نیایشگاه مند

خورموج مرکز شهرستان دشتی و نیز مرکز بخش مرکزی این شهرستان در استان بوشهر واقع در جنوب ایران است. خورموج در حدود هشتاد کیلومتری بندر بوشهر و در ارتفاع شصت متری از سطح دریا قرار دارد. این شهر در میان کوه های خورموج در شمال و خاکو در جنوب شرقی، از رشته کوه های زاگرس، قرار گرفته است. رود مند و رود شور از شاخه های آن در این شهر جریان دارند. دمای شهر در گرم ترین روزها به 50 درجه و در سردترین روزها به 15 درجه می رسد. ساکنان شهر خورموج را قشقاییی ها، سادات، کللیها، خواجه ها و برخی طایفه های بومی تشکیل می دهند و به زبان فارسی با گویش محلی سخن می گویند و با زبان عربی نیز آشنایی دارند. وجه تسمیه آن به درستی مشخص نیست و روایات گوناگونی در مورد آن وجود دارد؛ صرف نظر از معنای واژه خور، یعنی خلیج، خورموج را بر گرفته از هورموز یا هرمز دانسته اند. همچنین خور موج را ترکیبی از خور، مخفف خورشید، و موج گفته اند. تاریخ خورموج چندان روشن نیست؛ چنان که تا پیش از 1179، زمان سلطه یافتن کریم خان زند بر این منطقه نامی از آن در منابع نبوده است. با این حال در این منطقه می توان آثاری تاریخی مختلفی چه بسا قدیمی تر از این زمان پیدا کرد که یکی از آنها نیایشگاه مند است.

معرفی نیایشگاه مند

نیایشگاه مهر دینان، مهرابه نام داشت. این کلمه از ترکیب مهر و آبه است. آبه، آوه یا اوج به غار و جای گود می گویند. واژه‌ی آبه از زبان های مشتق از لاتین به معنای دِیر و معبد است. با توجه به اینکه مهریان معتقد بودند که مهر در غار و یا از سنگ متولد شده است و همچنین کشته شدن گاو به دست او در غاری روی داده بود، غار ها اولین مکان هایی بودند که مهریان جهت نیایش مهر از آنها استفاده کردند و در صورت عدم وجود غار با ساختن غارهای مصنوعی در زیر زمین و ساختن دهانه آنها به در غار آنها را به صورت غار طبیعی در می آوردند. یکی از مکان هایی که به احتمال زیاد از نیایشگاه های مهریان بوده است در جنوب ایران و در شهرستان دشتی قرار دارد و به نام نیایشگاه مند مشهور است. این بنا در دامنه‌ی کوه مُند واقع در سی کیلومتری جنوب «خورموج» در منطقه‌ی دشتی و تنگستان قرار دارد. زمان ساخت این بنا را مربوط به دوران ساسانیان یا اشکانیان می دانند. درباره کاربرد این بنا سه نظریه وجود دارد که بیان می کنند این بنا به عنوان 1) معبد، 2) آرامگاه، 3) معبد آرامگاه به کار می رفته است. این اثر در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مجله مستر بلیط اطلاعات در ادامه این بخش از اطلاعاتی در مورد معماری این بنا در اختیار شما قرار می دهد.

معماری نیایشگاه مُند

از بیرون که به این معبد نگاه کنید یک سوی اصلی با سقفی قوسی شکل و دو مدخل دیگر و ده حفره به شکل روزنه‌هایی در طرفین سکوی اصلی که به منزله نورگیرها یا پنجره رواق‌های اصلی به چشم می خورد. این سازه در ارتفاع 60 متری ایجاده شده و نمای آن عبارت است از یک پیشخوان ورودی با سقف قوسی دور تمام که دو ورودی در داخل آن کنده شده است. نیایشگاه از سه طبقه میانی یا اصلی، تحتانی و فوقانی تشکیل شده‌، که با هم ارتباط داشته و در عین ارتباط، نوع ساختمان هر یک با دیگری فرق می کرده است که گویا از هر یک از طبقات برای منظور خاصی استفاده می کردند. سمت راست و چپ پیشخوان شکاف هایی مستطیل شکل که به صورت نور گیر در صخره ایجاد شده به چشم می خورد که نور واحدهای مختلف بنای صخره ای را تامین می ساخته است. در وسط اطاق چهار گوش و زیر سقف مخروطی آن سکوی سنگی وجود دارد که احتمالا محل قرار دادن شیء مقدسی بوده که مراسم در اطراف آن انجام می شده است. لازم است یادآور شویم که وضع این سقف مخروطی و اثر تیشه و قلمی که بر روری جداره‌ی آن دیده می شود به خوبی نشان می دهد که چنین اثری طبیعی نیست و بر اثر تلاش حجارانی معتقد و سخت کوش ساخته شده است. بیشتر از نیم قرن پیش در قسمت شمالی آتشکده و پشت کوه نیز آثار حفره‌ ها و شاه نشین و درختانی مشاهده می شد و از آنجا راهی به آتشکده منتهی وجود داشت که به مرور زمان بر اثر ریزش کوه آثار آن خراب شدند. میدانی وسیع در جلوی نیایشگاه وجود دارد که به احتمال زیاد محل تجمع مردم در زمان انجام مراسمات مربوطه بوده است.

اگر می خواهید به خورموج سفر کنید می توانید رفتن با اتوبوس را امتحان کنید که روشی ارزان و امن است و برای خرید بلیط اتوبوس خورموج از مستر بلیط کمک بگیرید تا تجربه ای لذت بخش از خرید اینترنتی داشته باشید.

راه های دسترسی به نیایشگاه مُند

مطمئنا بعد از خواندن این مطالب مشتاق شدید تا از این اثر تاریخی دیدن کنید. اگر این طور است باید بدانید که این بنا در شهرستان دشتی و در جنوب روستای حیدری و غرب روستای وراوی و زایر عباسی قرار دارد. بهترین روش رفتن به این منطقه استفاده از خودروی شخصی است البته اگر تمایل به این کار ندارید می توانید با کمک وسایل حمل و نقل عموم همچون اتوبوس، مینی بوس و تاکسی هم به این مکان بروید.

بازدید از نیایشگاه مند

 بازدید از این مکان در ساعات اداری ممکن است، پس حتما این نکته را مد نظر داشته باشید. همچنین بهترین زمانی که می توان به این منطقه سفر کرد فصل زمستان و اواخر فصل پائیز است که آب و هوائی ملایم و خنک دارد.