنندج دوباره از نو به عنوان مرکز ایالت کردستان ساخته شده بود اشاره کرده اند.

حمام خان سنندج در زمان امان الله خان اردلان والی کردستان ساخته شد و فرآیند ساخت آن  تا سال 1220 هجری قمری ادامه یافت. مالکیت این حمام بعدها به امین التجار انتقال یافت و او در زمان سلطنت فرهان میرزای معتمدالدوله  (سال 1295 هجری قمری) تصمیم گرفت که این بنا را مورد مرمت و بازسازی قرار دهد.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

طراحی حمام خان نیز همانند سایر حمام های ایرانی صورت گرفته  و دارای جلوه و زیبایی خاصی است. این حمام از بخش های مختلفی تشکیل شده که از جمله آن می توان به  ورودی، هشتی، میان در، سربینه، آب انبار اضافی، خزینه، سرویس بهداشتی و … اشاره نمود.

در قسمت های مختلف حمام  حوض ها و آب نماهای زیبایی به کار رفته که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. از جمله این آب نماها می توان به آب نما واقع بر روی دو سکو حمام اشاره نمود که در زمان مرمت و پی گردی بنا پیدا شدند.

به مرور زمان بخش های متعددی از این بنا از بین رفتند به طوری که تنها بقایایی از سنگ ها و فواره ها باقی مانده بود. اما بر اساس آثار و شواهد موجود تمامی بخش های حمام مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت تا به همان بنای اولیه تبدیل شود و این موضوع یکی از دلایل شهرت و محبوبیت حمام خان است.

معماری بنا

حمام خان دارای سه آب نما در قسمت سرد و دو آب نما در حمام گرم می باشد و علاوه بر این در بخش های مختلف حمام آب نمایی در کف بنا ساخته شده است. به منظور پوشش کف حمام از سنگ مرمر استفاده کرده اند و برای در پوش حمام سرد از سنگ تیشه ای منطقه  استفاده نموده اند.

سقف حمام در بخش های مختلف با استفاده از طاق و گنبد پوشیده شده است تا میزان مقاومت و استحکام حمام افزیش یابد. مصالح مختلفی در ساخت حمام خان مورد استفاده قرار گرفته که از جمله آن می توان به  سنگ، آجر، آهک و ملات آبی اشاره نمود.

تزئینات بنا

مهم ترین شاخصه این بنا داشتن تزئینات و نقش و نگار زیبا و منحصر به فرد است. بر روی ساختمان حمام خان آهکبری هایی با نقوش متنوع و کاشی کاری رنگارنگی انجام شده که نمای جذاب به آن بخشیده است.  قسمت های مختلف حمام مانند حمام سرد ، حمام گرم، خزینه و خلوتی ها و ..با نقوش آهکبری تزئیین شده اند.

از جمله این نقوش می توان به نقش گل و گیاه، نقوش حیوانی و انسانی، نقوش هندسی،نقوش پرندگان و … اشاره نمود. از نقش پرندگان  بیشتر در تزئیین بنا به صورت جفت استفاده شده  و شیر وطاووس های آهکبری شده ای که به صورت قرینه در حمام گرم و سرد ایجاد شده شاهکاری بی نظیر هستند. در قسمت ورودی حمام نیز شاهد این نقوش زیبا هستیم.

برای تزئین سقف گنبد حمام از ترکیب نقش چهار طاووس و نقوش ترکیبی انسان و پرنده استفاده کرده اند. این نقش ها در دوره قاجار با تنوع بالایی مورد استفاده قرار می گرفتند و به ویژگی اصلی بناهای قاجاری تبدیل شده بودند. در دیوارها و کنار بندی های سقف گنبد نیز با نقوش اسلیمی و گل و بته و بلبل پوششی زیبا و خاص ایجاد شده بود.

در حمام سرد آنچه که بیشتر نظر افراد را به خود جلب می کند کاشی کاری های رنگارنگ و نقوش آهکبری ظریف و زیبا هستند که در قسمت های مختلفی مانند پایه ها و دیواره های سکو ها به چشم می خورد.  البته میزان قابل توجهی از این کاشی کاری ها تخریب شده و از بین رفته اند  اما همچنان قسمت های مختلفی از بنا و تزئینات آن پابرجاست.

کاشی کاری هایی که در این حمام به کار رفته واقعا بی نظیر هستند زیرا استادکاران آن طرح ونقش هایی را انتخاب کرده اند که کاملا متناسب با محوطه و فضای حمام خان است. حمام خان در سال 1378 توسط اداره کل میراث فرهنگی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و نام آن در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

به شما پیشنهاد می کنیم که اگر بلیط اتوبوس سنندج را خریداری نموده اید و قصد سفر به این شهر کوهستانی زیبا را دارید حتما از این بنای تاریخی بازدید نمایید.

شرایط بازدید

حمام خان به دلیل معماری و ساختار بی نظیری که دارد به یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی سنندج تبدیل شده است. بازدید از این حمام همه روزه امکان پذیر است و به زمانی کمتر از یک ساعت نیاز خواهید داشت.

راه های دسترسی به حمام خان سنندج

حمام خان در کردستان، سنندج، ضلع شمالی بازار سنندج و جنب مسجد داروغه واقع شده است. از این رو دسترسی به آن به راحتی امکان پذیر است و می توان با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و یا خودرو شخصی به بازدید از آن رفت. البته می توان به منظور داشتن سفری راحت تر و لذت بخش تر از خودرو های اجاره ای موسسات و سایت های معتبری مثل مستر بلیط رزرو نمود و ازتمامی جاذبه های شهر دیدن نمود.