امن ترین هواپیماهای ایران کدامند؟

ایمنی در سفرهای هوایی یکی از دغدغه‌های اصلی مسافران و شرکت‌های هواپیمایی است. در ایران با وجود محدودیت‌های بین‌المللی و تحریم‌ها، تلاش‌های زیادی برای حفظ و ارتقاء ایمنی ناوگان هوایی صورت گرفته است. شرکت‌های هواپیمایی با استفاده از هواپیماهای مدرن و رعایت استانداردهای بین‌المللی، سعی در ارائه خدماتی امن و مطمئن به مسافران دارند.

براساس آمارهای جهانی، برخی از مدل‌های هواپیما به‌دلیل سابقه کم حادثه و عملکرد مطلوب، به‌عنوان امن‌ترین‌ها شناخته می‌شوند. در ایران نیز ایرلاین‌ها با به‌کارگیری این مدل‌ها در ناوگان خود، سطح ایمنی پروازها را افزایش داده‌اند.

علاوه‌بر نوع هواپیما، نگهداری منظم، آموزش مستمر کادر پروازی و رعایت دقیق پروتکل‌های ایمنی از جمله عواملی هستند که در تضمین امنیت پروازها نقش بسزایی دارند. ایرلاین‌های ایرانی با سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها، توانسته‌اند اعتماد مسافران را جلب و تجربه سفری ایمن را برای آنان فراهم کنند. در ادامه، برخی از امن ترین هواپیماهای ایران را بررسی و معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

آشنایی با استانداردهای امنیت در انواع هواپیما

وقتی قصد خرید بلیط هواپیما را دارید، یکی از دغدغه‌های شما امنیت است. ایمنی در صنعت هوانوردی از اهمیت بسزایی برخوردار است و استانداردهای متعددی برای تضمین آن در انواع هواپیماها تدوین شده‌اند. این استانداردها همۀ مراحل از طراحی و ساخت تا بهره‌برداری و نگهداری هواپیما را شامل می‌شوند و توسط سازمان‌های بین‌المللی و ملی نظیر سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ICAO) و سازمان هواپیمایی کشوری هر کشور تعیین و نظارت خواهند شد.

سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ICAO) با تدوین مجموعه‌ای از استانداردها و توصیه‌نامه‌ها، چارچوبی جهانی برای ایمنی هوانوردی ایجاد کرده است. این استانداردها در قالب انکس‌های مختلف عرضه می‌شوند که هر یک به بخش مشخصی از ایمنی پرواز اختصاص دارند.

استانداردهای ایمنی در صنعت هوانوردی نقش مهمی در تضمین سلامت مسافران و خدمه پرواز ایفا می‌کنند. رعایت دقیق این استانداردها در همۀ مراحل طراحی، ساخت، نگهداری و بهره‌برداری از هواپیماها، همراه با آموزش مستمر و فرهنگ‌سازی به کاهش حوادث هوایی و افزایش سطح ایمنی در این صنعت منجر خواهد شد. در ادامه استانداردهای امنیت در انواع هواپیما را که امن ترین هواپیماهای ایران نیز رعایت کرده‌اند، بررسی می‌کنیم:

سیستم مدیریت ایمنی (SMS)

سیستم مدیریت ایمنی (SMS) یک رویکرد ساختاریافته برای مدیریت ایمنی در سازمان‌های هوانوردی است. این سیستم شامل شناسایی خطرات، ارزیابی ریسک‌ها، اجرای اقدامات کنترلی و نظارت مستمر بر عملکرد ایمنی است. پیاده‌سازی SMS به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا به‌صورت پیشگیرانه مسائل ایمنی را رعایت و فرهنگ ایمنی را در همۀ سطوح تقویت کنند.

استانداردهای طراحی و ساخت هواپیما

در مرحله طراحی و ساخت، استانداردهای دقیقی برای اطمینان از ایمنی هواپیماها وجود دارد. این استانداردها شامل الزامات مربوط به ساختار بدنه، سیستم‌های اویونیک، موتور و سایر اجزای حیاتی هواپیما می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، استانداردهای DO-178C و DO-254 به‌ترتیب شامل تأییدیه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در سیستم‌های هوانوردی می‌شوند.

استانداردهای نگهداری و تعمیرات

نگهداری منظم و تعمیرات به‌موقع از ارکان اساسی ایمنی پرواز هستند. استانداردهایی مانند انکس ۶ ICAO در مورد عملیات هواپیما و الزامات نگهداری آن هستند. این استانداردها شامل برنامه‌های بازرسی دوره‌ای، تعمیرات پیشگیرانه و آموزش‌های لازم برای تکنسین‌های فنی می‌شوند.

استانداردهای عملیات پروازی

استانداردهای عملیات پروازی مواردی مانند عملکرد خلبانان، مدیریت ترافیک هوایی و رویه‌های اضطراری را شامل می‌شود. این استانداردها تضمین می‌کنند که همۀ عملیات پروازی با رعایت حداکثر ایمنی انجام خواهد شد. به‌عنوان‌مثال، انکس ۲ ICAO قوانین جاری و عمومی در صنعت هوانوردی و عملکرد کلی هواپیماهای تجاری را بررسی می‌کند.

استانداردهای امنیتی

علاوه‌بر ایمنی فنی، مسائل امنیتی نیز در هوانوردی حائز اهمیت هستند. استانداردهایی برای مقابله با تهدیداتی نظیر هواپیماربایی، حملات تروریستی و دسترسی غیرمجاز به سیستم‌های هواپیما تدوین شده‌اند. این استانداردها شامل رویه‌های بازرسی مسافران، کنترل دسترسی به مناطق حساس فرودگاه و آموزش‌های امنیتی برای خدمه پرواز هستند.

استانداردهای ملی و منطقه‌ای

علاوه‌بر استانداردهای بین‌المللی، هر کشور با توجه به شرایط خاص خود، استانداردهای ملی نیز تدوین می‌کند. در ایران، سازمان هواپیمایی کشوری مسئول تدوین و نظارت بر اجرای این استانداردها است. این سازمان با توجه به الزامات ICAO و شرایط بومی، مقرراتی را برای تضمین ایمنی هوانوردی در کشور وضع کرده است.

اجرای مؤثر استانداردهای ایمنی با چالش‌هایی مانند کمبود نیروی انسانی متخصص، محدودیت‌های مالی و تحریم‌های بین‌المللی روبه‌رو است. بااین‌حال با آموزش مستمر کارکنان، به‌روزرسانی تجهیزات و توسعه فرهنگ ایمنی باعث می‌شود بتوان این چالش‌ها را پشت سر گذاشت. به‌عنوان‌مثال در شرایط تحریم، ایران توانسته است از نظر برقراری ایمنی خود را به استانداردهای روز دنیا نزدیک کند.

امن ترین مدل های هواپیما موجود در ایران

امن ترین مدل های هواپیما موجود در ایران شامل موارد زیر هستند:

ایرباس A320

ایرباس A320 یک هواپیمای مسافربری باریک‌پیکر و دوموتوره است که توسط شرکت چندملیتی ایرباس طراحی و تولید شد. این هواپیما برای پروازهای کوتاه تا میان‌برد طراحی شده و به‌دلیل کارایی بالا، مصرف سوخت بهینه و راحتی کابین در بین ایرلاین‌های جهانی بسیار محبوب است.

توسعه A320 در اوایل دهه ۱۹۸۰ آغاز و نخستین پرواز آن در ۲۲ فوریه ۱۹۸۷ انجام شد. این هواپیما در ۱۸ آوریل ۱۹۸۸ با ایر فرانس وارد خدمت شد. A320 نخستین هواپیمای تجاری بود که از سیستم کنترل پرواز با سیم (Fly-by-Wire) استفاده می‌کرد که دقت و ایمنی پرواز را افزایش می‌دهد.

این هواپیما ظرفیت حمل حدود ۱۵۰ مسافر را دارد و با دو موتور توربوفن CFM56 یا IAE V2500 تجهیز شده است. برد پروازی آن حدود ۵۷۰۰ کیلومتر و سرعت کروز آن حدود ۸۳۰ کیلومتر بر ساعت است. طول بدنه A320 برابر با ۳۷٫۵۷ متر و دهانه بال‌های آن ۳۵٫۸۰ متر است.

در ایران، ایرباس A320 در ناوگان چندین شرکت هواپیمایی حضور دارد. ایران‌ایر با در اختیار داشتن ۱۲ فروند از این مدل از آن در مسیرهای داخلی و بین‌المللی استفاده می‌کند. همچنین، شرکت‌های هواپیمایی مانند زاگرس، آتا، آسمان، قشم‌ایر و معراج نیز از این هواپیما در ناوگان خود استفاده می‌کنند.

ایرباس A320 به‌دلیل قابلیت اطمینان بالا، هزینه‌های عملیاتی مناسب و راحتی مسافران، یکی از موفق‌ترین هواپیماهای تجاری در تاریخ هوانوردی به‌شمار می‌رود. این مدل به‌همراه خانواده خود، شامل A318،A319  و A321، توانسته است سهم قابل‌توجهی از بازار هواپیماهای باریک‌پیکر را به خود اختصاص بدهد.

در جدول زیر، مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به ایرباس A320 را بررسی می‌کنم:

ایرباس A330

ایرباس A330 یک هواپیمای مسافربری پهن‌پیکر و دوموتوره است که توسط شرکت چندملیتی ایرباس طراحی و تولید می‌شود. این هواپیما برای پروازهای میان‌برد تا بلندبرد طراحی شده است و توانایی جابه‌جایی تعداد زیادی مسافر را دارد. توسعه A330 در سال ۱۹۸۷ آغاز شد و نخستین پرواز آن در ۲ نوامبر ۱۹۹۲ انجام گرفت.

ایرباس A330 در دو مدل اصلی A330-200 و A330-300 عرضه می‌شود. مدل A330-200 با طول بدنه ۵۸٫۸۲ متر و ظرفیت حمل حدود ۲۴۶ مسافر، برای پروازهای بلندبرد طراحی شده است. این مدل با دو موتور توربوفن رولز رویس ترنت ۷۷۲C-60 تجهیز شده است که هرکدام توانایی تولید رانش ۷۲ هزار پوند را دارند. برد پروازی این مدل حدود ۱۵ هزار کیلومتر و سرعت کروز آن حدود ۸۷۰ کیلومتر بر ساعت است.

در ایران، شرکت هواپیمایی ایران‌ایر دارای چند فروند ایرباس A330-200 است که در مسیرهای بین‌المللی و پروازهای بلندبرد مورد استفاده قرار می‌گیرند. این هواپیماها با ثبت ملی EP-IJA و EP-IJB در ناوگان ایران‌ایر حضور دارند.

ایرباس A330 به‌دلیل کارایی بالا، مصرف سوخت بهینه و راحتی کابین، یکی از محبوب‌ترین هواپیماهای پهن‌پیکر در جهان و یکی از امن ترین هواپیماهای ایران است. این هواپیما در نسخه‌های مختلفی از جمله مدل‌های باربری (A330-200F) و سوخت‌رسان نظامی (A330 MRTT) نیز تولید شده است. همچنین، نسخه به‌روزرسانی‌شده‌ای به نام A330neo با بهبودهای فنی و کارایی بالاتر معرفی شده که درحال‌حاضر در حال تولید و تحویل به مشتریان است.

در جدول زیر مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به ایرباس A330-200 را بررسی می‌کنیم:

ایرباس A340

ایرباس A340 یک هواپیمای مسافربری پهن‌پیکر و چهارموتوره است که توسط شرکت چندملیتی ایرباس طراحی و تولید شد. این هواپیما برای جابه‌جایی تعداد زیادی مسافر در مسافت‌های طولانی طراحی و در مدل‌های مختلفی از جمله A340-200، A340-300، A340-500 و A340-600 عرضه شده است. توسعه این هواپیما در سال ۱۹۸۷ آغاز شد و نخستین پرواز آن در ۲۵ اکتبر ۱۹۹۱ انجام گرفت. ایرباس A340 در ۱۵ مارس ۱۹۹۳ با ایرلاین لوفتهانزا وارد سیستم هوایی شد.

این هواپیما دارای چهار موتور توربوفن است که با توجه به مدل آن از موتورهای مختلفی مانند CFM56-5C یا رولز رویس ترنت ۵۰۰ استفاده می‌کند. برد پروازی A340 با توجه به مدل آن، بین ۱۳۱۵۰ تا ۱۶۶۶۸ کیلومتر متغیر است که آن را برای پروازهای بین‌قاره‌ای ایدئال می‌سازد. ظرفیت مسافر در این هواپیما نیز به مدل و پیکربندی کابین بستگی دارد و بین ۲۴۰ تا ۴۴۰ نفر متغیر است.

در ایران، شرکت هواپیمایی ماهان از مدل‌های A340-300 و A340-600 در ناوگان خود استفاده می‌کند و یکی از امن ترین هواپیماهای ایران است. این هواپیماها در مسیرهای بین‌المللی و پروازهای بلندبرد مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، شرکت هواپیمایی آسمان یک فروند ایرباس A340-300 با ثبت ملی EP-APA در اختیار دارد که در پروازهای دوربرد به کار می‌رود.

ایرباس A340 به‌دلیل قابلیت اطمینان بالا، برد پروازی طولانی و ظرفیت حمل مسافر زیاد در بین ایرلاین‌های جهانی محبوبیت دارد. هرچند با ظهور هواپیماهای دوموتوره با کارایی بالاتر مانند بوئینگ ۷۷۷ و ایرباس A350، تولید A340 در سال ۲۰۱۲ متوقف شد؛ اما همچنان در برخی ایرلاین‌ها از جمله ماهان و آسمان در حال پرواز است.

در جدول زیر، مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به ایرباس A340-300 و A340-600 را بررسی می‌کنیم:

بوئینگ ۷۳۷

بوئینگ ۷۳۷ یک هواپیمای مسافربری باریک‌پیکر و دوموتوره است که توسط شرکت بوئینگ در ایالات متحده آمریکا طراحی و تولید شد. این هواپیما برای پروازهای کوتاه تا میان‌برد طراحی شده و به‌دلیل کارایی بالا، مصرف سوخت بهینه و قابلیت اطمینان در بین ایرلاین‌های جهانی بسیار محبوب است.

توسعه بوئینگ ۷۳۷ در ۱۱ مه ۱۹۶۴ آغاز شد و نخستین پرواز آن در ۹ آوریل ۱۹۶۷ انجام گرفت. این هواپیما در ۱۰ فوریه ۱۹۶۸ با ایرلاین لوفتهانزا وارد سیستم هوایی شد. بوئینگ ۷۳۷ در مدل‌های مختلفی از جمله سری‌های ۱۰۰، ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰، ۵۰۰، ۶۰۰، ۷۰۰، ۸۰۰، ۹۰۰ و اخیراً سری مکس (MAX) تولید شده است. تا پایان سال ۲۰۱۷، بیش‌از ۱۴۲۰۰ فروند از این هواپیما در همۀ مدل‌ها سفارش داده شد که ۹۸۰۲ فروند آن به ۲۸۵ ایرلاین تحویل داده شده است.

در ایران، چندین شرکت هواپیمایی از بوئینگ ۷۳۷ در ناوگان خود استفاده می‌کنند. شرکت هواپیمایی کاسپین دارای مدل‌های ۷۳۷-۴۰۰ و ۷۳۷-۵۰۰ است. هواپیمایی آتا نیز از مدل‌های ۷۳۷-۳۰۰ و ۷۳۷-۵۰۰ استفاده می‌کند. همچنین، هواپیمایی ساها دارای دو فروند بوئینگ ۷۳۷ سری ۳۰۰ است که از سال ۱۳۹۵ با آن‌ها پروازهای خود را انجام می‌دهد. هواپیمایی سپهران نیز از مدل‌های ۷۳۷-۵۰۰ در ناوگان خود استفاده می‌کند.

بوئینگ ۷۳۷ به‌دلیل طراحی کارآمد، هزینه‌های عملیاتی مناسب و قابلیت اطمینان بالا، یکی از پرفروش‌ترین هواپیماهای تجاری در تاریخ هوانوردی است. این هواپیما در بیش‌از ۵۰۰ خط هوایی در سراسر جهان فعالیت دارد و در هر زمان به‌طور میانگین ۱۲۵۰ فروند از آن در آسمان در حال پرواز است. در سال ۲۰۰۶، به‌طور متوسط در هر ۵ ثانیه یک بوئینگ ۷۳۷ در یک مقصد مشخص فرود می‌آمد.

در جدول زیر مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به بوئینگ ۷۳۷-۸۰۰ را بررسی می‌کنیم:

بوئینگ ۷۵۷

بوئینگ ۷۵۷ یک هواپیمای مسافربری باریک‌پیکر و دوموتوره است که توسط شرکت بوئینگ در ایالات متحده آمریکا طراحی و تولید شد. این هواپیما برای جایگزینی بوئینگ ۷۲۷ و پاسخ به نیازهای بازار برای هواپیمایی با ظرفیت بیشتر و مصرف سوخت بهینه‌تر توسعه یافت. توسعه بوئینگ ۷۵۷ در سال ۱۹۷۸ آغاز و نخستین پرواز آن در ۱۹ فوریه ۱۹۸۲ انجام شد.

بوئینگ ۷۵۷ در دو مدل اصلی ۷۵۷-۲۰۰ و ۷۵۷-۳۰۰ عرضه شده است. مدل ۷۵۷-۲۰۰ با طول بدنه ۴۷٫۳۲ متر و ظرفیت حمل حدود ۲۰۰ تا ۲۳۹ مسافر، برای پروازهای میان‌برد تا بلندبرد طراحی شده است. مدل ۷۵۷-۳۰۰ با طول بدنه ۵۴٫۴۳ متر و ظرفیت حمل حدود ۲۴۳ تا ۲۸۰ مسافر، نسخه کشیده‌تر این هواپیما است که برای جابه‌جایی تعداد بیشتری مسافر در مسیرهای پرتردد به کار می‌رود.

این هواپیما با دو موتور توربوفن تجهیز شده است که شامل موتورهای رولز رویس RB211 یا پرت اند ویتنی PW2000 خواهد بود. برد پروازی بوئینگ ۷۵۷ به مدل و پیکربندی بستگی دارد و بین ۵۸۰۰ تا ۷۲۵۰ کیلومتر متغیر است که آن را برای پروازهای میان‌برد ایدئال می‌سازد.

در ایران، شرکت هواپیمایی تابان از بوئینگ ۷۵۷ در ناوگان خود استفاده می‌کند و این بوئینگ یکی از امن ترین هواپیماهای ایران است. این هواپیماها در مسیرهای داخلی و بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرند و به‌دلیل قابلیت اطمینان بالا و مصرف سوخت مناسب در بین ایرلاین‌ها و مسافران محبوبیت دارند.

بوئینگ ۷۵۷ به‌دلیل طراحی کارآمد، عملکرد قابل‌اعتماد و توانایی جابه‌جایی تعداد زیاد مسافر، یکی از موفق‌ترین هواپیماهای مسافربری در تاریخ هوانوردی به‌شمار می‌رود. تولید این هواپیما در سال ۲۰۰۴ متوقف شد؛ اما همچنان در بسیاری از ایرلاین‌های جهان در حال خدمت است.

در جدول زیر مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به بوئینگ ۷۵۷-۲۰۰ و ۷۵۷-۳۰۰ را بررسی می‌کنیم:

ایرباس A300

ایرباس A300 نخستین هواپیمای پهن‌پیکر دوموتوره جهان است که توسط کنسرسیوم اروپایی ایرباس طراحی و تولید شد. این هواپیما در سال ۱۹۶۹ معرفی و نخستین پرواز خود را در ۲۸ اکتبر ۱۹۷۲ انجام داد. A300 به‌عنوان یک هواپیمای مسافربری با برد کوتاه تا متوسط طراحی شده  است و ظرفیت حمل حدود ۲۶۶ مسافر در دو کلاس پروازی را دارد.

تولید ایرباس A300 از سال ۱۹۷۴ آغاز و تا سال ۲۰۰۷ ادامه یافت که در این مدت ۵۶۱ فروند از این هواپیما ساخته شد. این هواپیما با طول ۵۴٫۱ متر، دهانه بال ۴۴٫۸ متر و ارتفاع ۱۶٫۵ متر از دو موتور توربوفن نصب‌شده در ادامه بال‌ها استفاده می‌کند. برد پروازی A300 تا حداکثر ۷۵۴۰ کیلومتر است که آن را برای مسیرهای مختلف مناسب می‌سازد.

در ایران، شرکت‌های هواپیمایی متعددی از ایرباس A300 در ناوگان خود استفاده کرده‌اند. ایران‌ایر (هما) با در اختیار داشتن مدل‌های A300B4 و A300-600 از این هواپیما در مسیرهای داخلی و بین‌المللی بهره می‌برد. همچنین، هواپیمایی ماهان دارای چندین فروند A300-600 است که در پروازهای خود به کار می‌گیرد. این هواپیماها به‌دلیل قابلیت اطمینان بالا و ظرفیت مناسب، همچنان در ناوگان برخی ایرلاین‌های ایرانی فعال هستند و یکی از امن ترین هواپیماهای ایران به شمار می‌رود.

ایرباس A300 به‌عنوان نخستین محصول ایرباس، نقش مهمی در تثبیت جایگاه این شرکت در صنعت هوانوردی ایفا کرد. این هواپیما با معرفی فناوری‌های نوین و طراحی کارآمد، مسیر را برای توسعه مدل‌های پیشرفته‌تری مانند A310، A330 و A340 هموار ساخت. با وجود توقف تولید، A300 همچنان در برخی ایرلاین‌ها به‌ویژه در نقش هواپیمای باری به خدمت خود ادامه می‌دهد.

در جدول زیر مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به ایرباس A300 را بررسی می‌کنیم:

ایرباس A310

ایرباس A310 یک هواپیمای پهن‌پیکر مسافربری با برد متوسط تا بلند و توسط شرکت چندملیتی ایرباس طراحی و تولید شده است. این هواپیما به‌عنوان دومین محصول ایرباس و نسخه کوچک‌تری از ایرباس A300 توسعه یافت. توسعه A310 در سال ۱۹۷۸ آغاز شد و نخستین پرواز آن در ۳ آوریل ۱۹۸۲ انجام گرفت.

ایرباس A310 در مدل‌های مختلفی از جمله A310-200 و A310-300 عرضه شده است. مدل A310-300 با بهینه‌سازی مصرف سوخت و افزایش برد پروازی، توانایی حمل حدود ۲۸۰ مسافر را دارد. این هواپیما با دو موتور توربوفن در ادامه بال‌ها تجهیز شده و دارای طول ۴۶٫۷ متر، دهانه بال ۴۳٫۹ متر و ارتفاع ۱۵٫۸ متر است. برد پروازی آن در مدل A310-300 حدود ۸ هزار کیلومتر و بیشینه سرعت آن ۰٫۸۵ ماخ (۸۹۵ کیلومتر بر ساعت) است.

در ایران، چندین شرکت هواپیمایی از ایرباس A310 در ناوگان خود استفاده کرده‌اند و یکی از امن ترین هواپیماهای ایران است. ایران‌ایر دارای چهار فروند A310-300 است که در مسیرهای داخلی و بین‌المللی به کار می‌روند. هواپیمایی ماهان نیز از این مدل در پروازهای خود استفاده می‌کند. علاوه‌براین، شرکت‌های هواپیمایی ایران‌ایر تور، تابان و یزد ایرویز نیز از ایرباس A310 در ناوگان خود استفاده کرده‌اند.

ایرباس A310 به‌دلیل کارایی بالا، مصرف سوخت بهینه و قابلیت اطمینان در بین ایرلاین‌های جهانی محبوبیت دارد. هرچند تولید این هواپیما در سال ۱۹۹۸ متوقف شد؛ اما همچنان در برخی ایرلاین‌ها از جمله در ایران در حال خدمت است.

در جدول زیر مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به ایرباس A310-300 را بررسی می‌کنیم:

ایرباس A321

ایرباس A321 یک هواپیمای مسافربری باریک‌پیکر و دوموتوره است که توسط شرکت ایرباس، کنسرسیوم چندملیتی اروپایی، طراحی و تولید می‌شود. این هواپیما به‌عنوان نسخه کشیده‌‌شده‌ای از ایرباس A320 توسعه یافته و برای پاسخ به نیازهای بازار در جابه‌جایی تعداد بیشتری مسافر در مسیرهای کوتاه تا میان‌برد طراحی شده است. توسعه A321 در سال ۱۹۸۹ آغاز شد و نخستین پرواز آن در ۱۱ مارس ۱۹۹۳ انجام گرفت.

ایرباس A321 در دو مدل اصلی A321-100 و A321-200 عرضه شده است. مدل A321-100 نسخه اولیه با برد پروازی کمتر است، درحالی‌که مدل A321-200 با بهبودهایی در ساختار و افزایش ظرفیت سوخت، برد پروازی بیشتری دارد. این هواپیما با دو موتور توربوفن در ادامه بال‌ها تجهیز شده و دارای طول ۴۴٫۵۱ متر، دهانه بال ۳۵٫۸ متر و ارتفاع ۱۱٫۷۶ متر است. ظرفیت مسافر در چیدمان‌های مختلف بین ۱۸۵ تا ۲۲۰ نفر متغیر است. برد پروازی A321-200 حدود ۵۹۵۰ کیلومتر و بیشینه سرعت آن ۰٫۸۲ ماخ (۸۷۰ کیلومتر بر ساعت) است.

در ایران، چندین شرکت هواپیمایی از ایرباس A321 در ناوگان خود استفاده می‌کنند. ایران‌ایر در سال ۲۰۱۶ یک فروند A321-211 با رجیستر EP-IFA دریافت کرد که در مسیرهای داخلی و بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هواپیمایی کیش ‌ایر نیز دارای دو فروند A321 با رجیسترهای UR-CPM و UR-CPH است. همچنین، هواپیمایی زاگرس دو فروند A321 با رجیسترهای EP-ZGA و EP-ZGB در اختیار دارد. هواپیمایی معراج نیز یک فروند A321 با رجیستر EP-AGB در ناوگان خود دارد.

ایرباس A321 به‌دلیل ظرفیت بالاتر نسبت به A320 و کارایی مناسب در مسیرهای پرتردد در بین ایرلاین‌های جهانی محبوبیت دارد. این هواپیما با تکیه بر فناوری‌های پیشرفته و طراحی بهینه، هزینه‌های عملیاتی کمتری برای شرکت‌های هواپیمایی دارد. همچنین، نسخه به‌روزرسانی‌شده‌ای به نام A321neo با موتورهای جدید و کارایی بالاتر معرفی شده که درحال‌حاضر در حال تولید و تحویل به مشتریان است.

در جدول زیر مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به ایرباس A321-200 را بررسی می‌کنیم:

فوکر ۱۰۰

فوکر ۱۰۰ یک هواپیمای مسافربری جت منطقه‌ای است که توسط شرکت فوکر در هلند طراحی و تولید شد. این هواپیما به‌عنوان نسخه بزرگ‌تر و به‌روزشده فوکر اف۲۸ توسعه یافت و نخستین پرواز خود را در ۳۰ نوامبر ۱۹۸۶ انجام داد. تولید فوکر ۱۰۰ تا سال ۱۹۹۷ ادامه یافت و در مجموع ۲۸۳ فروند از این هواپیما ساخته شد.

این هواپیما دارای دو موتور توربوفن رولز رویس تِی ۶۵۰-۱۵ است که در دو سوی انتهای بدنه نصب شده‌اند. طول بدنه آن ۳۵٫۵۳ متر، فاصله نوک دو بال ۲۸٫۸ متر و ارتفاع آن ۸٫۵ متر است. ظرفیت مسافر با توجه به چیدمان داخلی، بین ۹۷ تا ۱۲۲ نفر متغیر است. بیشینه سرعت فوکر ۱۰۰ حدود ۸۴۵ کیلومتر بر ساعت و برد پروازی آن حدود ۳۱۷۰ کیلومتر است.

در ایران، فوکر ۱۰۰ یکی از پرکاربردترین هواپیماهای مسافربری است و توسط چندین شرکت هواپیمایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایران‌ایر (هما) با در اختیار داشتن ۱۶ فروند از این هواپیما، آن را در مسیرهای داخلی به کار می‌برد. هواپیمایی آسمان نیز دارای ۷ فروند فوکر ۱۰۰ است. علاوه‌براین، شرکت‌های هواپیمایی قشم‌ایر با ۴ فروند، کارون (نفت‌ایر) با ۴ فروند و کیش‌ایر با ۳ فروند از این هواپیما در ناوگان خود استفاده کرده‌اند.

فوکر ۱۰۰ به‌دلیل قابلیت اطمینان، کارایی مناسب و هزینه‌های عملیاتی پایین، همچنان در بسیاری از ایرلاین‌های جهان از جمله ایران در حال خدمت است. هرچند تولید آن متوقف شده؛ اما به‌دلیل ویژگی‌های مثبت، همچنان در مسیرهای کوتاه تا میان‌برد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در جدول زیر مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به فوکر ۱۰۰ را بررسی کرده‌ایم:

مک‌دانل داگلاس MD-82

مک‌دانل داگلاس MD-82 یک هواپیمای مسافربری دوموتوره با برد کوتاه تا متوسط است که توسط شرکت مک‌دانل داگلاس در ایالات متحده آمریکا طراحی و تولید شد. این هواپیما به‌عنوان یکی از مدل‌های سری MD-80 توسعه یافت و نخستین پرواز خود را در ۸ اکتبر ۱۹۷۹ انجام داد. MD-82 به‌دلیل کارایی بالا و قابلیت اطمینان در بین ایرلاین‌های جهانی محبوبیت پیدا کرد.

MD-82 دارای دو موتور توربوفن پرت اند ویتنی JT8D-217C است که در قسمت انتهایی بدنه و در دو سوی آن نصب شده‌اند. این هواپیما با طول بدنه ۴۵٫۰۱ متر، دهانه بال ۳۲٫۸۲ متر و ارتفاع ۹٫۰۲ متر، ظرفیت حمل حدود ۱۷۲ مسافر را در چیدمان یک‌کلاسه دارد. بیشینه سرعت آن حدود ۸۷۰ کیلومتر بر ساعت و برد پروازی آن با بیشینه ظرفیت حدود ۳۷۰۰ کیلومتر است.

در ایران، چندین شرکت هواپیمایی از جمله کیش ایر، ایران ایرتور و تابان ایر از مدل‌های مختلف سری MD-80 از جمله MD-82 در ناوگان خود استفاده می‌کنند و این هواپیما یکی از امن ترین هواپیماهای ایران محسوب می‌شود. این هواپیماها در مسیرهای داخلی و منطقه‌ای پرواز می‌کنند و به‌دلیل قابلیت اطمینان و کارایی مناسب، همچنان در خدمت هستند.

در جدول زیر مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به مک‌دانل داگلاس MD-82 را بررسی می‌کنیم:

هواپیمای ATR 72

هواپیمای ATR 72 یک هواپیمای توربوپراپ منطقه‌ای است که توسط شرکت ایتالیایی-فرانسوی ATR طراحی و تولید شد. این هواپیما برای پروازهای کوتاه‌برد و جابه‌جایی مسافران بین شهرهای نزدیک طراحی شده است و به‌دلیل کارایی بالا، مصرف سوخت بهینه و قابلیت نشست و برخاست در فرودگاه‌های کوچک در بین ایرلاین‌های منطقه‌ای محبوبیت دارد.

توسعه ATR 72 در اواخر دهه ۱۹۸۰ آغاز شد و نخستین پرواز آن در ۲۷ اکتبر ۱۹۸۸ انجام گرفت. این هواپیما نسخه کشیده‌شده ATR 42 است و ظرفیت حمل بیشتری دارد. ATR 72 با دو موتور توربوپراپ Pratt & Whitney Canada PW127 مجهز شده و دارای طول ۲۷٫۱۷ متر، دهانه بال ۲۷٫۰۵ متر و ارتفاع ۷٫۶۵ متر است. ظرفیت مسافر در چیدمان استاندارد حدود ۷۰ تا ۷۸ نفر است. برد پروازی این هواپیما به مدل و شرایط عملیاتی بستگی دارد و حدود ۱۵۰۰ کیلومتر و بیشینه سرعت آن حدود ۵۰۹ کیلومتر بر ساعت است.

در ایران، چندین شرکت هواپیمایی از جمله ایران‌ایر و آسمان از هواپیماهای ATR 72 در ناوگان خود از این هواپیما استفاده می‌کنند. این هواپیماها در مسیرهای داخلی و به‌خصوص در پرواز به فرودگاه‌های با زیرساخت‌های محدود مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌عنوان‌مثال، ایران‌ایر در سال ۲۰۱۷ تعدادی هواپیمای ATR 72-600 را به ناوگان خود اضافه کرد تا خدمات بهتری در مسیرهای کوتاه‌برد ارائه بدهد.

ATR 72 به‌دلیل هزینه‌های عملیاتی پایین، قابلیت اطمینان و انعطاف‌پذیری در عملیات، یکی از محبوب‌ترین هواپیماهای توربوپراپ در جهان است و یکی از امن ترین هواپیماهای ایران محسوب می‌شود. این هواپیما در بیش‌از ۱۰۰ شرکت هواپیمایی در سراسر جهان به کار گرفته شده و همچنان در حال تولید و توسعه مدل‌های جدیدتر است.

در جدول زیر مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به ATR 72-600 را بررسی کرده‌ایم:

نکاتی برای امنیت بیشتر در سفرهای هوایی

سفرهای هوایی یکی از ایمن‌ترین روش‌های حمل‌ونقل هستند؛ بااین‌حال، اگر یک سری نکات ایمنی را رعایت کنید، امنیت بیشتری در سفرهای هوایی خواهید داشت. در ادامه به نکاتی برای امنیت بیشتر در سفرهای هوایی اشاره می‌کنیم:

تهیه بیمه مسافرتی

تهیه بیمه مسافرتی در شرایط حوادث غیرمنتظره مانند بیماری یا لغو پرواز به شما کمک می‌کند. این بیمه هزینه‌های مرتبط با درمان اضطراری، بستری‌‌شدن در بیمارستان و حتی انتقال پزشکی به کشور خود را پوشش می‌دهد.

رعایت محدودیت‌های بار و حمل‌نکردن اقلام ممنوعه

پیش‌از بسته ‌بندی، محدودیت‌های وزن و ابعاد چمدان‌ها را بررسی کنید. هر خط‌هوایی قوانین خود را در مورد وزن چمدان‌ها دارد و اگر اضافه‌ بار داشته باشید با هزینه‌های اضافی بپردازید. همچنین از حمل اشیائی مانند سلاح‌های سرد و گرم، بطری و اجسام شیشه‌ای، اسباب‌بازی‌های خطرناک و مواد قابل‌اشتعال خودداری کنید. این اقلام اجازه ورود به هواپیما را ندارند و مشکلاتی را در فرودگاه ایجاد می‌کنند.

گوش‌دادن به راهنمایی‌های خدمه پرواز

به توضیحات ایمنی مهمانداران در ابتدای پرواز دقت داشته باشید و دستورالعمل‌های آن‌ها را در مواقع اضطراری دنبال کنید. این راهنمایی‌ها شامل نحوه استفاده از کمربند ایمنی، موقعیت‌های اضطراری و نحوه استفاده از ماسک‌های اکسیژن است.

بستن کمربند ایمنی

در زمان نشست و برخاست هواپیما و همچنین در طول پرواز، کمربند ایمنی خود را بسته نگه دارید تا در صورت وقوع تلاطم‌های هوایی، امنیت شما تضمین شود. حتی در صورت خاموش‌بودن چراغ کمربند، بهتر است آن را بسته نگه دارید تا در صورت وارد‌شدن هواپیما به چاله‌های هوایی یا هرگونه تکان خوردن غیرقابل‌پیش ‌بینی، مشکلی برای شما پیش نیاید.

شناسایی درب‌های خروج اضطراری

درب‌های خروج اضطراری را شناسایی کنید تا در مواقع لزوم بتوانید سریع واکنش نشان بدهید در شرایط اضطراری می‌توانید با آگاهی از جای درب‌های اضطراری به‌سرعت از هواپیما خارج شوید.

خاموش‌کردن دستگاه‌های الکترونیکی

دستگاه‌های الکترونیکی خود را خاموش کنید یا در حالت پرواز قرار بدهید تا از ایجاد اختلال در سیستم‌های ناوبری هواپیما جلوگیری شود. این اقدام به حفظ ایمنی پرواز کمک می‌کند و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری خواهد کرد.

انتخاب صندلی در نزدیکی درب‌های خروج

برخی مطالعات نشان می‌دهد که نشستن در نزدیکی درب‌های خروج اضطراری در مواقع اضطراری شانس نجات را افزایش می‌دهد. بااین‌حال، انتخاب صندلی باید با توجه به‌راحتی شما انجام شود.

رعایت بهداشت شخصی

پیش‌از صرف غذا یا نوشیدنی، دست‌های خود را با آب و صابون بشویید یا از مواد ضدعفونی‌ کننده استفاده کنید تا از انتقال بیماری‌ها جلوگیری شود. این اقدام به حفظ سلامت شما و دیگر مسافران کمک می‌کند.

مطالعه کارت ایمنی

کارت ایمنی موجود در جیب صندلی جلویی را مطالعه کنید تا با دستورالعمل‌های ایمنی و استفاده از تجهیزات آشنا شوید. این کارت‌ها شامل اطلاعاتی درباره نحوه استفاده از کمربند ایمنی، ماسک اکسیژن و مسیرهای خروج اضطراری هستند.

شناسایی محل جلیقه نجات

اطمینان حاصل کنید که محل جلیقه نجات زیر صندلی خود را می‌دانید تا در مواقع ضروری بتوانید به‌سرعت واکنش نشان بدهید و از آن استفاده کنید. آگاهی از محل دقیق جلیقه نجات می‌تواند در شرایط اضطراری به نجات جان شما کمک کند.

استفاده از ماسک

در صورت نیاز، به‌ویژه در دوران شیوع بیماری‌های مسری از ماسک استفاده کنید تا از انتقال بیماری‌ها جلوگیری شود. استفاده از ماسک به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی کمک می‌کند.

لمس نکردن سطوح عمومی

تا حد امکان از لمس سطوحی مانند دستگیره‌ها، میزهای تاشو و دکمه‌ها خودداری و در صورت لزوم، دست‌های خود را ضدعفونی کنید. این اقدام به کاهش خطر انتقال میکروب‌ها کمک می‌کند.

آمادگی برای شرایط اضطراری

در صورت بروز شرایط اضطراری، آرامش خود را حفظ و به دستورالعمل‌های خدمه پرواز عمل کنید. وحشت‌زدگی اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند؛ بنابراین، حفظ آرامش بسیار مهم است.

سخن پایانی

در این مقاله امن ترین هواپیماهای ایران را بررسی کردیم و نکات مهم برای افزایش امنیت پرواز را توضیح دادیم. در کشور ما هواپیماهای متعددی با سابقه ایمنی بالا در ناوگان هوایی فعال هستند. به‌عنوان‌مثال، ایرباس A340 تاکنون هیچ حادثه‌ای نداشته و در ایرلاین‌هایی مانند ماهان و معراج پرواز می‌کند. همچنین، بوئینگ ۷۳۷ با سابقه‌ای عالی در ایمنی در شرکت‌هایی نظیر کیش ایر و ایران ایرتور مورد استفاده قرار می‌گیرد. انتخاب این هواپیماها در برنامه‌های پروازی، نشان‌دهندۀ توجه ایرلاین‌های ایرانی به ایمنی و رفاه مسافران است.