استان یزد یکی از کهن ترین و قدیمی ترین سرزمین هاست، برخی از جغرافی دانان ساخت شهر یزد را به یزدگرد اول نسبت داده اند. برخی نام اصلی آن را “یزش ” که به معنی ستایش و نیایش می باشد می دانند و امروزه نیز از این استان تاریخی با عنوان ” دار العباده ” یاد می کنند. شهر یزد به عنوان یکی از قطب های پزشکی کشور شناخته می شود، این شهر در پهنه ی گسترده دشت یزد- اردکان قرار گرفته است.
اوج آبادانی این دیار به زمان اتابکان یزد در قرن هشتم هجری می رسد. حسینیه های بزرگ و مجهزش، سبک خاص عزاداری وشیوه سینه زنی منحصر به فردشان در ظهر عاشورا موجب شده که محمد تقی فلسفی از واعظان مشهور و روحانیون مبارز زمان پهلوی لقب ” حسینیه ایران ” را به یزد بدهد. بسیاری ناگفته های تاریخی و فرهنگی دیگر از یزد باشکوه هست که با شنیدنش هر شنونده ایی را متحیر می کند با ما در مجله مستر بلیط همراه شوید تا با بخشی از اسرار کهن این دیار آشنا شوید.
تاریخچه آتشکده زرتشتیان یزد
در مورد قدمت و پیشینه ساخت شهرهای استان یزد روایات گوناگونی وجود دارد مثلا بنای شهر میبد را به حضرت سلیمان، یزد را به یزدگرد اول و در برخی متون به ضحاک و اسکندر مقدونی، ابر کوه را به حضرت ابراهیم نسبت داده اند.
اما چیزی که در اسناد تاریخی ثبت شده نشان می دهد که یزد تاریخی 7000 ساله دارد و در سال 1384 به ثبت ملی، و هم اکنون نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسیده است. در پی ابزار به دست آمده از دره های شیرکوه، کتیبه های سنگی کوه ارنان، سفالینه های منقش متعلق به دوره عیلامی ها در قلعه نارین و غارها و آثار معماری این استان همگی سندی متقن بر دیرینگی یزد پرافتخار می باشد.
در برخی از کتب تاریخی نقل شده زمانی که بهرام گور پادشاه ساسانی در سفر به بیماری سختی مبتلا شد و درمسیر حرکتش به دشت اردکان وارد و اطراق نمود، آب و هوای این دشت چنان بر مذاق شاه خوش آمد که خیلی زود بهبود پیدا کرد و دستور داد در آن مکان شهری برپا داشتند و نامش را “یزدان گرد ” نهادند.
بعد ها مهرنگار دختر انوشیروان به آبادانی و توسعه شهر اهتمام ورزید. سلسله ها و حکومت های بسیاری از جمله ساسانیان، آل مظفر، مغول، تیموریان، صفویه، زندیه و قاجار هر کدام به نوبه خود آثاری را به این دیار کهن افزودند که نشانگر اهمیت استراتژیک و سیاسی یزد نزد حاکمان می باشد. یکی از این بناهای زیبا آتشکده زرتشتیان یزد می باشد که طبق روایات آتشش 1500 سال است که به خاموشی نگراییده. در قرن دهم میلادی آتشی به منظور ایمن ماندن از دشمنان به شهر یزد آورده شد که از آن در آتشکده بزرگ شهر حفاظت می کردند.
در سال 496 شمسی آتشکده توسط افرادی ناشناش ویران شد و مردم آتش مقدس را به غاری در نزدیکی شهرهای عقدا و پارس بانو بردند و مدت 30 سال پنهان کرده و یا از روستایی به روستای دیگر منتقل می کردند. در سال 727 در نزدیکی شهر اردکان، روستای ترک آباد بنا گردید و آتش به آنجا منتقل شد و حدود 300 سال مورد حفاظت مردم روستا قرار گرفت.
سپس به شهر شریف آباد برده و حدود سالهای 1159 یا 1160 دوباره به یزد بازگردانده شد، تا اینکه به دستور رضاشاه مجوز ساخت آتشکده زرتشتیان صادر گردید و آن ها پس از آن با آرامش خاطر به عبادت و انجام فرایضشان پرداختند. امروزه نیز این آتش مقدس در آتشکده بهرام یزد مستقر و مورد احترام است.
اگر تا کنون به این دیار کهن سفر نکرده اید پیشنهاد می کنیم در اولین فرصت با خرید بلیط هواپیما یزد به شهر تاریخی یزد و قصه های دیرینه اش سفر کنید تا از نزدیک با فرهنگ اصیل و ارزشمند ایران عزیزمان آشنا شوید.
نقشه آتشکده زرتشتیان
ساختمان اصلی آتشکده بر فضایی با ارتفاع یک متر و چهل سانتی متری بالاتر از سطح زمین ساخته شده، حیاطی بزرگ با درختان قد برافراشته سرو و کاج که جلوه خاصی به بنا بخشیده، سرستون های سنگی با کتیبه سنگی که طرح فروهر بر آن حکاکی شده در ورودی عمارت خودنمایی می کند که هنر دستان توانمند مجسمه سازان یزدی می باشد.
حوض آبی که مقابل ساختمان قرار گرفته بیشتر جنبه اعتقادی وجود آب و آتش در کنار هم را داشته، و بازدیدکنندگان طبق آیینی قدیمی با پرتاب سکه به درون حوض نیات و آرزوهای خود را بیان می کنند. سرستون های سنگی و سنگ های گلدار کنار دیوار همگی اثر هنرمندان اصفهانی می باشد. سردر ورودی با کاشی هایی منقش به فروهر تزئین شده که حکایت از هنر کاشیکاران یزدی دارد. در زمان های گذشته آتشکده ها مکان هایی بسیار ساده و عاری از هرگونه زرق و برقی بوده اند، آتشکده یزد نیز با فضایی ساده و بدور از تجملات طراحی و ساخته شده.
نوع قالب بندی مراتب عبادتگاه ها و حوزه های مقدس بر اساس آتشکده های پارسی زبانان کشور هندوستان تنظیم گردیده اما در نوع معماری همان ظرافت ها و ویژگی های معماری ایرانی مناطق کویری به چشم می خورد. ارتفاع کل بنا حدود 21 متراست که برای ورود به داخل ساختمان در مقابل درب ورودی 8 پله سنگی تعبیه گردیده، کل بنا درست در مرکز حیاط واقع شده که گویی درختان سرسبزش آن را در آغوش خود جای داده اند.
در قسمت مرکزی بنا محوطه ایی برای نگه داری آتش مقدس ساخته شده به نحوی که از تابش نور خورشید به دور باشد، شخصی که مسئول نگه داری و صیانت از آتش مقدس است ” هیربد” نامیده می شود.
در اطراف آتشدان مقدس اتاق های متعددی بنا شده که جهت عبادت و نیایش و انجام فریضه مخصوص زرتشتیان مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که زرتشتیان معتقدند آتش پاک است و نباید نفس انسانی با آن برخورد کند تمامی اتاق ها با یک پنجره بزرگ که به آتشدان مقدس راه دارد مرتبط می شوند و تمامی پنجره ها با شیشه پوشانده شده تا عبادت کنندگان از پشت شیشه به نیایش بپردازند.
دیوارهای داخلی بنا با تصاویری از زرتشت و نوشته هایی از کتاب اوستا با خطی زیبا تزیین شده، آتشکده یزد در ابتدا فقط جهت عبادت زرتشتیان شناخته می شد اما پس از ثبت این اثر در زمره آثار ملی علاقه مندان بسیاری از سراسر کشور برای بازدید این بنای ارزشمند به یزد می آمدند، که با هماهنگی مسئولان مذهب زرتشتی بخش هایی در آتشکده برای بازدید مشتاقان مهیا گردید.
ورود به آتشکده برای عبادت آداب خاص خود را دارد مثلا عبادت کنندگان باید حتما پاکیزه و خوشبو باشند، لباسی که بر تن دارند علاوه بر پاکی باید حتما به رنگ روشن ترجیحا سفید باشد، زمان ورود به اتاق ها باید کفش های خود را درآورند، افراد بالای پانزده سال باید حتما کشتی ببندند. گشتی در واقع طنابی است که از 72 رشته نخ، که نماد 72 بند یسنا می باشد، بافته شده و به شش قسمت تقسیم می شود که نماد شش چهره و دوازده ماه سال است و طی آداب خاصی به دور کمر افراد بسته می شود.
شرایط بازدید
زمان بازدید از آتشکده یزد در شش ماه اول سال صبح ها از ساعت 8 الی 11 و بعدازظهر ها از ساعت 16 الی 45/19 و در شش ماه دوم سال صبح ها از ساعت 9 الی 12 و بعدازظهر ها از ساعت 15 الی 16 می باشد. ضمن این که روزهای جمعه تعطیل است.
دیدگاهتان را بنویسید