میدان مارکار؛ تاریخچه+راه های دسترسی

یزد یکی از شهرهای کویری ایران است که جاذبه های گردشگری و توریستی زیادی در آن یافت می شود. این شهر را با بادگیرها، آب انبارها و مردم با اصالت و متمدنش می شناسند. معماری کهن ایرانی از دیر باز تا کنون، به خوبی در بافت شهری و روستایی این شهر حفظ شده و همین امر باعث جذب مسافران زیادی از سراسر ایران و حتی کشورهای خارجی به آن شده است.

یکی از همین جاذبه ها که علاوه بر زیبایی، معماری قابل توجه ای هم دارد، میدان مارکار یزد همراه با ساعت بزرگ مستقر در آن می باشد. نام این ساعت از اسم “پشوتن‌ جی دوسابایی مارکار”، که هزینه ساخت این سازه را بر عهده داشته گرفته شده است. نه تنها این میدان، بلکه هزینه احداث دبیرستان مارکار و پرورشگاه مارکار را نیز همین فرد خیر تقبل کرده که اصالتاً از زرتشتیان هندی تبار می باشد. جالب اینکه بدانید پس از گذشت سال ها از تاسیس این مراکز، هزینه های جانبی آنها از موقوفات پشوتن‌ جی دوسابایی مارکار تامین می شود.

در خصوص این میدان و ساعت موجود در آن شایعاتی به گوش می رسد مثلا: در پی سازه قدری طلا وجود دارد که هر گاه ساعت نیاز به مرمت داشته باشد از آن استفاده گردد. چنانچه قصد دارید به این استان سفر کنید شاید بهتر باشد، پیش از هر کاری اطلاعات لازم در خصوص گردشگری و مکان های دیدنی یزد را از مجله مستر بلیط دریافت نمایید.

تاریخچه میدان مارکار

شهرداری استان یزد در سال 1313 قصد داشت به منظور گرامیداشت شاعر عالیقدر ایرانی، ابوالقاسم فردوسی ساعت بزرگی بسازد. در مرحله اول ساعت مورد نظر در میدان پهلوی ساخته شد اما با گذشت مدت کوتاهی مخالفت ها بر سر قرار گیری آن در این میدان آغاز گردید و در نهایت منجر به تخریب آن شد. دو سال بعد یعنی سال 1315 شهرداری یزد در خصوص استقرار ساعت فردوسی به این نتیجه رسید که آن را در میدان مارکار در نزدیکی دبیرستانی به نام همین میدان جایگیر کند. مراحل ساخت ساعت مارکار که برخی آن را ساعت فروسی می خوانند، در مورخ چهارم آبان ماه سال ۱۳۲۱ به اتمام رسید. نام این اثر زیبا را در فهرست ثبت شده ملی می توان دید. نکته جالب اینکه عقربه های ساعت این میدان برخلاف جهت حرکت ماشین ها است.

نقشه میدان مارکار

ساختمان ساعت مارکار را به صورت مربعی شکل با ارتفاع 4 متر ساخته اند که از سه قسمت اصلی یعنی: پایه، بدنه ی برج و کلاهک بالای برج تشکیل شده است. نکته فوق العاده جذابی که در مورد شهر یزد مخصوصا ساعت و میدان مارکار وجود دارد و خیلی از افراد احتمالا از آن بی خبر باشند اینکه: از نظر مختصات جغرافیایی این میدان نقطه مرکزی ایران است. در نمای بیرونی ساختمان از سیمان بهره برده اند. احداث این بنا قریب به 7 سال به طول انجامید.

هر هفت روز یکبار برای کوک کردن ساعت اقدام می گردد و برای انجام این کار باید پله های چوبی داخل سازه را پست سر گذاشت. بعد از گذشت تقریبا 80 سال، موتور آن که در بالای ساختمان قرار دارد و منتسب به یک کمپانی انگلیسی به نام ج. اسمیت و پسران است به خوبی کار می کند. در بدنه این ساختمان تاریخ تاسیس، اسم معمار و همچنین عنوان قدیمی ساعت به وسیله چند بیت شعر آشکار شده است.

نمای بیرونی به چند بیت شعر از یک شاعر محلی به اسم مرحوم ناصر، مزین گشته و با جنبش موافق عقربه ها و حرکت مخالف ماشین ها، زمان تاسیس ساختمان ساعت و همچنین تبحر شاعر توانا بر بازدیدکنندگان متجلی می گردد. برای بدست آوردن اطلاعات در گردش اولیه، بیت ها و در گردش ثانویه، مصرع ها قابل استناد می باشند. اشعار به کاربرده شده عبارتند از موارد زیر:

ز فردوسی اکنون سخن یاد گیر            سخن های پاکیزه و دلپذیر

بزرگی سراسر به گفتار نیست            دوصد گفته چون نیم کردار نیست

به داد و دهش دل توانگر کنید              ز آزادگی بر سر افسر کنید

جز از نیکنامی و فرهنگ و داد              ز رفتار گیتی نگیرید یاد

مصرع اول: چون به سعی و اهتمام مارکار / مصرع دوم: گشت در این برج ساعت برقرار

مصرع سوم: روح فردوسی پی تاریخ گفت/ مصرع چهارم: شادم از کردار نیک مارکار

در مصرع پایانی با کمک گرفتن از حروف ابجد و عدد مرکب، می توان به زمان تاسیس ساختمان پی برد.

شرایط بازدید

شهر تاریخی یزد سرشار از  آثار باستانی و دیدنی است و میدان مارکار نیز با توجه به خصوصیات جالبی که دارد برای بازدید کنندگان جذاب می باشد. برای رفتن به یزد وسایل نقلیه عمومی مختلفی نظیر قطار، اتوبوس یا هواپیما در دسترس قرار دارند. چنانچه تصمیم دارید سفری مقرون به صرفه داشته باشید، می توانید با دریافت بلیط اتوبوس یزد هزینه ها را تا میزان قابل توجه ای کاهش دهید. البته سفر با قطار نیز کم هزینه و البته ایمن تر خواهد بود. بهره گیری از تورهای گردشگری نیز تاثیر مثبتی در پایین آوردن هزینه ها دارند و برای با خبر شدن از زمان برگزاری آنها کافی است سایت های فروش بلیط را چک کنید.

بازدید از میدان مارکار و ساعت مستقر در آن نیازمند شرایط خاصی نیست و لزومی ندارد که هزینه ای بابت بازدید آن بپردازید زیرا در معرض دید عموم و در یک محیط عمومی قرار گرفته اند. اما اگر می خواهید به خوبی جزئیات این ساختمان را بببنید بهتر است ساعات روز را برای دیدن از آن انتخاب کنید. با گذر از این میدان فرصت بازدید از دبیرستان و پرورشگاه مارکار نیز فراهم می شود.

آدرس و نحوه دسترسی

برای رفتن به میدان مارکار ناوگان حمل و نقل عمومی در دسترس هستند و شما می توانید با گرفتن تاکسی یا سوار شدن بر اتوبوس، خود را به محل مورد نظر بررسانید. با توجه به آینکه که استان یزد  تا به امروز به خطوط مترو متصل نشده، راهی برای رفتن به میدان با مترو وجود ندارد اما در عوض تاکسی ها می توانند شما را به آنجا ببرند. شما حتی می توانید از خودرو شخصی برای رفتن به این مسیر استفاده کنید.