نرماشیر یکی از شهرستان های استان کرمان به شمار می رود که مانند دیگر شهرستان های این استان دارای قدمت و پیشینه ای غنی است. این شهرستان به سبب این پیشینه غنی، دارای آثار تاریخی فراوان است، همچنین آب و هوایی گرم و خشک دارد پس بهتر است اگر قصد سفر به این ناحیه را دارید در فصل های خنک و سرد سال این کار را انجام دهید. نرماشیر از شمال با شهرستان کرمان، از شرق به شهرستان فهرج، از جنوب به شهرستان ریگان و از غرب به شهرستان بم می رسد. مرکز این شهرستان تا چند سال قبل رستم آباد نامیده می‌شد، اما در سال‌های اخیر، با نام کهنِ شهر یعنی نرماشیر خوانده می شود. در گذشته نرماشیر دروازه ورودی به سیستان می دانستند به همین خاطر از اهمیت زیادی برخوردار بود. در معجم البلدان نيز نرماشير به عنوان يكی از شهرهای مشهور و بزرگ كرمان در يك منزلی بم خوانده شده است. حمدالله مستوفی در سده هشتم هجری نرماشير يا نرم اردشير (نوهرمزد ارتخشير) را معرفی كرده و آن را از آثار اردشير بابكان دانسته است. یکی از آثار تاریخی به جای مانده از گذشته در این شهرستان قلعه خان شهید نام دارد که موضوع این مطلب مجله مستر بلیط است.
معرفی قلعه خان شهید
قلعه های تاریخی که امروزه به عنوان یکی از آثار تاریخی شناخته می شوند زمانی یکی از مهم ترین سازه های نظامی محسوب می شدند و از آنها برای دفاع در برابر دشمن استفاده می کردند. انواع مختلفی از این سازه ها وجود دارد برخی بر سر راه ها قرار دارند و بر خی دیگر در شهر ها و روستا ها و یا در نزدیکی آنها ساخته می شدند. از لحاظ کاربری نیز می توان گفت برخی برای مسائل نظامی مورد استفاده بودند و بعضی از آنها محل حکومت حاکمان منطقه بوده است. یکی از قلعه های تاریخی که می توان گفت به احتمال زیاد محل حکومت بوده است قلعه خان شهید نام دارد که در شهرستان نرماشیر و در روستای شهید قرار دارد. قلعه شهيد بخشی از يك قلعه اربابی است كه در اواخر دوره زنديه پايه گذاری و بعضی از بخش های آن در 180 سال گذشته به آن اضافه شده است. این قلعه جزء آثاری است که در لیست آثار ملی ایران قرار دارد.
معماری قلعه خان شهید
احتمالا پلان این قلعه به صورت چهار ضلعی بوده و دالانی سر پوشیده ای قلعه را به دو بخش تقسیم می کرده است. همچنین فضای اطراف دالان نیز هر کدام دو قسمت می شدند که در مجموع چهار بخش در این قلعه وجود داشته است. يكي به عنوا ن حاكم نشين و اتاق كنيزان، ديگری برای نجارها، بخش سوم برای آهنگران و بخش چهارم برای اصطبل کاربرد داشته است. امروزه تنها دو برج به ارتفاع 9 متر که تزئينات خشتی هندسی دارند و در دو طرف ورودی واقع شده اند، به همراه اتاق های دو طرف دالان ورودی، پلكان طبقه اول سردر ورودی و حياط كوچكی شامل سه اتاق از آن بر جای مانده اند. تزئینات نمای دو برج شامل اشكال مربع، صليب، لوزی، نقش دال شكل و اشكال مثلثی است. در بالاترين نقطه از برج ها، تيركش ها و كنگره ها دیده می شوند. به نظر می رسد برج های قلعه شهيد برای ديده بانی و حفاظت قلعه، كنترل ورود و خروج افراد و نبرد با دشمن مورد استفاده قرار می گرفت. در گذشته، چهار برج ديگر در وسط اضلاع و دو گوشه‌ی شمال شرقی و شمال غربی بنا وجود داشته كه از بين رفته اند. پس از سردر بنا، راهرو 35 متری، و در دو سوی اين راهرو اتاق های حاكم نشين ساخته شده اند. مصالح اصلی قلعه، خشت و كاهگل و در برخی سطوح اندود گچ است. همچنين در بخش هايی از بنا، مرمت هايی با آجر صورت گرفته است.
برای سفر نرماشیر اتوبوس گزینه ای امن و کم هزینه است، و اگر می خواهید تجربه ای متفاوت از خرید بلیط اتوبوس داشته باشید از مستر بلیط استفاده کنید.
راه های دسترسی به قلعه شهید
برای اینکه بتوانید این بنا را ببنید باید به شهرستان نرماشیر و سپس از آنجا به روستا شهید که در 20 کیلومتری مرکز شهرستان قرار دارد بروید. در صورتی که می خواهید از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید می توانید از شهر نرماشیر این کار را انجام دهید و با کلیه خودروهای عمومی که به سمت روستا می روند همراه شوید.
بازدید از قلعه خان شهید
برای دیدار از بنا نیازی نیست هزینه ای بپردازید و به صورت رایگان می توانید این بنا را ببنید. بهتر است و لباس و کفش مناسب به همراه داشته باشید و زمانی را نیز به گردش در روستا بگذارنید و اگر دوست داشتید از محصولات آنها نیز خرید کنید. بهترین زمان برای رفتن به این منطقه فصل پاییز و زمستان است تا از گرمای هوا در امان باشید.
من قله ی خان رو خواستم نه قله ی خان شهید