شهرستان آران و بیدگل یکی از شهرهای زیبا استان اصفهان محسوب می شود که بناهای تاریخی و جاذبه های گردشگری بی نظیری را در دل خود جای داده است. وجود بناهای تاریخی متعدد از دوره های تاریخی گوناگون در این شهرستان نشان دهنده قدمت و تمدن آن است. از جمله این بناها می توان به مسجد نقشینه بیدگل اشاره نمود که کهن ترین میراث تاریخی اسلامی آران و بیدگل است. اگر می خواهید با مسجد نقشینه بیشتر آشنا شوید تا پایان با مجله مستر بلیط همراه شوید.
تاریخچه مسجد نقشینه بیدگل
مسجد نقشینه بیدگل یا حاجی قاسم از قدیمی ترین بناهای تاریخی و اسلامی آران و بیدگل به شمار می رود، که متعلق به دوره های تاریخی تیموریان، صفویه و قاجار است. این مسجد زیبا و ارزشمند در دوره سلجوقیان به دست حاجی بابا قاسم بیدگلی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و همین موضوع موجب شد که برخی مسجد نقشینه را با نام مسجد حاجی قاسم بشناسند. این مسجد در محله درب مختص آباد آران و بیدگل که مهم ترین محله های آن زمان بود ساخته شد. مسجد نقشینه روبروی بازارچه ای که مرکز محله محسوب می شد قرار داشت. در این گذر بناهای ارزشمند دیگری نیز وجود داشت که از جمله آن ها می توان به حسینیه خانقاه، مجموعه خانه طباطبایی، بقعه چهل دختران، حمام رئیسه، آب انبار حاج میرزا معصوم، مسجد حاج ملا محمود و … اشاره نمود. این بنا از آثار به جای مانده از دوره سلجوقیه در آران و بیدگل محسوب می شود که وجه تسمیه آن نقش و نگارهای فوق العاده زیبایی هستند که به ایوان مسجد در دوره سلجوقیه افزوده شده اند و زینت و نمای خاصی به آن بخشیده اند.
نقشه و معرفی بخش های مختلف
مسجد نقشینه بیدگل دارای مساحتی حدود 1200 متر مربع است، که در گذشته حوض خانه، مجموعه بازار، کارگاه شعر بافی، حسینیه و میدان خانقاه، بقعه چهل دختران نیز شامل آن می شدند که امروزه بخش قابل توجهی از آن تخریب شده است به طوری که کارگاه شعر بافی، حوض خانه و بازار روبروی آن کاملا از بین رفته اند. در قسمت شمال شرقی این مسجد حوض خانه نقشینه واقع شده است و در بخش گذر شرقی مسجد نیز کارگاه شعر بافی قرار دارد. فضای سر پوشیده مسجد تا پیش از سال 1371 به عنوان مرکز تجاری و اقتصادی مورد استفاده قرار می گرفت و در آن مغازه های متعددی وجود داشت که مشاغل مختلفی مانند نانوایی، آرایشگری، خامه فروشی، نجاری، قصابی و … در آن مشغول به فعالیت بودند، اما امروزه متاسفانه این بخش کاملا از بین رفته است. در دوران زندیه و قاجاریه نیز این مجموعه همچنان بسیار کاربردی بود و مورد استفاده قرار می گرفت به همین دلیل چندین بار بازسازی و مرمت شد و بخش هایی مانند محراب به مسجد افزوده گردید. نقوش زیبایی به همراه اسمای الهی بر روی محراب کار شده که این نقوش به همراه نوشته های موجود بر روی کتیبه در ایوان مسجد توسط حاج محمد بیدگلی در سال 1215 هجری قمری حکاکی شده اند. در قسمت پشت ایوان شبستان تابستانی قرار دارد که این بخش توسط حاج علی محمد رحیمی و اداره میراث فرهنگی در سال 1376 مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت و از زیبا ترین بخش های مسجد محسوب می شود.
مسجد نقشینه دارای ایوانی بلند و مرتفع است که به مرور زمان تخریب شده بود اما توسط استاد آقا رضا میخو و هئیت امنای مسجد در سال 1380 بازسازی شد و تزئینات ماهرانه ای که بر روی آن صورت گرفت موجب شد جلوه و نمای مسجد دو چندان شود. این مسجد دارای بخش های دیگری نیز است که از جمله آن ها می توان به شبستان زمستانی یا زیر زمینی اشاره نمود که در آن چندین ردیف چشمه طاق کوتاه وجود دارد. امروزه این بخش کاربردی ندارد و تنها از شبستان تابستانی برای برگزاری نماز و مراسمات استفاده می شود. در مسجد نقشینه آثار ارزشمندی مانند مجموعه 30 جلدی قرآن خطی وجود دارد که هر جزء با قدمت 1198 هجری قمری توسط گروهی از زنان محله و به خط سید میرزا حسینعلی بیگدلی جمع آوری شده اند. از این رو می توان گفت که این مسجد نخستین کانون فرهنگی مذهبی خواهران در این منطقه در دوره زندیه محسوب می شود. امروزه تنها بخش هایی از این بنای ارزشمند باقی مانده است که از جمله آن ها می توان به ایوان اصلی با دهانه ای بزرگ، شبستان تابستانی، شبستان زمستانی که دارای سقف هایی به صورت طاق چشمه هستند و … اشاره نمود. مورخان بر این باوراند که ساخت شبستان زمستانی در دوران تیموریان یا حداقل صفویه صورت گرفته است. از این رو می توان با مشاهده این مسجد با سبک معماری چندین دوره تاریخی آشنا شد و سفری کوتاه به دل تاریخ را تجربه نمود.
شرایط بازدید از مسجد نقشینه بیدگل
بازدید از مسجد نقشینه بیدگل در تمامی روزهای سال امکان پذیر است و گردشگرانی که با تهیه بلیط اتوبوس به این شهر سفر می کنند می توانند ضمن بازدید از دیگر جاذبه های گردشگری و اماکن دیدنی آن این اثر تاریخی مذهبی ارزشمند را نیز از نزدیک مشاهده نمایند.
آدرس و نحوه دسترسی با وسایل مختلف
مسجد نقشینه در استان اصفهان، شهرستان آران و بیدگل، میدان امام خمینی (ره)، خیابان مختص آباد واقع شده و برای دسترسی به آن می توان از تاکسی های درون شهری و یا خودروهای شخصی استفاده نمود. همچنین گردشگرانی که فاقد خودرو شخصی هستند می توانند به رزرو خودروهای اینترنتی مستر بلیط بپردازند و به راحتی گشت و گذاری لذت بخش در شهر آران و بیدگل داشته باشند و از جاذبه های دیدنی آن بازدید نمایند.
دیدگاهتان را بنویسید