بازار وکیل شیراز کجاست؟ معرفی + راه‌های دسترسی

امروزه سفر به یکی از ضروریات زندگی شهری تبدیل شده است و هر فردی نیاز دارد تا در زمان های متفاوت به سفر بپردازد. در سفر انواع مختلفی از فعالیت ها وجود دارد که شما می توانید انجام دهید. یکی از این فعالیت ها سر زدن به امکان تاریخی شهر یا منطقه ای است که به آن سفر می کنید.

شهر شیراز که یکی از مقاصد اصلی سفر برای گردشگران داخلی و خارجی است دارای انواع مختلفی از این اماکن تاریخی است که در سطح شهر گسترده شده اند. این شهر که از قدمت بالائی برخوردار است میزبان شما در هر یک از اماکن تاریخی خود می باشد.

اماکن تاریخی دارای پیشنه ای غنی و پر از حوادث و داستان های بسیار است. هنگام بازدید از آنها چه بهتر است که از این داستان های مطلع باشیم تا تماشای آنها لذت بیشتری برای ما داشته باشد.

اگر جزو کسانی هستید که در سفر، از مکان های تاریخی و کهن دیدار می کنید بهتر است با این بخش از مجله مستر بلیط همراه باشید تا در مورد بازار وکیل شهر شیراز بیشترین اطلاعات را کسب کنید.

تاریخچه بازار وکیل شیراز

تاریخ تاسیس بازار وکیل به سال 1137 بر می گردد که به دستور کریم خان زند احداث شد. ایده ساخت این بازار با دیدن بازار قدیمی لار به ذهن کریم خان خطور کرد. با ساخت این بازار کلیه داد و ستد های شیراز و امور مرتبط به آن در گذشته در این بازار انجام می شد، از این فعالیت ها می توان به خرید و فروش کالاهای داخلی و خارجی و مبادلات پایاپای، صدور یا دریافت حوالجات و صرافی‌ها اشاره کرد.

این بازار که مرکز اصلی اقتصادی شیراز قدیم بوده است دارای نظم و ترتیب بسیار بالائی بود به گونه ای که کلیه بازرگانان به راحتی کالاهای خود را در این مکان به امانت می گذاشتند بدون اینکه نگرانی از بابت آسیب رسیدن به آن یا مفقود شدنشان داشته باشند.

از آنجائی که بازارها اصولا قلب تپنده هر شهر به حساب می آیند در اطراف آنها بناهای مهم و اصلی شهر گسترش پیدا می کنند در اطراف این بازار نیز ساختمان هائی همچون حمام و مسجد وکیل ایجاد شده است که مانند بازار از قدمت بالائی به اندازه خود بازار برخوردار هستند.

مصالح این بازار از گچ، آهک و آجر که مصالح اصلی ساخت ساختمان در آن زمان بوده است، می باشد. هر قسمت از بازار نامی مشخص بر مبنای محصولاتی که در آن به فروش می رسیده مانند بازار بزازان، بازار بلور فروشان، بازار خیاط‌ها، بازار کلاهدوزها، بازار سراج‌ها و بازار شمشیرگرها داشته است.

درباره بازار وکیل شیراز

این بازار که در مرکز شهر شیراز و در نزدیکی دروازه اصفهان قرار دارد یکی از قدیمی ترین و شناخته شده ترین بازارهای تاریخی ایران است. قرار گرفتن آن در نزدیکی دروازه اصفهان دلیل بر داد و ستد بسیار دو شهر اصفهان و شیراز و رفت و آمد بازرگانان این دو شهر در گذشته می باشد.

در حال حاضر این بازار مانند دیگر همتایان خود همچنان از رونق بالائی برخوردار است و همچنان در آن خرید و فروش انجام می گیرد تنها تفاوتی که با گذشته دارد این است که گردشگران بسیار با هدف تماشای بافت قدیمی آن نیز به این مکان می آیند و علاوه بر خرید از معماری زیبای آن نیز لذت می برند.

وجود رستوران، کافه و شربت سرای های مختلف در اطراف بازار این امکان را برای گردشگران ایجاد کرده است که برای استراحت هنگام گردش در این مکان، به آنها مراجعه کنند.

معماری بازار وکیل شیراز

ورود به بازار های مختلف در سراسر ایران این نکته را برای ما مشخص می کند که معماری بیشتر این بازارها بسیار شبیه به هم هستند و متشکل از راهروهای مختلف اند که در اصطلاح به این راهروها راسته می گویند و هر یک از راسته ها محل فروش کالائی خاص بوده اند که در اصطلاح امروزی به آن بورس می گوییم.

مثلا بورس فروش لوازم خانگی یا بورس موبایل. بازار وکیل آباد نیز از این قاعده مستثنی نبوده و شباهت بسیاری به بازار اصفهان و تبریز دارد. این بازار دارای راهروهای پیچ در پیچ با سقفی بلند و گنبدی شکل است که هر راهرو از حجره یا مغازه های متنوع و مختلفی تشکیل می‌شود.

دیوارهای راهروها و حجره ها از آجر ساخته شده اند. اولین عاملی که توجه ها را در بازار وکیل به خود جلب می کند، وسعت آن است. مساحت 21840 متر مربعی، آن را تبدیل به یک مجموعه بزرگ کرده است. برای احداث آن بهترین معماران آن زمان احضار شده اند.

گفته می شود معماری بازار وکیل اقتباسی از معماری صفوی است و مصالح به کار رفته در ساختمان وکیل بازار از آجر، گچ و آهک می باشد. این سازه بر روی ستون هایی ساخته شده که از سنگ های سخت تراشیده شده‌اند. این مواد در طول این چندین سده در مقاومت در برابر زلزله بسیار کمک کرده‌اند.

یکی از ویژگی های خاص بازار وکیل، ارتفاع سقف آن است. تخمین زده می شود ارتفاع سقف از سطح زمین 10 متر باشد. علاوه بر این، این ارتفاع بلندتر از سایر بازارهای قدیمی ایران است. دهانه هایی روی سقف وجود دارد که از تابش مستقیم نور خورشید جلوگیری می کند و راهروهای داخلی را از باران و برف در پاییز و زمستان حفظ می کند.

علاوه بر این، در بالای هر حجره یا مغازه یک پنجره کوچک وجود دارد که به عنوان یک تهویه هوا عمل می کند و هوای داخل را متعادل می سازد. به همین علت مردم به دلیل عدم گردش هوا در تابستان اذیت نمی شوند.

مسئله مهم دیگر در مورد این بازار این است که در سطح پایین تر از زمین ساخته شده است و برای رسیدن به آن باید از 6 پله پایین بروید.

آخرین اما نه کم اهمیت ترین و عجیب ترین بخش این بازار، «چهار گوش سوق» یا تقاطع شگفت انگیز آن است که دو مسیر اصلی بازار در آن واقع می شود که از تزئین بسیار زیبایی برخوردار است و همه توجه ها را به خود جلب می کند.

بخش های مختلف بازار

یکی از مشخصه های اصلی بازارهای قدیمی ایران وجود راسته ها و سراهای مختلف در آنهاست. سراها یا کاروانسرا مجموعه ای از مغازه های مختلف است که دور تا دور مکانی حیاط شکل قرا گرفته اند. این مغازه ها اصولا به فروش کالاهائی از یک نوع می پردازند.

در گذشته این مکان ها برای بازرگان هائی مورد استفاده قرار می گرفته که از شهرهای دیگر می آمدند. از سراهای موجود در بازار وکیل می توان به سرای مشیر اشاره کرد. علاوه بر سرا، هر بازار از راسته هایی فرعی و اصلی تشکیل می شود.

در راسته اصلی حجره های مهم معتبر در زمان خودشان قرار داشته اند. راسته های فرعی را حجره های کم اهمیت تر تشکیل می دادند.  چهار سوق یا دالان چهار سو مانند چهارراه ها عمل کرده و راسته های فرعی و اصلی را به هم متصل می کند.

سرای مشیر 

سرای مشیر در دوران قاجار به مجموعه بازار وکیل اضافه شده است و در قسمت جنوب شرقی آن قرار دارد. نام دیگر آن سرای گلشن می باشد و دارای کاشیکاری‌های زیبا و ریزه کاری های چوبی متنوعی بوده است که زیبائی خاصی به آن می بخشیده است که در دوران پهلوی به علت نیاز، مرمت شده اند.

از مشخصات این بنا می توان به بنای هشتی اشاره کرد که  درب ورودی آن چوبی، کف پوشیده از قلوه‌سنگ و حیاطی بزرگی در وسط دارد که درختان نارنج و حوضی بزرگ در وسط آن نیز قرار گرفته است. این هشتی را چهار سوق می نامند که دلیل آن مرتبط شدن چهار قسمت مختلف توسط آن است.

کاروانسراهای بازار

این بازار دارای کاروانسراهای مختلف از جمله روغنی، گمرک و احدی است که در راسته شرقی قرار گرفته اند و ورودی آنها در بازار قرار دارد.

راسته بزازان

همانطور که می دانید در گذشته به پارچه فروشان بزاز گفته می شده است. به احتمال زیاد دلیل نام گذاری آن وجود صنف پارچه فروشان در این بخش بوده است. این راسته در جهت شمال – جنوب است. در سال 1315 به خاطر گسترش خیابان زند شیراز چند حجره از این قسمت از بین رفته است.

راسته علاقه بندان

این راسته در بخش شرقی چهارسوق قرار گرفته است که از 19 بخش تشکیل شده است و در زمان حاضر حجره‌های فروش فرش و عطاری‌ها در آن واقع شده اند. واژه علاقه‌بند در ادبیات فارسی به کسی اطلاق می‌شد که حرفه او ساختن و فروش قیطان و نوارهای ابریشمی بوده است.

علاقه‌بندان ابریشم تابیده و نوار و قیطان می‌فروختند. نخ و رنگ عناصر اصلی علاقبندی است. در گذشته، در این راسته فروش این قبیل اجناس رونق داشته است.

بازار ترکش دوزها

ترکش دوزها کسانی بودند که به دوخت و فروش وسایل و لوازم چرمی مشغول بوده اند. در این راسته نیز فروش لوازم چرمی انجام می شده است. ولی امروزه این بخش نیز به فروش فرش های ایرانی اختصاص داده شده است.

بازار شمشیرگرها

این بازار در راستای بازار ترکش دوزها قرار گرفته است که دارای 11 جفت مغازه می باشد. درب اصلی کاروانسرای وکیل که امروزه به سرای فیل مشهور است در این راسته باز می شود.

چهارسوق

همانطور که قبلا اشاره شد چهارسوق ها محل تقاطع راسته های مختلف در بازار های قدیمی می باشند. چهارسوق بازار وکیل شیراز دارای معماری زیبا و شگفت آوری است که چشم بینندگان را به خود جلب می کند. سقف گنبدی شکل آن دارای روزنه هائی می باشد که برای متعادل کردن هوا در بازار کاربرد داشته و دارند.

خرید در بازار وکیل شیراز

مانند هر بازار سنتی دیگر در ایران، کالاهای بیشماری برای خرید در آن وجود دارد. بر خلاف بازارها و مراکز خرید دیگر، قیمت ها در بازار وکیل بسیار پایین است. پارچه درجه یک و عرق گیاهی خالص شامل شکوفه پرتقال از جمله یکی از پیشنهادات غیر قابل مقاومت است برای مشتریان در این بازار ارائه می شود.

بازار وکیل تا نیمه شب در روزهای نوروز باز است اما در روزهای دیگر ساعت 17:00 بسته می شود. بازار دستبافت مکانی متفاوت در بازار وکیل است. این مکان جائی برای غرق شدن در محصولات دوست داشتنی عشایر شیراز است.

شما می توانید فرش دست بافت ایرانی را با بالاترین کیفیت آن در اینجا بیابید. فرش های رنگارنگ گزینه ای جذاب برای بازدید کنندگان است. شما در شیراز، شهر بهار نارنج هستید. بنابراین، گلبرگ نارنج را فراموش نکنید.

لازم به ذکر است که برشهای پوست پرتقال و پرتقال شیراز نیز در ایران مشهور است. خوراکی های خوشمزه شیراز کالری نمی شناسد. بنابراین، خود را غرق لذت بردن از کلوچه و کیک سنتی، مسقطی  شیراز و حلوا لاری کنید. همچنین می توانید نان برنجی فسا و نان یوخه اعلاء شیراز را در این بازار خریداری کنید.

مسجد وکیل

زیبائی خیره کننده و دلپذیر مسجد وکیل یا مسجد سلطانی مسافران و گردشگران را به این مسجد می کشاند. این مسجد مانند دیگر بخش های مجموعه وکیل در زمان زندیه و به دستور کریم خان زند احداث شده است و در حاشیه راسته شمشیرگران قرار دارد.

معماری این مسجد دو ایوانی بوده و دارایی دو شبستان در قسمت جنوبی و شرقی می باشد. به طور کلی، قسمتهای مختلف این مسجد شامل ورودی، راهرو، حیاط، شبستان بزرگ، شبستان زمستانی، محراب، منبر مرمر اسلامی، دو ایوان و طاق مروارید است.

جزئیات معماری مسجد وكیل قابل تحسین است اما شگفت انگیزترین قسمت آن سه قوس است كه حداقل در شیراز بی نظیر است: قوس بالای در ورودی، قوس مروارید و قوس بزرگ شبستان. منبت کاری های این طاق ها بسیار افسانه ای است که نمی توان از آنها چشم پوشی کرد.

شبستان جنوبی مسجد دارای 48 ستون می باشد که دارای طرح و نقش های دوره زندیه می باشد. طاق این شبستان با نقوش اسلیمی و آیه هائی از قرآن تزئین شده است که دل هر بیننده را می رباید. طرح های روی این ستون ها به صورت مارپیچ می باشد.

حمام وکیل

یکی دیگر از بناهائی که در نزدیکی بازار بنا شده است حمام وکیل می باشد. این حمام نیز مانند دیگر بناهای این مجموعه در زمان زندیه و به دستور کریم خان زند بنا شده است و تقریبا همزمان با دیگر بناها می‌باشد.

حمام وکیل نمایانگر بی عیب و نقصی از تحولات معماری سلسله زند است که در مرکز شیراز به فرمان مستقیم کریم خان زند ساخته شده است. این ساختار به دلیل زیبایی های که دارد بازدید کنندگانش وادار می کند تا به صورت سر بالا در این حمام قدم بزنند زیرا سقف آن بسیار چشمگیرتر از دیگر نقاط می باشد. همچنین این حمام در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده است.

کاربری این حمام در حال حاضر موزه می باشد و از آن به عنوان موزه مردم شناسی استفاده می شود. درست مانند سایر حمام های سنتی ایران، حمام وکیل نیز بر اساس معماری استاندارد و بسیار پیشرفته ساخته شده است. یک واقعیت بارز در مورد حمام وکیل این است که نور آن توسط روزن هایی که در سقف طراحی شده اند تأمین می شود.

برای سفر به شیراز می توانید به صورت آنلاین و با استفاده از سایت یا اپلیکیشن مستر بلیط بلیط قطار شیراز را تهیه کنید.

دسترسی به بازار وکیل شیراز

اگر قصد بازدید از این مجموعه دیدنی و به یاد ماندنی را دارید باید به سمت خیابان زند شیراز حرکت کنید. اگر با وسیله شخصی تردد می کنید با استفاده از گوگل مپ خود را به منطقه برسانید. در غیر این صورت می توانید از وسایل نقلیه عمومی مانند مترو، اتوبوس و تاکسی استفاده کنید.

اگر از مترو استفاده می کنید باید در ایستگاه زندیه از قطار پیاده شوید و مقداری پیاده به سمت مجموعه بروید. اگر با اتوبوس به این منطقه در حرکت هستید می توانید در ایستگاهی که در میدان شهدا قرار دارد پیاده شوید و به سمت آن بروید.

پیاده روی موقع استفاده از اتوبوس کمتر از مترو می باشد. استفاده از تاکسی موجب می شود کمترین پیاده روی را نیاز داشته باشید و در خیابان زند و در رو به روی این مجموعه پیاده شوید.

آدرس: فارس، شیراز، خیابان زند، بازار وکیل شیراز