شهرستان دالاهو یکی از شهرستان های استان کرمانشاه است که قدمت بالائی دارد. شهرستان دالاهو درمیانه ضلع غربی کشور، بین مدار جغرافیایی 34 درجه و 40 دقیقه تا 7 درجه و 34 دقیقه عرض شمالی از خط استوا و 46 درجه و 31 دقیقه تا 45 درجه و 38 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرارگرفته و ارتفاع آن از سطح دریا 1500 متر است. گستردگی این شهرستان در طول و عرض تقریبا مساوي است و اختلاف عرض جغرافیایی از نظر تأثیر در میزان تابش خورشید در شمال و جنوب آن چندان محسوس نیست. مساحت این شهرستان 1892 کیلومتر مربع است که 12.9 درصد از کل مساحت استان را شامل می شود. مهمترین ارتفاعات منطقه و شهرستان، کوه هاي دالاهوست که آب و هواي معتدل و سرد کوهستانی را براي این منطقه به ارمغان آورده است. شهرستان دالاهو در مرکز استان کرمانشاه قرار گرفته است. از سمت شمال به شهرستان ثلاث باباجانی، از سمت غرب به شهرستان سرپل ذهاب و از سمت جنوب به شهرستان گیلان غرب و از شرق به شهرستان هاي اسلام آباد و کرمانشاه محدود است. مرکز این شهرستان شهر کرند در پاي کوه نسار در میان یکی از تنگه هاي این رشته کوه بنا گردیده و به وسیله دیواره کوهستان از دشت بیونیج جدا شده است. این شهرستان به علت واقع شدن بر سر گردنه گرا (پاتاق) در گذشته اهمیت شایان داشته است. این شهرستان به خاطر قدمت و آب و هوای مناسبی که دارد، دارای جاذبه های گردشگری متعددی است که از آن جمله می توان به قلعه یزدگرد دالاهو اشاره کرد. در ادامه این مطلب به معرفی این جاذبه گردشگری می پردازیم.
معرفی قلعه یزدگرد دالاهو
ساخت قلعه در گذشته بنابر بالا بردن امنیت انجام می گرفت، و انواع مختلفی را شامل می شد. برخی قلعه ها به عنوان حفاظ برای شهر یا روستا ها بودند. برخی دیگر را در دشت و صحرا ها و برای بالا بردن امنیت راه ها می ساختند. یکی از قلعه هایی که از گذشته های دور به جای مانده، قلعه یزدگرد است. نام قلعه یزدگرد برگرفته از نام دژی است که بر روی یکی از قلل کوه دالاهو قرار دارد و عموماً به کل محوطه ی تاریخی قلعه یزدگرد اطاق می شود. قلعه یزدگرد دالاهو در دوران مختلفی مورد استفاده قرار گرفته و قدیمی ترین آثار به دست آمده از آن متعلق به دوره‌ی اشکانی است که دیوار دفاعی یا دیوار گچ، دروازه، آشپزگاه، زندان، کاکاکشیا، گچ گنبد، میدان، جای دار، قلعه بالا، نقاره خانه، هشتره و آشیابا مربوط به این دوره اند. کیل، کاوشگر قلعه یزدگرد، معتقد است که این محوطه در دوره‌ی اشکانی محل سکونت شاهزاده ای بوده که در شاهراه بزرگ خراسان به بین النهرین از کاروان ها باج می گرفته و در صدد کسب استقلال بوده است. مجموعه‌ی آثار تاریخی قلعه یزدگرد در روستای بان زرده از توابع شهرستان دالاهو، استان کرمانشاه و در 45 درجه و 57 دقیقه طول و 34 درجه و 33 دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده که از هیجده کیلومتری سه راهی ریجاب به سرپل ذهاب قابل دسترسی است. قلعه یزدگرد در واقع تنها نام یکی از دژهای تأسیسات دفاعی گسترده ای است که تمامی مجموعه را در بر می گیرد. این دژ، همچون چند نمونه‌ی مشابه بر فراز ستیغ یکی از کوه های مشرف بر بان زرده بنا و به خاطر تسهیل توصیف به تمامی منطقه اطلاق شده است. وسعت محدوده ای که این مجموعه در آن قرار دارد، شامل چهل کیلومترمربع می شود. این بنا به خاطر قدمت تاریخی که دارد و اهمیت و ارزشی که دارد در سال 1386 در لیست آثار ملی به ثبت رسید.
بخش های مختلف قلعه یزدگرد
این مجموعه از قسمت های مختلفی تشکیل شده که هر یک از آنها بخشی از قلعه ای است که در گذشته وجود داشت. در داخل مجموعه، آثاری از دوران مختلف تاریخی و اسلامی قرار دارد که از نظر مکانی در دو بخش مرتفع و کم ارتفاع قرار دارند. به طوری که قلعه یزدگرد (قلعه بالا)، برج آشیابا، برج نقاره خانه، دیوار دفاعی، بنای زندان، آشپزگاه، دروازه و کاکاکُشیا در ارتفاعات و آثاری همچون گچ گنبد، جای دار، آرامگاه بابا یادگار، قلعه داور، تپه رَش و هُشتره در قسمت کم ارتفاع واقع شده اند. در ادامه این هر یک از این قسمت ها را برای شما تشریح می کنیم.
دیوارهای دفاعی
خطی از استحکامات که دارای طول دو و نیم کیلومتر و عرض دو تا چهار متر است و برای ساخت آن از قلوه و لاشه سنگ به همراه ملاط گچ استفاده کرده اند. این حصار در فواصل منظم برج هایی نیم دایره مانند دارد که از این برج‌ها علاوه بر پشتبند به عنوان اتاق های نگهبانی هم استفاده کرده‌اند. دیوار دفاعی اصلی در امتداد دشت ساخته شده است تا به پرتگاه های حاشیه شرقی مرتبط می گردد.
گچ گنبد
محوطه گچ گنبد از مهم ترین بخش های قلعه یزدگرد است که در شمال محوطه‌ی میدان قرار دارد. این محوطه 535 متر مربع مساحت دارد و از سه بخش گچ گنبد غربی، گچ گنبد شرقی و بلوک گچ گنبد تشکیل شده است. از گچ گنبد گچبری های فراوان و زیبایی به دست آمده است که در شناخت گچبری دوره‌ی اشکانی از اهمیت ویژه ای دارد. گچ گنبد شرقی به ابعاد 80 متر مربع در شرق قرار دارد که تا کنون سه تالار و تعدادی فضا و راهرو اطراف آ نها پیدا شده است که در ساخت آنها از آجر، قلوه سنگ و ملاط گچ استفاده کرده اند.
اگر برنامه سفر به دالاهو را دارید بهتر است از اتوبوس برای این سفر استفاده کنید. خرید بلیط اتوبوس را نیز می توانید از مستر بلیط به صورت آنلاین انجام دهید و از مزایایی که برای کاربران خود قرار داده است بهره مند شوید.
هشتره
هشتره در غرب محوطه‌ی میدان و در خارج از حصار آن قرار دارد. در این بخش، آثار معماری اندکی از قلوه سنگ و ملاط گچ به دست آمده است. کاوش های انجام شده در این قسمت نشان داد که مقدار زیادی آوار ساختمانی اعم از گچبری، قطعاتی از نقاشی دیواری و موزاییک در این محل ریخته شده بود. درواقع این محل پس از تخریب به عنوان زباله دانی مورد استفاده قرار گرفته و آوار معماری یک ساختمان مجلل پس از پاکسازی در این محل رها شده بود. در این بخش جز چند دیوار، اثری از بنای سالم و حتی کف بنا هم به دست نیامده است.
قلعه بالا
در قسمت شرقی دیوار دفاعی یک سراشیبی وجود دارد که قلعه بالا در این قسمت قرار دارد. همین ویژگی است که در کل سبب نامیدن این محل به این نام شده است. این قلعه بخش مهمی از سیستم دفاعی را شکل می دهد و اهمیت آن از جهت دفاع از منابع آب در دشت و جلوگیری از هر نوع مهاجم احتمالی، که از طریق یورش از سرزمین های مرتفع قادر به نفوذ به سیستم دفاعی باشد، در ضمن از ورود مهاجمین به دشت از طریق تنگه دره بابا یادگار نیز جلوگیری می کرد. در بلندترین نقاط قلعه بالا در هر سمت دره، پست های دیده بانی آسیاب و نقاره خانه قرار دارند. این پست های دیده بانی بناهای کوچکی هستد و بقایای کمی از آنها باقی مانده است.
جای در
احتمالا این محوطه زمانی یک قلعه نظامی بوده است ولی تاریخ دقیق ساخت آن به طور دقیق مشخص نیست. همچنین احتمال می رود در قسمت شرقی آن یک سیستم ورودی امن قرار داشته است.
قلعه داور
این بنا از دوران ساسانیان بر جای مانده و نشان دهنده استفاده از این مجموعه در این زمان است. تعداد زیادی خرده شیشه در این مکان پیدا شده است که نشان می دهد در فعالیت صنعتی این بنا شیشه گری بوده است. یکی از احتمالاتی که در مورد این بنا وجود دارد مسطح بودن بام آن است.
راه های دسترسی به قلعه
برای اینکه بتوانید این محوطه را ببینید باید به شهرستان دالاهو سفری داشته باشید. این اثر بی نظیر در روستای یان زرده که در فاصله 50 کیلومتری از مرکز شهرستان، کرند غرب، قرار دارد. بهترین وسیله برای رسیدن به این مکان خودرو شخصی است.
بازدید از قلعه یزدگرد دالاهو
اگر دوست دارید از قلعه یزدگرد دالاهو دیدن کنید این را بدانید که نیازی به پرداخت هزینه نیست. مجله مستر بلیط به شما سفارش می کند اگر به این منطقه سفر کردید بازدید از این مجموعه را به هیچ عنوان فراموش نکنید.
دیدگاهتان را بنویسید