حرم دانیال نبی (ع)

شمال استان خوزستان، یعنی جلگه ای که رودهای بزرگ کارون، کرخه و دز در آن جریان دارند، یکی از بهترین و قدیمی ترین محل ها برای سکونت بشر بوده است. شوش هم که در این منطقه قرار دارد، با پیشینه ای که به حدود 4000 سال پیش از میلاد باز می گردد، به اعتقاد بسیاری قدیمی ترین شهر همچنان مسکونی دنیا است. اهمیت شوش به قدری زیاد است که این شهر به عنوان هجدهمین اثر ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. البته آثاری هم در منطقه یافت شده است که به اعتقاد بعضی از باستان شناسان، قدمت آنها به حدود 6000 سال پیش از میلاد باز می گردد. این پیشینه تاریخی و اهمیت این شهر به خصوص از زمان علامیان تا زمان حمله مغول، باعث شده که گردشگرانی که برای بازدید به شوش می آیند با گزینه های جذاب گوناگونی روبرو باشند. یکی از معروفترین این جاذبه ها که علاوه بر ارزش تاریخی، به دلیل ارزش مذهبی خود بسیاری از گردشگران را به سمت خود جذب می کند، حرم دانیال نبی (ع) است. با ما در مجله مستر بلیط همراه باشید تا اطلاعات بیشتر و کامل تری در خصوص این جاذبه در اختیار شما قرار دهیم.

تاریخچه حرم دانیال نبی (ع)

دانیال نبی (ع)، چهارمین فرزند یعقوب پیامبر، یکی از پیامبران قوم یهود بود. بنابر اطلاعات موجود در عهد عتیق (تورات)، او یکی از پیامبران یهود بود که در جوانی به همراه تعداد زیادی از یهودیان بیت المقدس، به اسارت نبوکدنصر دوم پادشاه بابل درآمد و به آن شهر برده شد. سرانجام دانیال و یهودیان بابل بعد از فتح بابل به دست کوروش هخامنشی، به دستور او آزاد شدند. در مورد زمان و محل مرگ دانیال، روایتی وجود ندارد که مورد قبول همه باشد، اما شش شهر مدعی هستند که مدفن دانیال نبی (ع) در آنها قرار دارد. از میان این شهر، محتمل ترین محل، شهر شوش و حرم دانیال نبی (ع) در این شهر است. قدیمی ترین متن اروپایی موجود که در آن درباره این حرم سخن گفته شده است، روایات بنجامین اهل تودلا است که در فاصله سال های 1160 تا 1163 میلادی به آسیا مسافرت کرد.

به گفته او، بقایای بدن دانیال در حدود سال 640 میلادی کشف شده بودند و به اعتقاد افراد محلی باعث سعادت و کامروایی ساکنان نزدیک به آن می شد. به گفته بنجامین، همین اعتقاد باعث نزاع و کشمش میان ساکنان دو سوی رودخانه شاوور بر سر محل قرارگیری تابوت شده بود. سرانجام ساکنان دو سوی رودخانه به توافق رسیدند که تابوت حاوی کالبد حرم دانیال نبی (ع) به صورت متناوب، هر سال در یک سوی رودخانه قرار داده شود تا سعادت و خوشبختی میان مردمان هر دو سوی رودخانه تقسیم شود. به گفته این جهانگرد ایتالیایی، این توافق تا زمان شاه سنجر سلجوقی ادامه داشت. شاه سنجر که این جا به جایی مداوم را نوعی توهین به پیامبر می دانست، دستور توقف این روال را داد و فرمان داد تا تابوت پیامبر دقیقا در میان پلی که بر روی رودخانه قرار داشت، قرار داده شود. منابع مسلمانان هم تا حد زیادی با این روایت تطابق دارد. برای مثال احمد بن یجی بلادری، مورخ عرب قرن 9 میلادی، اینگونه روایت می کند که زمانیکه ابوموسی اشعری در سال 638 میلادی شوش را فتح کرد، با تابوت دانیال نبی (ع) روبرو شد که مردمان محلی برای طلب باران در زمان خشکسالی، آن را بیرون آورده بودند.

ابوموسی موضوع را به اطلاع عمر خلیفه وقت مسلمان رساند، عمر بعد از مشورت با افراد مختلف از جمله حضرت علی (ع)  دستور داد تا تابوت این پیامبر را با احترام دفن کنند. این کار با تغییر مسیر یکی از شاخه های رودخانه و دفن تابوت در بستر رودخانه انجام شد. در تاریخ طبری هم اینگونه نقل شده است که بعد از فتح شوش به دست اعراب، فاتحان با تابوتی نقره ای روبرو شدند که مومیایی در آن قرار داشت. مهر موجود بر روی تابوت، نقش مردی میان دو شیر بوده است. این مهر همگان را مطمئن کرد که این تابوت به دانیال نبی، پیامبر یهود، تعلق دارد. بنای فعلی حرم دانیال نبی (ع)، در حقیقت بازسازی ساختمان دوره سلجوقی حرم است که در سال 1287 هجری قمری و به دستور شیخ جعفر شوشتری که یکی از فقیهان مشهور شیعه بود، انجام شد. معمار این بازسازی استاد حسن معمار بود. البته فرزند استاد حسن، به نام استاد جعفر هم در سال 1330 هجری دو گلدسته به بنا اضافه کرد.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

همانطور که پیش از این هم گفته شد، حرم دانیال نبی (ع) یکی از پربازدیدترین جاذبه های گردشگری نه تنها شهر شوش، بلکه استان خوزستان است. این بنای تاریخی در طول زمان دچار آسیب های فراوانی شد که یکی از مهمترین و مخرب ترین های آنها، سیل شهر شوش در سال 1245 هجری بود. به دنبال این سیل بخش های زیادی از بنا ویران شد، اما بعد از آن بنای حرم به سفارش شیخ جعفر شوشتری بازسازی شد.

معماری ساختمان

در ابتدای ورود به محوطه حرم دو گلدسته زیبا قرار دارد که ارتفاع هر کدام در حدود 10 متر است. در این حرم هم مانند بنای حرم امام رضا، محل دفن دانیال نبی (ع) در زیر زمین قرار دارد. البته زیرزمین این حرم یک خصوصیت منحصربه فرد دارد و آن هم این است که بلوک های کف زیرزمین قابل جابه جایی هستند. در حقیقت این بلوک ها برای پوشاندن رودخانه شاوور (شاه هور، شاهپور) هستند که در زیر حرم جریان دارد. بقعه پیامبر در حجره ای  با ابعاد 7 در 7 متر و ارتفاع 185 سانتی متر قرار دارد که سنگ قبری زیبا در آن وجود دارد. نام دانیال بر روی این سنگ نقش بسته است. ضریح حرم هم با ابعاد 7 متر در 7 متر در طبقه بالا و در داخل سالن اصلی بنا قرار دارد، محوطه ای است که معماری آن، معماری زیبای اسلامی – ایرانی است. در این قسمت ضریح دارای آینه کاری و باقی بخش ها دارای کاشی کاری هستند.

مشخصه اصلی حرم دانیال نبی (ع)، گنبد اورچین (گنبدهای مخروطی و لانه زنبوری شکل با ساختاری مطبق و پله پله که به گنبدهای آناناسی یا پلکانی هم شهرت دارند) و دو جداره آن است. این گنبد که قدمت آن به دوران سلجوقیان باز می گردد در حدود 20 متر ارتفاع و 5 متر قطر دارد. برای بالا بردن مقاومت و طول عمر گنبد، از سازه ای به نام آهیانه یا جمجه در ساخت گنبد استفاده شده است. اگرچه بنای اصلی مقبره در دوران سلجوقی ساخته شده، اما تاثیرگیری سازندگان از معماری بنای مشهور دیگر شهر شوش یعنی زیگورات چغازنبیل در آن کاملا مشهود است. البته گردشگرانی که برای بازدید از حرم دانیال نبی (ع) به شوش می آیند می توانند علاوه بر این حرم، از جاذبه های دیگر شهر شوش هم دیدار کنند. در زیر به تعدادی از این جاذبه های گردشگری اشاره می کنیم.

زیگورات چغازنبیل

زیگورات چغازنبیل که نام اصلی آن دورانتاش است، بنایی باستانی با کارکرد معبد و نیایشگاه است که در حدود سال 1250 پیش از میلاد و در زمان عیلامیان ساخته شد. این زیگورات که توسط اوناش گال پادشاه عیلامی برای نیایش ایزدی به نام اینشوشناک (ایزد محافظ شهر شوش) ساخته شد، تنها زیگورات سالم دنیا و اولین اثر باستانی ایران محسوب می شود، که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.

کاخ آپادانا

کاخ زیبای آپادانا در حدود سال های 515-521 پیش از میلاد به دستور داریوش هخامنشی بر روی ویرانه های عیلامی ساخته شد. این کاخ با بخش های مختلفی مانند تالار بار عام و دروازه و کاخ پذیرایی و حرم سرا و تزئیناتی مانند آجر لعابدار با طرح سربازان سپاه جاویدان و شیر بالدار، یکی از زیباترین کاخ های هخامنشیان بود که در پایتخت زمستانی آنها یعنی شوش بنا شده بود. متاسفانه بیشتر بخش های این کاخ به دست باستان شناسان فرانسوی به موزه لوور انتقال یافته است.

هفت تپه

محوطه باستانی هفت تپه که در 15 کیلومتری جنوب شرقی شوش قرار دارد، محوطه ای متشکل از تپه های مختلف باستانی است که احتمالا محل قرارگیری شهر باستانی تیکنی یا کابناک متعلق به تمدن عیلامی است. در این محوطه و در طی کاوش های مختلف باستان شناسی اسکلت ها و آثار باستانی مختلفی کشف شده است. شواهد نشان می دهد که از این محوطه به عنوان محل توفین اشخاص مختلف استفاده می شده است.

ایوان کرخه

ایوان کرخه بقایای به جامانده از شهری مربوط به دوران شاپور دوم ساسانی است. این محوطه کامل ترین و بزرگترین آثار به جای مانده شهری از دوران ساسانی محسوب می شود که متاسفانه اکنون بخش کمی از آن به جای مانده است. البته جاذبه های دیگری مانند کاخ اردشیر، رود کرخه یا قلعه شوش هم در نزدیکی حرم دانیال نبی قرار دارند که بازدید از آنها می تواند باعث جذاب تر شدن سفر شما به شوش و بازدید از حرم دانیال نبی شود.

شرايط بازديد از حرم دانیال نبی (ع)

در بازدید از حرم دانیال نبی (ع) چند نکته مهم را باید در خاطر داشته باشید. اولین و مهمترین موضوع زمان مسافرت به شوش و بازدید از حرم است. شهر شوش، شهری با آب  و هوای گرم است که دمای آن در فصل تابستان تا بالای 50 درجه سانتیگراد هم می رسد. بنابراین بهترین زمان مسافرت به شوش و بازدید از حرم، فصل زمستان است که شهر آب و هوایی بهاری دارد. موضوع دیگر برنامه ریزی بازدید است. به خاطر داشته باشید که بازدید از مجموعه حرم دانیال نبی (ع) به چیزی در حدود دو ساعت زمان نیاز دارد. بنابراین برنامه ریزی بازدید خود را باید با توجه به این مدت زمان انجام داد.

آدرس و نحوه دسترسی با وسایل مختلف

برای بازدید از این جاذبه زیبای تاریخی – مذهبی باید به خیابان امام خمینی شهر شوش و از آنجا به سمت مسیر تپه ارگ و رودخانه باستانی شاوور رفت. ورودی مقبره در این مسیر قرار دارد. اگر می خواهید سفری ایمن و کم خطر و بدون دردسر به این حرم زیبا و روحانی را تجربه کنید، پیشنهاد ما به شما خرید بلیط اتوبوس شوش است. تهیه بلیط اتوبوس را می توانید با صرف کمترین هزینه مالی و زمانی و با مراجعه به مستر بلیط انجام دهید.