پل ساسانی کوار؛ معرفی + راه های دسترسی

یکی از سازه هایی که در همه ادوار حکم بنایی استراتژیک را داشته است، پل ها هستند. پل ها همیشه از اهمیت خاصی برخوردار بودند و بر اساس اینکه بر روی چه رودخانه ای بنا شده باشند و یا چه مناطقی را به هم متصل کنند درجه اهمیتشان فرق می کرد و اکثرا آنها را در مکانی می ساختند که دارای تردد بسیار بود.

دوران صفوی در ایران زمان اوج ساخت پل ها بود، البته قبل از این دوران نیز پل های بسیاری ساخته شده است ولی بیشتر پل هایی که در ایران به جای مانده اند از دوران صفوی هستند.

در این قسمت از مجله مستر بلیط به سراغ پلی رفتیم که امروزه به عنوان اثری تاریخی دارای اهمیت ویژه ای است و در دوران خود نیز از ارزش والایی برخوردار بود. این پل، پل ساسانی کوار است که همانطور که از نامش پیداست از دوران ساسانی در خطه کوار به یادگار مانده است.

معرفی پل ساسانی کوار

این پل در جنوب شهر کوار و در مسیر قدیمی شیراز به فیروزآباد كه به كرانۀ خلیج فارس منتهی می شود، در فاصلۀ تقریبی 500 متر از شهر کوار و بر روی رودخانۀ قره آقاج (سکان، ثکان) واقع شده است.

بررسی های انجام شده بر روی این پل نشان می دهد چندین دوره بر روی این پل مرمت انجام گرفته که همگی حکایت از عمر طولانی این پل دارد و کاملا بر پیکرۀ پل قابل مشاهده است. ظاهراً بنای اولیۀ آن به دورۀ ساسانی تعلق دارد كه در دوره های بعد بازسازی شده است. این پل به خاطر اهمیت تاریخی که دارد در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است.

پل ساسانی کوار در تاریخ

شهاب الدین عبدالله شیرازی در بیان وقایع فارس در دورۀ سلطنت هلاکوخان و شرح جنگ قاضی القضات شرف الدین برای سلطه بر شیراز که در سال 663 ه.ق. در کوار و نزدیکی پل کوار رخ داده، این گونه از این پل یاد کرده: «… سید با لشکری به قصد تصرف شیراز از حدود شبانکاره در حرکت آمد. در آن وقت شحنگی شیراز به عهده باسطو بود و کلجه نایب دیوان اتابکی بود.

پس از مشاورت با لشکری از مغول و مسلمان بیرون آمدند. نزدیک پل کوار دو سپاه بهم رسیدند …». کارری سفرنامه نویس ایتالیایی نیز در اواخر عهد صفوی در جریان سفر به شیراز از پل کوار این گونه نام برده است: «… طى بیست میل راه در ظرف هفت ساعت، به كاروانسراى پل كور رسیدیم، دو میل آخر راه سنگ فرش بود.

ضمن توقف و استراحت بارهاى خیس شده، فرش و اثاث را خشك كردیم و روز سه شنبه یك ساعت از شب گذشته دوباره به راه افتادیم. جاده كوهستانى بود، دوازده میل دیگر طى شد، به كاروانسراى بیگ آقا رسیدیم، همان مقدار دیگر راه رفتیم تا هنگام طلوع آفتاب به شیراز وارد شدیم».

معماری پل

طول سازۀ پل 95 متر و با احتساب صفه سازی سمت جنوب 115 متر است و 10.50 متر ارتفاع دارد و از شش دهانه با اندازه های مختلف تشکیل می شده که در گذر زمان دو دهانۀ میانی این پل فرو ریخته است. پایه ها در جهت بالا دست و پایین دست دارای موج شكن های نوك تیز هستند كه اشکال آن ها به خاطر شالودۀ صخره ای و بازسازی های صورت گرفته، با هم متفاوت شده است.

برای ساخت آن از مصالحی همچون قطعات سنگ های طبیعی به اشكال و ابعاد مختلف و مات ساروج استفاده کرده اند. در قسمت انتهای جنوبی پل و میانۀ پایه، متكی به صخرۀ كنارۀ رودخانه و روی اولین پایۀ انتهای شمالی پل اتاقی قرار دارد كه دسترسی به آن ها در مواقع كم آبی از روی صخره بستر رودخانه و توسط چند پله صورت می گیرد.

در سمت جنوبی پل به خاطر وجود کوه در مقابل پل امکان عبور مستقیم پل وجود نداشته است، به همین علت قسمتی از نیمۀ جنوبی پل را اجبارا منحرف و با صفه سازی در قسمت پایانی، مسیر عبور از پل را صاف کرده اند. عرض دهانۀ پل 4 متر و عرض لبه هایی که در واقع حکم جان پناه را دارند در هر طرف 30 سانتی متر و ارتفاع این جان پناه ها نیز در حال حاضر تقریباً 40 سانتی متر است.

طول دهانۀ اول پل از قسمت شمالی 4.40 متر و طول دهانه دوم  4.80 متر است، دو دهانه میانی پل فروریخته و طول دهانۀ بعدی که در واقع بزرگ ترین دهانه است برابر با 6.60 متر می شود. دهانۀ بعدی نیز 4.50 متر طول دارد.

ارتفاع موج شکن ها در تمام دهانه ها تقریباً باهم مساوی است و به صورت مورب از بستر رودخانه بالا آمده اند و تقریباً هم ارتفاع طاق های پل هستند، ارتفاع آنها از کف بستر رودخانه تا طاق 9.40 متر است. با اینکه این پل در دوره های مختلف مرمت شده است ولی تخته سنگ های پایۀ پل گویای معماری ساسانی هستند.

سفر به کوار را از طریق اتوبوس می توانید انجام دهید، که روشی برای سفر های ارزان قیمت به حساب می آید. برای خرید بلیط اتوبوس به صورت آنلاین نیز به مستر بلیط مراجعه کنید و در سریع ترین زمان خریدتان را انجام دهید.

راه های دسترسی به پل ساسانی کوار

برای اینکه از این پل دیدن کنید باید به کوار بروید، و اینکار را می توانید با استفاده از خودرو شخصی که روشی آسان و سریع است انجام دهید.

شرایط بازدید

برای بازدید از این پل نیازی نیست هزینه ای پرداخت کنید و در حین بازدید از این پل می توانید از پلی دیگر که در دوران صفوی در نزدیکی آن ساخته اند نیز دیدن کنید و زمانی را نیز در طبیعت به تفریح بگذرانید.