مساجد قدیمی و به جای مانده از گذشته امروزه به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری منطقه به شمار می روند. مسجد در قلب معماری اسلامی جای دارد و نمادی مناسب برای اعتقادات مربوط به آن است. مسلمانان این نقش نمادین را در همان مرحلۀ آغازین دریافتند و همان بود که سبب ایجاد نشانه های بصری مناسبی شد. از دیدگاه هنرمندان و معماران مسلمان، جهان هستی آفریدۀ خداوند منان و مسجد آفریدۀ بشر و تمثیلی از حیات و هستی است. شباهت انسان، جهان و معماری رازی است که حکما و معماران مسلمان توانسته اند تا حدودی پرده از آن بردارند. مسجد در طول زمان نه تنها جایگاه اصلی اجتماع مؤمنان برای برگزاری مراسم عبادی، بلکه کانون معارف و احکام اسلامی، مرکز جهاد تبلیغاتی و ارشادی، قرارگاه سیاسی و ادارۀ دولت نیز بوده است. بدین ترتیب مسجد از نظر عملکرد، نهادی بود با چندین نقش چنانکه در صدر اسلام جز برگزاری نماز و انجام عبادات، فعالیت های گوناگون فرهنگی و اجتماعی مردمان شهر در مسجد انجام می شد. امروزه مساجد مختلفی از زمن گذشته در ایران بر جای مانده است که یکی از قدیمی ترین آنها مسجد جامع سجاس در استان زنجان و شهرستان خدابنده به شمار می رود.
معرفی مسجد جامع سجاس
خدابنده، شهرستانی واقع در جنوب استان زنجان است که از شمال به شهرستان ابهر، از شرق به شهرستان بوئین زهرا در استان قزوین، از جنوب شرقی و جنوب یه شهرستان های رزن و کبودرآهنگ در استان همدان، از جنوب غربی به شهرستان بیجار در استان کردستان و از غرب به شهرستان زرین آباد، در استان زنجان محدود می شود. این شهرستان یکی از قدیمی ترین شهرستان های منطقه به شمار می رود که دارای جاذبه های گردشگری متعددی است، که یکی از این جاذبه ها، مسجد جامع سجاس نام دارد. مسجد جامع سجاس در شهر سجاس در 12 کیلومتری شمال غرب شهرستان خدابنده واقع شده است. سجاس یا سوجاس در جنوب رقی دشت وسیع زنجان و در فاصله ارتفاعات سلطانیه قرار گرفته و مدتی است که به حهت دارا بودن امکانات شهری از تابعیت شهر قیدار و به عنوان شهری مستقل مطرح شده است. گفته می شود که این مسجد از دوران سلجوقی در این ناحیه به جای مانده است. در این مسجد تزئینات و یا تعمیراتی مربوط به ادوار بعد مخصوصا دوره ایلخانی قابل بررسی است. در ادامه این بخش از مجله مستر بلیط توضیحات کاملی در مورد بنای مسجد در اختیار شما قرار می دهیم.
معماری و ساختمان مسجد
فرم مسجد به سبک مساجد دوره سلجوقی و شامل بنایی چهار گوش گنبد دار است که به سبک چهار طاقی ساخته شده است و جرزهای چهارگانه، سنگینی گنبد را به عهده دارند. بنای مشجد از آجر ساخته شده است، که ابعاد آجر ها 21 × 21 × 5 سانتی متر هستند. این بنا گنبد بزرگی دارد که با کمک چهار فیلپوش و چهار طاق شکل پیدا کرده است. بر روی فیلپوش ها و همینطور طاق نماها تزئینات هندسی با آجر دیده می شود. گنبد این مسجد یک پوششی و با آجر بنا شده است و تزئینات آن فقط نقش ستاره ایرانی دارد که از آجر پدیدار می شود. ورودی در جرز شمالی قرار دارد و در جرز های شرقی و غربی دو در شبیه ایوان موجود است. در قرینه محراب، در جرزهای غربی و شرقی و در بین در بزرگ تزئینات تشریفاتی مثل محراب انجام گرفته است. به طور کلی کتیبه ها و شیوه گچبری این مسجد با مساجد اصفهان، قزوین و قروه قابل مقایسه است و این بنا به اوایل قرن پنجم هجری تعلق دارد. در محراب مسجد دو دوره تزئینی و گچبری قابل مشاهده است که شواهدی از نخستین دوره از زیر گچبری دوره نیز دیده می شود.
راه های دسترسی به مسجد جامع
برای اینکه به شهری که این مسجد در آن قرار دارد بروید باید در ابتدا خود را به مرکز شهرستان خدابنده، شهر قیدار، برسانید. برای رفتن به این منطقه می توانید بلیط اتوبوس خدابنده را از مستر بلیط به صورت آنلاین و در کمترین زمان ممکن تهیه کنید و خود را به این محل برسانید. پس از اینکه به این شهر رسیدید حالا باید راهی شهر سجاس شوید که این کار را هم با کمک خودروهای نقلیع عمومی موجود در شهر می توانید انجام دهید.
بازدید از مسجد جامع سجاس
برای دیدار از این محوطه نیازی نیست هزینه ای بپردازید و در حدود یک تا دو ساعت برای این کار می توانید وقت بگذارید. دیدار از این مکان همه روزه امکان پذیر است و در هر ساعتی که تمایل داشته باشید می توانید به این محل بروید. پس از اینکه به گشت و گذار در این مکان پرداختید می توانید در شهر نیز گردش کنید و دیگر مکان های تاریخی آن دیدن کنید.
دیدگاهتان را بنویسید