چگونه ارز مسافرتی و ارز دولتی بگیریم؟

این روزها یکی از دغدغه‌های اصلی کسانی که عازم سفرهای چندروزه به خارج از کشور هستند، این است که ارز مسافرتی بگیرند. گرفتن این ارز باعث می‌شود که هزینه‌های سفر به مقدار قابل توجهی کمتر شود. با این حال، دریافت ارز مسافرتی شرایطی دارد که باید به آنها توجه کنیم. در این مقاله از مستربلیط هرآنچه باید برای دریافت ارز مسافرتی و ارز دولتی بدانید، توضیح داده شده است. تا پایان با ما همراه باشید.

ارز مسافرتی چیست؟

قبل از هر چیزی باید ابتدا بدانیم که به چه ارزی، مسافرتی گفته می‌شود. منظور از ارز برای مسافرت خارجی، همان کمک‌هزینه‌ای است که به افرادی تعلق می‌گیرد که عازم سفر به خارج از کشور هستند. هر فرد می‌تواند در هر سال یک مرتبه این ارز را دریافت کند. این ارز بسیار ارزان‌تر از سایر ارزهای موجود در بازار است. بنابراین، بسیاری از گردشگران برای دریافت آن اقدام می‌کنند. هر جا هم که تقاضا بسیار باشد، باید انتظار صف‌های طولانی را داشته باشید. صرافی‌ها و بانک‌های ارائه‌دهنده ارزهای مسافرتی در نزدیکی تعطیلات، به‌ویژه تعطیلات نوروز از همیشه شلوغ‌تر می‌شوند. البته، برای رهایی از این صف‌های شلوغ راهکارهایی وجود دارد که در ادامه درباره آن توضیح خواهیم داد.

مقدار ارز مسافرتی در سال 1403

مقدار ارزی که برای سفرهای خارجی به هر ایرانی تعلق می‌گیرد، ممکن است در هر سال متفاوت باشد. این میزان هر سال بر اساس شرایطی مثل نوسانات ارز تعیین می‌شود. بنابراین، برای دریافت آن در هر سال باید به آخرین اطلاعیه بانک مرکزی رجوع کنید. طبق آخرین اطلاعیه این بانک درباره این نوع ارز، مقدار قابل دریافت ارز مسافرتی 1403 برای هر فرد عبارت است از:

• برای سفرهای زمینی، ریلی و دریایی: 300 یورو
• در سفرهای هوایی: 500 یورو

ارز ارائه شده از سوی بانک مرکزی به یورو محاسبه می‌شود اما اگر برای سفر خود به دلار یا پوند احتیاج دارید، می‌توانید هنگام دریافت ارز مسافرتی معادل همین مبلغ را به واحد ارز مورد نظر خود بگیرید.

شرایط و مدارک لازم برای خرید ارز مسافرتی

همان‌طور که اشاره شد، هر ایرانی که قصد سفر توریستی به خارج از کشور را دارد، در هر سال می‌تواند یک بار کمک‌هزینه مسافرتی یا همان ارز با نرخ پایین‌تر را دریافت کند. افرادی که این ارز به آنها تعلق نمی‌گیرد، عبارت‌اند از:

• کسانی که سن آنها کمتر از ۱۲ سال است.
• مسافرانی که مقیم خارج از کشور هستند.
• افرادی که گذرنامه آنها خدماتی یا سیاسی است.

بر طبق قوانین و مقررات بانک مرکزی، دریافت این ارز به صورت اسکناس برای کسانی که به صورت هوایی به یکی از کشورهای زیر سفر می‌کنند، امکان‌پذیر است. سفر به این کشورها به ویزا نیازی ندارد.

• ترکیه
• ارمنستان
• آذربایجان
• بلاروس
• استونی
• لتونی
• لیتوانی
• گرجستان
• قزاقستان
• قرقیزستان
• مولداوی
• روسیه
• اوکراین
• ازبکستان
• ترکمنستان
• بحرین
• قطر
• کویت
• افغانستان
• پاکستان
• امارات متحده عربی
• عمان
• قبرس.

مدارک مورد نیاز برای دریافت ارز مسافرتی

اگر شرایط لازم برای گرفتن ارز مسافرتی را دارید، یعنی قبلا مدارک لازم برای گرفتن پاسپورت را آماده کرده و گذرنامه و بلیط خود را دریافت کرده‌اید، باید مدارک لازم برای ارز مسافرتی را هم آماده کنید. برای اینکه بتوانید کمک‌هزینه سفر به خارج از کشور را بگیرید، به مدارک زیر نیاز دارید.

• اصل گذرنامه معتبر به همراه یک نسخه کپی آن
• اصل ویزای معتبر برای کشورهایی که سفر به آنها به ویزا نیاز دارد. به عنوان مثال، اگر راهی سفر ترکیه هستید، نیازی به ویزا ندارید.
• کارت ملی و یک نسخه کپی از آن
• اصل بلیط هواپیما را که برای سفر گرفته‌اید، همراه با مهر شرکت هواپیمایی مورد نظر و یک نسخه کپی از این بلیط. اگر بلیط را به صورت اینترنتی خریده‌اید، باید رسید خرید بلیط را که شامل کد رهگیری، اطلاعات آژانس هواپیمایی صادرکننده، تاریخ و زمان خرید بلیط است را به همراه کپی آن ارائه کنید.
• فرم تکمیل‌شده تقاضای ارز به صورت حضوری یا اینترنتی
• مبلغ ریالی معادل با ارز درخواستی به نرخ روز، به‌علاوه هزینه کارمزد بانک یا صرافی مورد نظر
• رسید واریز مبلغ عوارض خروج از کشور
• شماره موبایل در دسترس
• شماره حساب بانکی معتبر به نام فرد درخواست‌کننده ارز

حتما پیش از هرگونه اقدام، تمام این مدارک را آماده کنید. در مراجعه حضوری به بانک‌ها و صرافی‌ها که مجبورید در صف‌های طویل بایستید، با آماده داشتن این مدارک در زمان خود صرفه‌جویی خواهید کرد.

چگونه برای دریافت ارز مسافرتی اقدام کنیم؟

برای دریافت ارز مسافرتی، راه‌های مختلفی دارید. هر کدام از این راه‌ها مزایا و معایبی دارند. به عنوان مثال، روش اینترنتی باعث کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در وقت می‌شود یا برخی از مردم معتقدند که مراجعه حضوری برای دریافت ارز مطمئن‌تر است. به‌هر‌حال، برای دریافت این کمک‌هزینه سه راه دارید.

1- مراجعه حضوری به بانک‌ها یا صرافی‌های مجاز

اگر حوصله و زمان لازم برای ایستادن در صف‌های شلوغ و طولانی را دارید، باید به یکی از بانک‌ها و صرافی‌های ارائه‌دهنده ارز مسافرتی مراجعه کنید. بر اساس آخرین اطلاعیه بانک مرکزی در سال 1401، بانک‌های ملی، تجارت، سامان، ملت و پارسیان و برخی از صرافی‌ها این ارز را ارائه می‌کنند. در صورتی که این روش دریافت ارز را ترجیح می‌دهید، باید ابتدا در سامانه برخط بازار ارز ایران، اسناد و مدارک مورد نیاز را ثبت کنید.

پس از اینکه در این سامانه صلاحیت‌تان برای دریافت ارز تأیید شد، فهرستی از بانک‌ها و صرافی‌های نزدیک به شما نمایش داده می‌شود. در این مرحله، باید یکی از این بانک‌ها یا صرافی‌ها را انتخاب کنید تا اطلاعات‌تان برای آن بانک یا صرافی ارسال شود.

بعد از اینکه اطلاعات شما به بانک یا صرافی مورد نظر ارسال شد، باید یک هفته قبل از تاریخ حرکت با در دست داشتن مدارکی که نام بردیم به بانک یا صرافی مشخص‌شده، مراجعه کنید. پس از تحویل مدارک مورد نیاز به بانک یا صرافی، به شما یک حواله دریافت ارز داده می‌شود. شما می‌توانید با تحویل حواله ارز مسافرتی در فرودگاه و بعد از عبور از گیت مسافران، ارز مورد نظر خود را دریافت کنید. توجه داشته باشید که برای گرفتن حواله ارزی از بانک سامان حداقل 10 روز و از بانک ملی حداقل 4 روز پیش از حرکت اقدام کنید. بانک تجارت هم معمولا همان روزی که دریافت ارز را درخواست می‌دهید، حواله را به شما تحویل می‌دهد. همچنین، برای دریافت این حواله در روزهای عادی از ساعت 9 تا 12:30 و در روزهای پنجشنبه از ساعت 9 تا 11:30 فرصت دارید.

2- دریافت اینترنتی ارز

با اینکه بسیاری از مردم تصور می‌کنند، دریافت ارز از بانک‌ها یا صرافی‌ها بهترین راه برای این کار است، اما چنین چیزی صحت ندارد. بهترین راه برای اینکه از شر صف‌های طولانی و انتظار در بانک‌ها و صرافی‌های شلوغ راحت شوید، این است که این کار را اینترنتی انجام بدهید. در اسفندماه سال 1400، سامانه‌ای با عنوان سامانه برخط ارز مسافرتی به نشانی https://www.ice.ir/ راه‌اندازی شد که دریافت حواله ارزی را ساده‌تر و سریع‌تر کرده است.

همچنین می‌توان در اپلیکیشن‌هایی همچون اپلیکیشن بله یا ایوا برای دریافت ارز مسافرتی ثبت نام کرد. بعد از تکمیل مراحل ثبت نام و پرداخت مبلغ، کد رهگیری به شما داده می‌شود که در فرودگاه می‌توانید با وارد کردن آن کد ارز خود را از خودپردازهای فرودگاه دریافت کنید.

3- گرفتن ارز مسافرتی در فرودگاه

 یکی دیگر از راه‌های دریافت ارز مسافرتی این است که این ارز را در همان فرودگاه محل پرواز خود بخرید. برای خرید ارز در فرودگاه به حدود یک ساعت زمان نیاز دارید. بر اساس اطلاعیه بانک مرکزی، ارز مسافرتی نوروز 1403 در فرودگاه‌های امام خمینی (ره)، اصفهان، شیراز، مشهد، تبریز، ارومیه و اهواز به مسافران خارج از کشور فروخته می‌شود.

برای اینکه در فرودگاه‌های گفته شده ارز بخرید، باید قبلا حواله ارزی را دریافت کرده باشید. با ارائه این حواله به شعب بانکی مستقر در فرودگاه‌ها به شما ارز تحویل داده می‌شود. ارز تنها با ارائه حواله بانکی و حضور شخص متقاضی یا صاحب گذرنامه امکان‌پذیر است.

نکته مهم دیگر برای دریافت ارز به سفرهای زیارتی مربوط می‌شود. در صورتی که ارز را برای این سفرها می‌خواهید، برای دریافت آن باید حتما در سامانه سماح سازمان حج و زیارت به نشانی https://samah.haj.ir/ ثبت‌نام کرده باشید. مسئله بعدی که بیشتر گردشگران و مسافران سفرهای خارجی به آن فکر می‌کنند، میزان مجاز خروج ارز از کشور است. اگر این سؤال برایتان پیش آمده، باید بدانید که مطابق با آخرین مصوبه بانک مرکزی، سقف مجاز خروج ارز از کشور از طریق هوایی 5000 یورو و از راه زمینی، ریلی یا دریایی 2000 یورو است.

تا 10000 یورو هم می‌توانید ارز به کشور وارد کنید. مبلغ ورود ارز به کشورهای دیگر هم با ایران تفاوت دارد. اگر به ترکیه سفر می‌کنید، هیچ محدودیتی ندارید، اما برای ورود ارز بیش از 10000 یورو به کشورهای اروپایی و ارز بیش از 60000 درهم به امارات متحده عربی باید مجوزهای لازم را بگیرید. به ‌طور کلی، دریافت ارز از نوع مسافرتی بهترین فکر برای کاهش هزینه‌های سفر است. با وجود نوسانات بسیار بازار ارز که این روزها شاهد آن هستیم، می‌توانید این کمک‌هزینه سفرهای خارجی را دریافت کرده و در هزینه‌های سفر صرفه‌جویی کنید.

ارز دولتی چیست و به منظوری پرداخت می شود؟

ارز دولتی که کمترین قیمت را در مقایسه با ارزهای موجود در بازار  دارد، نوعی ارز مبادله‌ای است که بانک مرکزی برای کنترل نوسانات ارز آن را تعریف کرده و مقدار مشخصی از آن سالیانه به هر فرد ایرانی تعلق می‌گیرد.

تا امروز یعنی در سال 1403 به هر فرد متقاضی دو هزار یورو ارز دولتی پرداخت می‌شود. افراد برای دریافت این ارز باید یک حساب ارزی داشته باشند که 6 ماه باز بماند و صد دلار در آن موجود باشد. در واقع هدف از دلار دولتی تامین ارز لازم برای مواردی همچون واردات کالاهای ضروری توسط بخش خصوصی، ماموریت‌های دولتمردان، تحصیل خارج از کشور، درمان در خارج از کشور، ثبت دفاتر رسمی در خارج از کشور، تأمین محصولات کشاورزی، هزینه ثبت‌نام مراکز علمی، آموزشی و نمایشگاه‌ها و… است.

مراحل ثبت نام و دریافت ارز دولتی

افراد می‌توانند سالی یک بار با کارت ملی سهمیه ارز دولتی خود را دریافت کنند. بدین منظور باید در بانک ملی یک حساب افتتاح کرده و در اپلیکیشن ایوا یا اپلیکیشن بله برای ثبت نام ارز دولتی اقدام کنند و سپس با مراجعه به شعبه ارزی، شماره شبا حساب ارزی خود را دریافت نمایند.

• مرحله بعد مراجعه به صرافی و پرداخت هزینه ارز است. صرافی معادل مبلغی که دریافت کرده، ارز را به حساب ارزی شما منتقل می‌کند.
• پس از گذشت پنج روز نیز می‌توان به شعبه ارزی بانک ملی مراجعه کرده و دلار را به صورت کاغذی دریافت نمود.

قیمت ارز دولتی چه تفاوتی با ارز آزاد دارد؟

نرخ ارز دولتی بر اساس سیاست‌های بانک مرکزی و میزان عرضه و تقاضا تعین می‌شود و محل تامین این ارز درآمد ارزی حاصل از صادرات محصولات نفتی، پتروشیمی و فولادی است. قیمت این ارز در مقایسه با ارز آزاد ارزانتر بوده و و بر خلاف ارز آزاد که می‌توان آن را از صرافی‌ها تهیه کرد، برای دریافت ارز دولتی هر فرد حقیقی یا حقوقی باید مراحل خاصی را طی کرده و با دستورالعمل ویژه‌ای که به آن اشاره شد، این ارز را دریافت نماید.

تفاوت ارز دولتی و ارز مسافرتی

هر فرد ایرانی که قصد سفر به خارج از کشور را داشته باشد به او ارز مسافرتی تعلق می‌گیرد. قیمت این ارز نیز مانند ارز دولتی از ارز بازار آزاد پایین‌تر بوده و مبلغ آن با تو جه به نوع و مقصد سفر متفاوت است. دریافت ارز دولتی بر خلاف دریافت حواله ارز مسافرتی نیاز به مدارک سفر نداشته و برای دریافت آن داشتن کارت ملی ایرانی کفایت می‌کند.

به طور کلی ارز مسافرتی به افراد برای استفاده در سفرهای خارجی داده می‌شود اما ارز دولتی به منظور مصارف خاصی مانند درمان و تحصیل در خارج از کشور یا  واردات محدود کالا به متقاضیان تعلق می‌گیرد. مقدار این دو ارز با هم متفاوت بوده و قیمت آنها از ارز آزاد پایین‌تر است. هدف دولت از ارائه ارز دولتی و مسافرتی متعادل ‌کردن نرخ ارز در بازار و رساندن ارز به دست متقاضیان سفرهای خارجی با قیمت مناسب است.

با نحوه دریافت ارز مسافرتی و ارز دولتی آشنا شدید. اگر قبلا برای دریافت ارز مسافرتی زمینی یا هوایی یا ارز دولتی اقدام کرده‌اید، تجربیات و نظرات خود را با ما و سایر همراهان مجله مستربلیط به اشتراک بگذارید.

در انتها لازم به ذکر است که برای خرید بلیط هواپیما خارجی از جمله بلیط هواپیما استانبول و رزرو هتل می‌توانید از مِستربلیط کمک بگیرید.

سوالات متداول

1- آیا خرید و فروش ارز دولتی در بازار مجاز است؟
خیر این ارز برای استفاده‌های خاصی مانند تحصیل و درمان یا سفر خارجی عرضه شده و خرید و فروش آن در بازار آزاد ممنوع است.

2- آیا ارز دولتی با ارز مسافرتی فرق دارد؟
مقدار ارز مسافرتی 500 دلار بوده و بعد از خرید بلیط هواپیما به مسافر داده می‌شود. دریافت ارز دولتی نیاز به خرید بلیط یا مدارک سفر نداشته و مقدار آن 2000 دلار است.

3- آیا دریافت ارز دولتی یا ارز مسافرتی محدودیت دارد؟
بله هر فرد فقط می‌تواند فقط سالی یک بار این ارز را دریافت نماید.

4- آیا می‌توان برای ارز مسافرتی آنلاین ثبت نام کرد؟
بله با مراجعه به اپلیکیشن‌هایی مانند بله و ایوا می‌توان برای دریافت این ارز ثبت نام نمود.