خانه مناف زاده؛ معرفی+راه های دسترسی

خانه مناف زاده کجاست؟ خانه های قدیمی نمادی از حافظه تاریخی هر شهر می باشند. این خانه ها در اصل بیانگر سبک زندگی ساکنان قدیمی هر شهر می باشند. خانه های تاریخی بخش عمده ای از بافت های شهرهای تاریخی می باشند که نشانگر هویت آن جامعه بوده، به خصوص دورۀ قاجار  در معماری ایران نقش تأثیرگذار در این مبحث بوده است.

معماری و خانه سازی در دورۀ قاجار با توجه به تأثیرپذیری برون مرزی در مواردی به تقلید صرف از آثار غربی بعضاً منجر می شد که تزئینات و عناصر سازه ای را تحت الشعاع قرار می داده است.

معماری سنتی ایران را می توان گنجینه ای سرشار از معنا و مفاهیم مفهومی با رویکرد انسانی دانست که در جهت توجه به امنیت و آرامش و آسایش سَکنه کننده گان خانه پیوند نمود. خانه را می توان با وجود انسان معنی نمود چراکه خانه بدون حضور انسان معنی ندارد. به صورتی که خانه در یک مفهوم ساده برای سکونت و زندگی می باشد و هدف از سکونت میان انسانها، همواره رسیدن به آرامش آسایش بوده است.

پس برای رسیدن به مفهوم سکونت می توان جنبه های جسمانی و روحانی انسان را سنجید و یا به بیان دیگر اشکالی چون فرهنگی، هنری، زیبایی شناسی زیبایی شناختی این مفاهیم را در مفهوم سکونت منعکس کرد.

جنبۀ جسمانی انسان شرایط مطلوب زیستی اعم از اقلیم آب و هوایی، و همچنین توجه به اقلیم و بوم یکی از مهم ترین مسائل در طراحی خانه ها در گذشته، توجه به فرم خانه و حیاط مرکزی و نوع وزش جهت باد که سبب تسریع جریان هوا که بخشی از تدابیر اقلیمی در معماری ایران در هر نوع اقلیم بومی، نشان حکمت معماری بومی و به خصوص دانش معماران ایرانی در آن می باشد.

یکی از خانه های قدیمی که در شهر اردبیل قرار دارد خانه مناف زاده می باشد که در این بخش از مجله مستر بلیط به شرح آن می پردازیم.

معرفی خانه مناف زاده

تاریخ ساخت خانه مناف زاده به زمان پهلوی اول بر می گردد یعنی این خانه حدود صد سال پیش ایجاد شده است. در سال 1309 شمسی حسین قلی صادقی سفارش ساخت خانه ای در مرکز شهر اردبیل را به معمار معروف آن زمان حاج محمد علی معماری داد.

حسین قلی صادقی با نام فامیل صادقین نیز در این شهر شناخته شده بود. این خانه مساحتی برابر 1303 متر مربع دارد و دارای معماری جالب توجه و منحصر به فرد می باشد و به صورت کوشکی در وسط حیاط ساخته شده بود.

تاریخچه خانه مناف زاده

حسین قلی صادقی پس از مدتی زندگی در آن، خانه را ترک کرده و به بهداری و پس از مدتی به بانک ملی اجاره داد. بعد از این بانک ملی اجاره خانه را به اداره امنیت سابق واگذار کرد. برخی از همسایگان بر این عقیده بودند که از این خانه برای شکنجه زندانیان استفاده می شد زیرا معماری خانه به گونه ای بود که صدائی از آن خارج نمی شده است.

در سال 1354 این خانه توسط خانواده مناف زاده خریداری شد و به مدت طولانی مالکیت آن در دست این خانواده بود. بر اساس اختلافی که در مالکیت و بازسازی خانه بین این خانواده و یکی از همسایگان ایجاد شد آنها تصمیم به ثبت این اثر در آثار ملی گرفتند تا از آسیب و تخریب آن جلوگیری شود. این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شماره ۷۴۰۱ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در نهایت در سال ۸۲ به قیمت کمی به حوزه هنری استان اردبیل فروخته می شود.

یکی از آسیب هائی که به خانه های تاریخی وارد می شود، قرار دادن آنها در اختیار ادارات می باشد که موجب تخریب بیش از حد آنها می شود. این خانه از جمله مکان هائی بوده است که در آن انواع مختلفی از درختان و گل های متنوعی پرورش داده می شده است، که با استفاده آن توسط ادارات تعداد قابل توجهی از این گیاهان و درختان محدوم شده اند.

معماری خانه مناف زاده

همانطور که در قسمت های قبلی اشاره شد این خانه از جمله خانه هائی است که به صورت کوشکی ساخت شده اند به این معنی که ساختمان اصلی در قسمت مرکزی حیاط قرا گرفته است. پلان آن به صورت مستطیلی می باشد و در دو طبقه احداث شده است.

یکی از شگفتی های این خانه اختلاف سطح بین سمت شمالی و جنوبی آن است که موجب شده است این خانه از قسمت جنوبی یک طبقه و از قسمت شمالی دو طبقه به نظر برسد. تفاوت این دو سطح به اندازه 9 پله می باشد. این ویژگی باعث شده است طبقه همکف از یک سمت مانند زیر زمین و از طرف دیگر مانند طبقه اول به نظر برسد.

تزئینات خانه شامل هره چینی آجری دوال بندی و نقوش هندسی در نما می شود. علی رقم معماری باشکوهی که این خانه دارد، دارای درب هائی کوتاه می باشد که این را می توان دلیل بر ترویج تواضع و فروتنی برای ساکنان خانه دانست.

با اینکه مصالح اولیه ساخت خانه آجر و خاک بوده است ولی از استحکام خوبی برخوردار است، به طوری که از زلزله 6 ریشتری اردبیل سالم بیرون آمد.

راه های دسترسی به خانه مناف زاده

این خانه مانند اکثر خانه های قدیمی در شهرهای بزرگ، در قسمت مرکزی شهر قرار گرفته است. بنابراین دسترسی به آن از طریق وسایل نقلیه عمومی به راحتی انجام می شود. می توانید برای رفتن به این قسمت از شهر از اتوبوس و تاکسی های عمومی استفاده کنید.