حمام دو خزینه؛ تاریخچه + راه های دسترسی

حمام دو خزینه کجاست؟ حمام های تاریخی که در سنندج وجود دارند، که از دوران صفویه و قاجار به یادگار مانده اند. از اماکن جذاب و بسیار دیدنی این شهر محسوب می شوند که نشان از معماری و مدرنیت شگفت انگیز این شهر دارند.

این حمام تاریخی در فهرست آثار ملی ثبت شده است و جزء یکی از قدیمی ترین بناهای تاریخی به حساب می آید این حمام در دوران صفویه بنا شده است که با گذشت چندین دوره تاریخی دچار آسیب و ویرانی شده همچنین این احتمال وجود دارد که این بنا در دوران قاجاریه هم مورد بازسازی قرار گرفته است.

تا چند سال گذشته این حمام به حدی دچار خرابی شده بود که به سختی آثار و بقایای معماری آن مشاهده می شد. در مجله مستر بلیط با این بنا بیشتر آشنا خواهید شد.

تاریخچه حمام دو خزینه

حمام دو خزینه به دوران صفویه مربوط است، وجود دو خزینه بزرگ آب سرد و آب گرم در این حمام دلیل نام گذاری آن به حمام دو خزینه می باشد. این حمام بین سال های 1046 تا 1066 و در دوره سلیمان خان اردلان ساخته شده است. این حمام تاریخی تنها تفاوتی که با دیگر حمام ها قرار داشتن خزینه آب سرد و آب گرم است.

این گرمابه واقع در ضلع شمال غربی بازار سرپوشیده آصف در خیابان انقلاب شهر سنندج است. این بنا در گذشته دارای کاربری (حمام) بوده است و اکنون در حال مرمت می باشد که بعد از پایان مرمت کاربری متناسب با خود را تقبل خواهد کرد.

در شهر سنندج حمام های تاریخی زیادی وجود داشته که حمام «آصف» و «وکیل» مورد استفاده شخصی و خصوصی قرار می گرفته و برخی از حمام های دیگر که برای عموم مورد استفاده قرار می گرفته و دارای دو خزینه بوده است را می توان به حمام «خان»، «شیشه» و همچنین حمام «دوخزینه» اشاره کرد.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

از ویژگی های این حمام تاریخی می توان به نقاشی های حیوانات، استفاده از طرح های اسلیمی و هندسی و سقف های متعدد و گنبدی و نمای سنگ دست چین اشاره کرد، به دلیل احداث خیابان چیزی که از این حمام تاریخی بر جای مانده فقط دو گنبد و قسمتی از آثار گچبری و طاق های این حمام است و باقی قسمت ها یا تخریب و یا زیر خاک مدفون شده اند.

بنای حمام طبق الگوهای رایج و ساختاری حمام های ایرانی شامل قسمت هایی از جمله: ورودی، بینه، سربینه، راهرو های ارتباطی، و فضاهای مرتبط با این مجموعه است در حال حاضر نمای بیرونی این بنا در حال مرمت و تزئینات می باشد. حمام دو خزینه نقش های آهک بری بسیار زیبایی را داشته که بخش هایی از آن ها باقی مانده است.

آداب گرمابه در ایران قدیم

در زمان گذشته سابقا در همه جای ایران حمام های عمومی وجود داشت و اهالی محل هفته ای یک بار را برای نظافت به حمام می رفتند. در گذشته قبل از طلوع آفتاب تا ساعت هشت صبح حمام در اختیار مردان بوده و بعد از آن تا ظهر یا حتی تا بعد ظهر حمام در اختیار بانوان قرار می گرفت.

امروزه هم در اکثر نقاط ایران حمام عمومی وجود دارد اما تفاوتی که با گذشته دارد این است که حمام های قدیمی دارای خزینه بودند، اما امروزه در حمام عمومی های جدید دوش های متعدد جایگزین خزینه که به طور کلی با اصول بعداشتی منطبق نبود را گرفته اند.

در اکثر حمام عمومی های دارای خزینه، که امروزه کمتر در ایران وجود دارد، آداب و سننی را از قدیم رعایت می کردند که امروزه برخی از آن ها جنبه ضرب المثل پیدا کرده اند.

یکی از آدابی که در گذشته وجود داشت این بود که فردی که تازه وارد حمام می شد برای اظهار ادب و تواضع به افراد بزرگتر که در صحن حمام نشسته بودند و مشغول صابون زدن و کیسه کشی بودند، یک تاس یا سطل آب گرم از خزینه حمام برداشته و بر سر آن بزرگ می ریخت، البته انجام این کار بسته به افرادی بود که در صحن حمام نشسته بودند و فردی که تازه وارد بود وظیفه خود می دانست برای ادای احترام سر یکایک افراد را بدون تاخیر و با رعایت ادب آب گرم بریزد. اگر بزرگانی که مشغول صابون زدن یا کیسه کشی بودند دیگر نیازی به ریختن آب گرم بر سر آن ها نبود.

یکی دیگر از آداب و سننی که در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت این بود که فردی که تازه وارد حمام می شد برای اظهار ادب اگر یکی از بستگان و آشنایان خود را می دید به خدمت او می رفت و او را مشت و مال می داد یا لیف و صابون را به زور از دست او می گرفت و پشتش را صابون می زد.

آداب دیگر این بود که فردی که وارد حمام می شد به یکایک افراد اعم از آشنا و غریبه سلام می کرد و در پله اول خزینه دو دست خود را زیر آب کرده، مقداری از آب خزینه را برداشته به افراد حاضر خصوصا نسبت به افراد بیگانه بیشتر اظهار محبت و علاقه می کرد، چرا که دوست و آشنا به هر حال احتیاج به تعارف ندارند. در هرصورت یکی از رسومات قدیمی آن ایام یعنی از زمانی که حمام دو خزینه جایگزین آب چشمه و رودخانه در امر پاکیزگی شد معمول گردید.

شرایط بازدید

حمام دو خزینه یکی از حمام های تاریخی در استان کردستان است که دارای قدمت بسیار زیادی است در حال حاضر شرایط بازدید از این بنای تاریخی وجود نداشته و مستر بلیط پیشنهاد می کند بعد از مرمت حتما به این بنای تاریخی سر بزنید و با آثار تاریخی موجود در این شهر بیشتر آشنا شوید.

راه های دسترسی به حمام دو خزینه

حمام دو خزینه بنایی است تاریخی که واقع در بلوار کردستان(شهر سنندج) می باشد، در حال حاضر این بنا مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است و بعد از بازسازی علاقمندان و گردشگران می توانند با تهیه بلیط اتوبوس سنندج یا به وسیله خودروی شخصی خود به این شهر سفر کرده و حمام های تاریخی خصوصا حمام دو خزینه دیدن کنند.