موزه آبگینه و سفالینه؛ تاریخچه + راه های دسترسی

تهران به عنوان پایتخت ایران یکی از مهم ترین و قدیمی ترین شهرهای کشور محسوب می شود که در دوره های تاریخی مختلف جایگاه ویژه ای داشت. به همین دلیل بناهای تاریخی و جاذبه های گردشگری بسیاری در آن نفهته است. موزه ها از مهم ترین جاذبه های گردشگری و توریستی هر شهری محسوب می شوند.

در شهر تهران نیز موزه های بزرگ و ارزشمندی وجود دارد که موزه آبگینه و سفالینه یکی از آن ها است. اگر می خواهید با این موزه بیشتر آشنا شوید تا پایان با مجله مستر بلیط همراه باشید.

تاریخچه موزه آبگینه و سفالینه

موزه آبگینه در میان باغی قاجاری واقع شده است. ساختمان این موزه به دستور احمد قوام ملقب به قوام السلطنه در سال 1291 ساخته شد اما چندین سال پس از ساخت سفالینه ها و آثار شیشه ای که مربوط به دوره های فرهنگی مختلف ایران بود در آن نگهداری و جمع آوری گردید. در واقع این بنا که توسط استاد محمد علی معماری باشی ساخته شد برای زندگی قوام و دفتر کار او بنا شده بود و خانواده او تا سال 1330 نیز در این عمارت ساکن بودند.

اما پسر قوام پس از مرگ پدرش عمارت را با مصریان معامله نمود و فروخت. قوام السلطنه از مشهور ترین سیاست مداران دوره قاجاریه بود که به چرچیل ایران شهرت داشت. در آن دوره به دلیل تیره شدن روابط ایران و مصر خانه قوام به مدت هفت سال در اختیار سفارت مصر بود.

اما پس از آن مدتی در اختیار سفارت افغانستان و بانک بازرگانی کشور بود. تا اینکه به دستور فرح پهلوی خانه قوام السلطنه در دهه 50 خریداری شد و تغییر کاربری یافت و آن را به موزه تبدیل نمودند. به این ترتیب موزه سفال و شیشه راه اندازی گردید و مدیرت آن به وزارت فرهنگ و هنر سپرده شد.

مهندسین مشهور ایرانی طراحی این موزه را انجام دادند و هانس هولاین مهندس و معمار مشهور اتریشی طراحی و معماری داخلی آن را انجام داد. سبک طراحی داخلی موزه الهام گرفته از آثار ارزشمند تاریخی ایران مثل ستون های تخته جمشید، کاخ تچر، قوس های صفوی و … است. البته طراحی ویترین های موزه کاملا مدرن هستند اما ترکیب دو سبک مدرن و سنتی در کنار یکدیگر موجب شده که موزه فضایی خاص و منحصر به فرد داشته باشد.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

خانه قوام السلطنه یکی از معروف ترین بناهای به جای مانده از دوره قاجاریه، که درمیان باغی بزرگ واقع شده، است. زیر بنای این عمارت 1040 متر مربع  و وسعت اش 7 هزار متر مربع است. این ساختمان به صورت 8 ضلعی پو سبک معماری به کار رفته در ساخت آن معماری ایرانی- باروک است. فضای داخلی موزه کاملا بر اساس معماری غربی و نما خارجی آن بر طبق معماری ایرانی ساخته شده است.

مصالح مختلفی در ساخت این مجموعه به کار رفته که از عمده ترین آن ها می توان به گچ، آجر، ملات گچ، آهک و … اشاره نمود. خانه قوام السلطنه در تهران ساختمانی سه طبقه، متشکل از زیر زمین، حوض خانه، سرسرا و طبقه اول، است. پلکان های چوبی که در طبقه همکف این عمارت ساخته شده بر گرفته از سبک روسی و بسیار زیبا است.

این پله های تو در تو دو طرفه به شکل دو نعل اسب هستند و موجب برقراری ارتباط بین طبقه اول و دوم می شوند. همانند سایر بناهای ساخته شده در زمان قاجار و پهلوی عمارت قوام السلطنه نیز دارای ایوان و ورودی هایی در کنار در ورودی است.

پیش از اینکه عمارت در اختیار سفارت مصر قرار بگیرد سرسرا موزه به صورت گنبدی ساخته شده بود اما امروزه به صورت مسطح است. تزئینات، گچ بری ها و آینه کاری هایی که در درب و دیوارهای ساختمان عمارت به کار رفته اند بسیار زیبا هستند.

تنوع آجر کاری های استفاده شده در بنا بسیار زیاد است و بیش از 50 نوع آجر که الهام گرفته از دوره سلجوقی هستند در ساختار عمارت به چشم می خورد. قسمتی از آینه کاری های موزه مربوط به سال 1368 هستند و دارای مفاهیم انقلابی و مذهبی هستند.

تالارهای موزه آبگینه

موزه آبگینه از مهم ترین موزه های کشور، که محل نگهداری بیش از دو هزار قطعه سفال و شیشه است. این اشیا ارزشمند متشکل از 680 قطعه سفال، 899 شی آبگینه و شیشه، 242 بلور و 243 شی نفیس و … هستند. لوله های شیشه ای مشهور به سیلندر شیشه که قدمت آن ها به هزاره دوم پیش از میلاد باز می گردد از مهم ترین و با ارزش ترین اشیا شیشه ای موزه آبگینه هستند.

سفال های موزه نیز از دوره های مختلف تاریخ هستند و از مهم ترین آن ها می توان به ظروف زرین فام دوران سلجوقی، سفالی های دست ساز دوران اشکانی و … اشاره نمود. موزه آبگینه دارای دو طبقه و 5 تالار است که اشیا ارزشمند در آن ها نگهداری می شود. تالار صدف، لاجورد، زرین فام در طبقه اول و سایر تالارها در طبقه دوم واقع شده اند. در ادامه این تالارها را بیشتر مورد بررسی قرار می دهیم.

• تالار زرین فام

این تالار به جمع آوری سفال های زیبا زرین فام اختصاص یافته است.

• تالار لاجورد

تالار لاجورد دو بخش دارد و ویترین هایی که در این تالار وجود دارد الهام گرفته از خیمه های مغولی و برج مقبره های آن زمان است. اشیایی که در تالار لاجورد نگهداری می شوند متعلق به دوران تیموری، ایلخانی، صفوی و قاجاریه هستند.

• تالار مینا

قدیمی ترین اشیا موزه در این تالار نگهداری می شوند و اکثر آن ها متعلق به اوایل هزاره دوم پیش از میلاد هستند. از مهم ترین اشیا تالار مینا می توان به میله های شیشه ای به دست آمده از چغازنبیل اشاره نمود.

• تالار صدف

دکوراسیون این تالار کاملا به صورت صدفی شکل هستند و اشیا سفالی و شیشه ای دوره اسلامی در این دکوراسیون نگهداری می شوند.

• تالار بلور

اشیایی که در تالار بلور نگهداری می شوند متعلق به دوره هخامنشیان هستند.

• حوض خانه

از دیگر بخش های موزه می توان به حوض خانه اشاره نمود که در زیر طبقه همکف واقع شده است. گالری موزه در حوض خانه قرار دارد و کاشی کاری ها و گچ بری هایی که در این بخش انجام شده بسیار منحصر به فرد و زیبا و بر اساس معماری دوره قاجاریه می باشند.

• ساختمان آموزش

در این ساختمان کلاس های آموزشی برگزار می شود و در بخش شمالی حیاط موزه قرار دارد.

• کتابخانه موزه

کتابخانه موزه از مهم ترین کتابخانه های کشور است و بالغ بر 4 هزار جلد کتاب در حوزه باستان شناسی، معماری، هنر، صنایع دستی و تاریخ و … به دو زبان انگلیسی و فارسی نگهداری می شود.

شرایط بازدید

موزه آبگینه و سفالینه در تمامی روزهای سال به جز روزهای سوگواری فعال و پذیرای بازدید کنندگان گرامی است. ساعت کار موزه در شش ماه نخست سال از ساعت 9 صبح الی 19 عصر و در شش ماه دوم سال از ساعت 8 صبح الی 17 بعد عصر است. گردشگرانی که بلیط هواپیما تهران را تهیه کرده اند و قصد بازدید از موزه را دارند باید حدود 1 الی 2 ساعت زمان به تماشای موزه اختصاص دهند.

راه های دسترسی به موزه آبگینه و سفالینه

موزه آبگینه و سفالینه در تهران، خیابان جمهوری، خیابان سی تیر، پلاک 55 واقع شده است و می توان از طریق مترو، اتوبوس و تاکسی های درون شهری به این مکان دسترسی پیدا نمود. از نزدیک ترین ایستگاه های مترو نزدیک به موزه می توان به ایستگاه امام خمینی (ره)، سعدی و میدان امام حسن اشاره نمود. همچنین گردشگران می توانند با استفاده از خودروهای اجاره ای مستر بلیط و یا خودروهای شخصی به بازدید از موزه بروند.