قلعه شیاخ؛ معرفی + راه های دسترسی

دهلران از شهرهای استان ایلام است که در قسمت جنوبی این استان قرار دارد و دارای بیشترین مرز مشترک با کشور عراق است. بر اساس یافته های باستان شناسان در این منطقه، در حدود 5000 تا 10000 سال قبل از میلاد در این مکان افرادی می زیسته اند، به همین خاطر این مکان را می توان از قدیمی ترین شهرهای ایران دانست.

در این منطقه تپه ها و مناطق باستانی زیادی وجود دارد که از میان آنها می توان به  تپه های علی‌کش و چغاسفید اشاره کرد. علاوه بر این، جاذبه های گردشگری زیادی در آنجا وجود دارد که از این میان می توان سیاه کوه دهلران، غار خفاش، چشمه قیر، سید فخرالدین، سید ناصرالدین و بسیاری دیگر را نام برد.

این مکان های گردشگری، به همراه آب و هوای مناسب این شهرستان، سبب شده است سالیانه تعداد زیادی گردشگر به این منطقه سفر داشته باشند. یکی از آثار تاریخی این منطقه قلعه شیاخ است که کمتر شناخته شده است بنابراین در مجله مستر بلیط به سراغ آن رفته ایم تا اطلاعاتی درباره آن در اختیار ما قرار دهیم.

معرفی قلعه شیاخ

این قلعه که با نام قلعه شاخ نیز شناخته می شود در شهرستان دهلران و منطقه زرین آباد قرار دارد و درباره قدمت آن می گویند که به زمان ساسانیان بر می گردد. قلعه شیاخ بزرگترین قلعه استان ایلام برشمرده می شود و بر فراز تپه ای در دامنه کوه تخت پیران بنا شده است.

این قلعه بر رودخانه های شاخ و دره شور، که  تنگ وویله را به وجود آورده اند، مشرف است. این بنا در دوره خود، زمان ساسانیان، یکی از مکان های استراتژیک به شمار می رفته است و دارای برج دیده بانی نیز بود و به خاطر قرار گیری در نزدیکی بین النهرین به عنوان انبار آذوغه نیز کاربرد داشت.

معماری قلعه شیاخ

این قلعه دارای مساحت کلی 5.1 هکتار و طول آن در جهت شمال به جنوب و عرضش در جهت شرق به غرب کشیده شده و دارای بخش های گوناگونی مانند دروازه ورودی، باروی بزرگ، برجک‌های نگهبانی، اتاق‌های مسکونی و کانال‌های انتقال آب بوده است.

برای ساخت این بنا از مصالحی همچون قلوه سنگ های نا منظم و ملات گچ استفاده کرده اند که بر اساس برخی روایات سنگ ها را از منطقه ای به نام جر سه گلال، که در 10 کیلومتری قلعه قرار دارد، آورده اند.

دیوارهای حصار این قلعه طولی برابر با 700 متر دارند و عرض آن در بخش های مختلف متفاوت و بین 1 تا 1.5 متر متغیر است، همچنین دیوارها، در برخی از قسمت ها که سالم مانده اند، تا 8 متر ارتفاع دارند.  طول دیوارها در قسمت عرضی آن حدود 100 تا 150 متر است.

باروی بنا را در سه مرحله ساخته اند، بدین صورت که در مرحله اول به صورت کلی و با دیگر قسمت ها با ارتفاع برابر با 2 متر، درمرحله دوم 1.5 تا 2 متر بر ارتفاع آن افزوده اند و در مرحله آخر نیز بازهم به صورت سراسری 2 متر دیگر بر آن اضافه کرده اند.

بدنۀ داخلی بارو را با سنگ‌های قلوه، لاشه و ملاط گل و گچ سست ساخته اند و چندان مستحکم نیست. نمای آن را در مرحله بعدی به صورت نسبتاً منظم و صاف با استفاده از سنگ‌های لاشه و گچ به صورت محکم‌تری ساخته اند. دور تا دور قلعه برج هایی قرار دارد که به صورت نیم دایره هستند و پس از ساخت بارو به آن اضافه شده اند و استحکام زیادی نداشته اند به همین خاطر خراب شده اند و تعداد کمی از آنها باقی مانده است.

این قلعه دارای دو بخش جنوبی و شمالی بوده است، که بخش جنوبی از بخش شمالی کوچک تر بود و احتمالا حکام در این قسمت سکونت داشته اند. قسمت هایی از یک دیوار در داخل قلعه به جای مانده است، که می توان حدس زد با استفاده از آن بخش جنوبی را از بخش شمالی جدا می کردند.

به احتمال زیاد ساختمان های داخل قلعه را با خشت و گل ساخته اند که باعث شده به مرور زمان از بین بروند و چیزی از آنها باقی نماند. بر اساس شواهد موجود می‌توان به حوض آبی (انبار) در داخل بنا اشاره کرد که آب را از طریق یک کانال به این حوض منتقل می‌کرده‌اند.

قبرهایی نیز در داخل قلعه پیدا شده، که بر اساس آن می توان گفت که قبرستان قلعه نیز در داخل آن قرار داشته است. در اطراف قلعه می توان نشان از سازه هایی را دید که به احتمال زیاد به افراد کوچ کننده یا عشایر متعلق بوده است که در برخی از فصول سال در این مکان اتراق می کردند.

برای سفر به دهلران می تواید بلیط اتوبوس دهلران را به صورت آنلاین و با بیشترین امنیت و سرعت از مستربلیط خریداری کنید.

آثار یافته شده در قلعه شیاخ

از لوازم پیدا شده در قلعه می‌توان به جوش‌های فلزی کوره اشاره کرد که وجود کوره‌ها و کارگاه‌های ذوب و ساخت اشیا فلزی را در این منطقه تأیید می‌کند. شاخص‌ترین سفال‌هایی که در قلعه یافت شده، سفال‌های لعاب‌دار قرون اولیه اسلامی است.

راه های دسترسی به قلعه شیاخ

این قلعه در نزدیکی روستای کمرسر از توابع زرین آباد شهرستان دهلران قرار دارد بنابراین برای این که به دیدن این قلعه بروید باید به سمت این روستا حرکت کنید که در 90 کیلومتری دهلران قرار دارد و مدت زمان 1 ساعت و 45 دقیقه به طول می انجامد تا به آنجا برسید.

شرایط بازدید

برای بازدید از این بنا نیازی به پرداخت هزینه نیست، زمانی که به دیدن این بنای تاریخی می روید در نظر داشته باشید برای دیدن آن باید از تپه بالا بروید پس حتما از کفش و لباس مناسب استفاده کنید.