قلعه قمچقای

شهرستان بیجار که در استان کردستان قرار دارد به خاطر پیشینه تاریخی غنی که دارد تعداد زیادی از آثار تاریخی این استان را در خود جای داده است. عمر برخی از این آثار تاریخی حتی به چندین هزار سال نیز می رسد. همین موضوع در کنار آب و هوای مناسب و معتدل آن باعث شده است تا این ناحیه به یکی از مراکز پر طرفدار برای سفر تبدیل شود. شهر بیجار در گذشته مرکز ولایت گروس بوده و فاصله اش از مرکز استان کردستان، سنندج، حدود 142 کیلومتر است. نام این شهرستان از بیدزار گرفته شده است به گونه ای که در زبان کردی به بید «بی» و به زار «جار» می گفتند و بدین ترتیب بیدزار به «بیجار» تبدیل شد. بر اساس آثار تاریخی موجود در این شهرستان تاریخ تاسیس آن را هزاره سوم بعد از میلاد نسبت می دهند. مجله مستر بلیط در این بخش برای شما در مورد یکی از آثار تاریخی این ناحیه یعنی قلعه قمچقای اطلاعاتی را جمع آوری کرده است که در ادامه این مطلب آنها را در اختیار شما می گذارد.

معرفی قلعه قمچقای

استان كردستان در دوره های مختلف تاريخ نام هايی همچون سيسر، اردلان و كردستان داشته و بخشی از ايالت جبال بوده است. شرايط جغرافيايی منطقه و به ويژه كوهستاني بودن بخش عمده آن موجب شده بود تا زيستگاه هايی در آن ايجاد گردد كه جنبه دفاعی آنها برای مواجهه با دشمنان مرزهای غربي ايران اهميت داشته باشد، بنابراين، شرايط زندگی هم متفاوت بوده است. قلعه های كوهستانی را می توان به دو گروه تقسيم نمود. گروه نخست زيستگاه هايی كه صرفاً گروهی از قلعه نشينان، كه عمدتاً مخالفان حكومتی محسوب می شدند، در آن سكونت داشتند و يا كاركرد نظامی داشته اند و می توان آنها را يك قلعه نظامی قلمداد كرد. گروه دوم از اين زيستگاه ها ساختاری متفاوت دارند و شامل فضا های كهندژ، بازار، مسجد و مدرسه و از همه مهم تر خانه های مردم در سطحی گسترده می شوند. یکی از قلعه های کوهستانی در شهرستان بیجار و در روستای قمچقای قرار دارد و با نام این روستا یعنی قلعه قمچقای شناخته می شود. این قلعه را در سال هزاره سوم قبل از میلاد ساخته اند البته تاریخ دقیق این قلعه به طور دقیق مشخص نیست و برخی آنها را هزاره چهارم قبل از میلاد نیز می دانند. قلعه قمچقا که در 45 کیلومتری شهر بیجار قرار دارد بر روی کوه بلندی بنا شده و از لحاظ  تاریخی دارای اهمیت بسیاری است. برخی اعتقاد دارند که جام مارلینگ در این قلعه تاریخی قرار دارد. این قلعه به عنوان قلعه ای نظامی شناخته می شود که به خاطر موقعیت قرار گیری اش از امنیت بالایی برخوردار بود.

تاریخچه قلعه

در این قلعه کتیبه ای پیدا کرده اند که دارای نقش هیروگلیف و به خط هراتیک است و جزء قدیمی ‌ترین کتیبه ‌های نیمه تصویری ایران محسوب می شود و آن را با خط سومریان مقایسه می کنند. این قلعه در دوره های تاریخی مختلف در دست اقوام گوناگونی قرار داشت. از قلعه بزرگ قمچقا در زمان پارت ‌ها و ساسانیان نیز استفاده می کردند که هم‌ زمان با محاصره آتشکده آذرگشسب در تخت سلیمان، ۱۰۰ کیلومتری شمال همین قلعه، به وسیله هراکیلوس امپراتور روم، تخریب شد. در اطراف اين قلعه پشته هاي سنگي بسياري وجود دارد كه حصارهاي كشف شده در آن مربوط به قرون وسطي است كه به شيوه مهندسي خاصي عمود بر بستر رودخانه قرار دارد.

موقعیت قرار گیری قلعه قمچقای

این قلعه همان طور که در بخش قبل گفته شد بر بلندای کوهی قرار دارد که از یک طرف به دره‌ای می رسد که در گذشته به دره شاهان شهرت داشت و تیغه ‌های بلند و هولناک این کوه با پرتگاه‌ های مخوف و بلند، بالا رفتن از آن و رسیدن به دژ را بسیار دشوار می‌کند. از سوی دیگر، از جنوب غربی، جنوب شرقی و شرق نیز به پرتگاهی دیگر مشرف است. همین موضوع باعث شده است که رسیدن به این قلعه به آسانی صورت نگیرد و سبب بالا رفتن امنیت آن شود. این موضوع استراتژیک بودن این قلعه را بیش از پیش برای ما مشخص می کند.

معماری قلعه

مساحت این بنا حدود پانصد متر مربع و حصاری در اطراف آن کشیده شده است که ارتفاع دیواره های آن حتی به حدود 200 متر نیز می رسد. در حصار این قلعه می توانید باقی مانده های برج های مدوری را مشاهده کنید. راه ورودی این قلعه که در قسمت شمالی قرار دارد، یک مسیر باریک و دراز است که تنها یک نفر، آن هم به سختی، می تواند از آن عبور کند. پناهگاه زیر زمینی در این قلعه وجود دارد که به وسیله 41 پله که در سنگ کنده شده اند ما را به سمت آن یعنی در زیر قلعه می رساند. علاوه بر این ها آب انبار و مخازن مختلف آب نیز در این قلعه وجود دارد که جهت نگهداری آب کاربرد داشته اند. مصالحی که برای ساخت این قلعه استفاده کرده اند سنگ لاشه با ملات است.

در صورتی که مقصد شما برای سفر شهر بیجار است، اتوبوس می تواند گزینه ای مناسب برای این کار باشد و خرید بلیط اتوبوس از مستر بلیط نیز به آسانی و سریع انجام می شود.

راه های دسترسی قلعه

برای اینکه بتوانید این قلعه را ببینید باید به روستای قمچقای بروید که در فاصله 45 کیلومتری از شهر بیجار قرار دارد. سفر به این روستا با استفاده از خودروی شخصی بسیار راحت تر انجام می شود، البته وسایل حمل و نقل عمومی نیز این کار را برای شما انجام می دهند و می توانید از شهر بیجار با استفاده از خودرو های عمومی به سمت این مکان بروید.

بازدید از قلعه قمچقای

بازدید از این قلعه به جهت قرار گیری آن بر روی کوه کمی سخت انجام می گیرد، پس قبل از رفتن به سمت قلعه این موضوع را مد نظر داشته باشید. پیشنهاد ما به شما این است که به تنهایی این کار را انجام ندهید چون مسیر آن بسیار صعب العبور است. در ضمن می توانید زمانی را نیز در طبیعت بکر و زیبای اطراف قلعه به تفریح بگذرانید، بهتر است یک روز از زمان خود را به این منطقه اختصاص دهید.