حمام حاج فتح الله؛ معرفی+راه های دسترسی

حمام حاج فتح الله کجاست؟ این حمام مربوط به چه دوره ای است؟ ایران را باید کشور حمام ها نام نهاد. به سبب همین توجه، فرهنگ ایرانی توانست مجموعه ای از خرده فرهنگ های خاص درباره حمام به وجود آورد. این تنوع گاه آن قدر به زندگی درونی ایرانی پیوند خورده است که می توان نقش حمام را معادل نقش خانه برشمرد.

از این رو حمام را بعد از خانه ماوای دوم فرهنگ و زندگی ایرانی نامید. نگاه کنید به انواع  حمام ها که بسته به نیاز مشتریان طبقه بندی شده اند: حمام زایمان، حمام عافیت، حمام ویژه اعیاد مذهبی، حمام توبه، حمام تشرف و تمسک، حمام آشتی و برادری، حمام سور و حمام آخرت.

البته این نوع آخری به علت بدیمنی از حمام جدا و به مکانی دیگر برده شد. همانطور که ملاحظه می فرمایید، حمام های ایرانی در بسیاری مراسم آئینی حضور مستقیم داشته و حتی می توان چنین برداشت کرد که نقشی که کافه ها در غرب به عنوان مکان ارتباط عمومی ایفا می کردند حمام ها در ایران داشتند.

برای نمونه زن ها که به دلیل شرایط فرهنگی کم از خانه بیرون می آمدند، کمبود محرومیت اجتماعی با حضور مستمر وطولانی در حمام ها جبران می کردند. به علت همین اهمیتی که حمام ها در ایران گذشته داشتند حمام های تاریخی بسیاری در اکثر شهرها وجود دارد. یکی از آنها، حمام حاج فتح الله در شهر بناب می باشد که در ادامه مجله مستر بلیط به شرح جزئیاتی درباره آن می پردازیم.

معرفی حمام حج فتح الله

این حمام که جزو قدیمی ترین حمام های شهر بناب می باشد ساخت آن به دوره قاجار بر می گردد و در بافت قدیمی و تاریخی شهر بناب قرار دارد. به احتمال زیاد نام این حمام برگرفته از صاحب اول آن می باشد. محل ساخت آن در کنار «مسجد قرمز» و جاده قدیمی «محال گاو» می باشد. که هر دو این مکان ها از آثار تاریخی شهر بناب به حساب می آیند.

این جاده به علت قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم یکی از مهم ترین مسیرهای تجاری ایران به حساب  می آمد که نام آن ازکلمه محال به معنی محلی برای چرا گرفته شده است که نشان می دهد این مکان زمانی برای چرای گاوها مورد استفاده قرار می گرفته است.  همین امر سبب تردد کاروان های بسیار بوده است. در اطراف این جاده  در نزدیکی حمام کاروان سراهای بسیاری وجود داشته است، بنابراین هر کاروان پس از رسیدن به آن سراغ حمام رفته و از آن استفاده می کردند.

این امر موجب رونق هر چه بیشتر حمام می شد و اهمیت آن را بیش از پیش می کرد. این حمام در مدت 15 سال مخروبه بود پس از آن به مالک خصوصی واگذار شد. مالکین جدید نیز قسمتی از آن را تخریب و یک حمام جدید بنا نهادند. در سال 1380 این بنا به ثبت آثار ملی رسید. از برنامه های آینده برای آن ترمیم و تبدیل آن به موزه پرندگان تالاب قره قشلاق بناب می باشد.

معماری حمام حاج فتح الله

این حمام مانند دیگر حمام های سنتی ایران از بخش های مختلفی مانند رختکن، سربینه، میان در، گرمخانه و خزینه تشکیل می شده است. رودی آن به صورت هشتی گنبد دار بوده که در قسمت شرقی آن قرار داشته است. بعد از گذر از آن وارد رختکن می شدند که در اطراف آن سکوهائی برای نشستن و تعویض لباس قرار داشت. پس از عبور از این قسمت، وارد گرمخانه می شدند که با رختکن از طریق یک راهرو کوچک به هم متصل می شدند. گرمخانه مکانی برای شست و شو و نظافت بود. گرمخانه به صورت سالنی بزرگ بود که مخزن های آب در اطراف آن وجود داشته است. امروزه قسمت شرقی که شامل خزینه و شاه نشین می شود بر اثر احداث حمام جدید از بین رفته است. این حمام دارای یک گنبد بزرگ و هشت گنبد کوچک بود که سه گنبد آن به خاطر تخریب های گذشته از بین رفته است. برای ساخت این بنا از سنگ های رودخانه ای و آجر استفاده شده است.

راه های دسترسی به حمام حاج فتح الله

این حمام در قسمت جنوبی شهر بناب واقع شده است بنابراین برای دسترسی به این حمام باید خود را به خیابان وحدت شرقی برسانید. برای این کار می توانید از اتوبوس و یا تاکسی های عمومی استفاده کنید.