طاق بستان؛ تاریخچه + راه های دسترسی

طاق بستان کجاست؟ کرمانشاه بزرگ ترین شهر کرد نشین ایران و همچنین از مهم ترین مناطق تاریخی فرهنگی در ایران است. هرچند نمی توان از آب و هوا و طبیعت کم نظیر قسمت مرکزی _غربی کشور چشم پوشی کرد.

اما کرمانشاه از آن جهت که قدمتی طولانی دارد و از قرن چهار میلادی تمدن در آن وجود داشته باید بیش از پیش محترم شمرد. پایتخت دوم حکومت ساسانی و یکی از مهم ترین شهر های عصر سلجوقی در حال حاضر هنوز هم تاثیر گذار و بی نهایت دیدنی ست.

مورخان بر این عقیده اند که سرزمین ماد ها در گذشته در مختصات کنونی کرمانشاه واقع شده بود. حالا با در نظر گرفتن این پیشینه می توان حدس زد، این منطقه دارای آثار باستانی فوق العاده ای برای عرضه به گردشگران است. در این بخش از مجله مستر بلیط به سراغ معرفی بیشتر طاق بستان، از مشهورترین آثار موجود پرداخته ایم. جاذبه ای که در تاریخ 15 دی ماه 1310 در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت.

تاریخچه طاق بستان

باستان شناسان در ذیل تحقیقات و بررسی های خود به این نتیجه دست یافته اند که عمر طاق بستان تقریبا بیش از 1500 سال است. نام این مجموعه در زبان کردی طاق وه سان در معنای اق کنده شده در سنگ خوانده می شود.

این محوطه که بنا بر متون کهن به دستور خسرو پرویز پادشاه ساسانی بنا شد در حکم محل تفریح و تفرج و همینطور شکارگاهی سلطنتی فعال بود. حاکمان آن دوره در آغاز نواحی پیرامون تخت جمشید را به منظور حک کردن یادمان ها و تندیس های خود برگزیده بودند.

به مرور و به طور دقیق تر از دوره شاهنشاه، اردشیر بابکان تا جانشینان بعدی او، طاق بستان بیشتر به چشم آمد و چون در اثنای راه ابریشم قرار گرفته بود و ویژگی های خوبی مانند خوش آب و هوایی، خرمی و سرسبزی داشت به عنوان محل ثبت و کنده کاری های افتخارات پادشاهان معرفی شد.

ارزش هنری حکاکی ها

طاق بستان چه از منظر هنر نقاشی و گرافیک و چه از دیدگاه زیبایی شناسی یک اثر تاریخی بی بدیل و یک شاهکار به جا مانده از دوره باستان است. حتما جالب خواهد بود که بدانید اولین تابلوی سنگی دنیا که با اصول و قواعد نقاشی مطابقت دارد، سنگ نگاره موجود در دیوار خسرو یا شکارگاه خسرو است.

نخست حضور زنان در حجاری ها که در حال نواختن موسیقی هستند و دوم به کار بردن آلاتی همچون چنگ عدم وجود تفاوت های جنسیتی، روحیه شادی و نشاط و البته آشنایی با هنر موسیقی در آن زمان را نشان می دهد.

در مجموع این فضا تنها بخشی از تاریخ ایران زمین به حساب نمی آید بلکه نمونه ای بی نقص و سرشار از ذوق و قریحه از صنعت گری، معماری و نقاشی مردمان پیش از ماست.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

اولین نقش برجسته ای که ممکن است نظر بازدیدکنندگان را جلب کند؛ سنگ نگاره ای در کنار طاق کوچک تر است که به نهمین پادشاه ساسانیان، اردشیر دوم تعلق دارد.

در سرتاسر حکاکی های طاق بستان اثر و نشانه ای از میترا پرستی، اهورا مزدا و دین زرتشت به چشم میخورد، این مورد هم از این قانون پیروی می کند. حالت چهره اردشیر با چشم و ابروهایی واضح و حتی زیورآلاتی مانند گوشواره که در آن زمان برای مردان امری بسیار مرسوم بوده، با دقت تمام طراحی و پیاده سازی شده است.

نقش برجسته تاج گذاری خسرو پرویز را که باید پر اهمیت ترین بخش محوطه تلقی کرد، بر روی بزرگ ترین طاق حک شده است. این طاق باشکوه و مستطیلی شکل عرضی در حدود 7 متر و 85 سانت، ارتفاعی بالغ بر 11 متر و 90 سانتی متر و عمقی بیش از 7 متر و نیم دارد.

در این سنگ نگاره نیز تصاویری از فرشتگان، درخت زندگی، مرغان، ماهیان و حیواناتی چون فیل و اسب است که باز هم باید آن ها را نشانه ای از روحیه شادی و برپایی مجلس رقص و شور و طرب به حساب آورد. نماد فروهر و آناهیتا الهه آب و خرمی در کنار خسرو پرویز سوار بر اسب بسیار خیره کننده و با ابهت است.

در نهایت به طاق کوچک تر که در بین دو گزینه پیشین جای گرفته می رسیم. این حجاری نیز دارای عرضی پنج متر و هشتاد سانتی و ارتفاعی حدودا پنج متری ست. این مورد تاج گذاری شاپور دوم و سوم را نقل می کند. در قسمت شرقی طاق ها هم به یک چشمه باستانی و پلکانی شامل 87 پله برمی خوریم که آن ها نیز در نوع طراحی و شکل خود عالی محسوب می شوند.

در آبان 98 دو سنگ نگاره دیگر در این محل یافت شد که به عقیده زبان شناسان، زبان آن ها بر خلاف موارد گذشته به خط پهلوی نبوده و شباهت زیادی با حروف لاتین دارند. هنوز بررسی ها در این باره به نتیجه  قطعی و واضحی منجر نشده است.

شرایط بازدید

در اغلب اوقات سال امکان بازدید از این مکان ارزشمند برای شما فراهم است. با در نظر گرفتن سلیقه خود می توانید بهترین زمان سفر را خودتان تعیین کنید. ما توصیه می کنیم با سنجیدن این دو مورد که در نوروز و تابستان شلوغی و ازدحام جمعیت بیشتر اما هوا مطلوب تر و در پاییز هوا کمی سرد تر اما فضا به نسبت خلوت تر است، تصمیم بگیرید.

شمار زیادی از مردم بومی در اوقات گرم سال به طاق بستان به عنوان خنک ترین نقطه شهر برای تفریح و استراحت سر می زنند؛ شما نیز می توانید مانند آن ها از همین روش پیروی کنید.

در فصول بهار و تابستان درب های ورودی مجموعه از ساعت 8 صبح تا 8 شب به روی مردم باز خواهد بود. در زمستان و پاییز نیز با یک ساعت تاخیر از 9 صبح تا 8 شب شرایط بازدید مهیاست. هزینه ورودی برای هر نفر توریست ایرانی در حال حاضر 5 هزار تومان و هر گردشگر خارجی 50 هزار تومان است.

راه های دسترسی به طاق بستان

پس از رسیدن به استان کرمانشاه و شهر کرمانشاه باید 9 کیلومتر به سمت شمال غربی حرکت کنید و از بلوار طاق بستان به آن برسید. با توجه مبدا سفر خود می توانید با استفاده از هواپیما به سوی این استان بروید و در زمان صرفه جویی کنید. در پیشنهاد مقرون به صرفه تر نیز خرید بلیط قطار کرمانشاه را در الویت قرار داده و در نهایت به تماشای این میراث ارزشمند باستانی بروید.