گرگان یکی از قدیمی ترین شهرهای استان گلستان است که کشفیات مورخین و محقیقن، شهر نشینی در 6 هزار سال پیش از تولد مسیح در آن را به اثبات می رساند. این شهر و به طور کلی خطه سرسبز شمال یکی از مهمترین مقاصد گردشگری ایرانیان محسوب می شوند. هدف اغلب افرادی که راهی گرگان می شوند، لذت بردن از طبیعتی مانند جنگل های بکر و دریا است در صورتی که کمتر کسی به خاطر جاذبه های تاریخی این مناطق را انتخاب می کند. باید گفت که برخی جاذبه های باستانی و مذهبی در این شهر از قدمت و اهمیت زیادی برخوردار می باشند و اتفاقا زیبایی خاصی را به نمایش می گذارند.مسجد جامع گرگان یکی از منحصربه فردترین جاذبه های تاریخی این شهر است که نمایی ایرانی اسلامی را به نمایش می گذارد. معمولا مساجدی که در خطه های شمالی بنا می شوند، شکل ظاهری متفاوت تری نسبت به مساجد دیگر شهرها دارند و این اغلب به خاطر شرایط آب و هوایی است. گلدسته مساجد این مناطق، بلند و مناره آنها کوتاه تر است. دیوارهای درونی با سنگ های زیبا تزیین شده اند در صورتی که دیوارهای خارجی به دلیل شرایط جوی حاکم، آسیب دیده اند. معماران ترکمن مسئول ساخت این بنای زیبا بودند اما نامی از بانی آن در کار نیست و نمی دانیم چه کسی فرمان ساخت آن را صادر کرده است. در صورتی که قصد بازدید از مسجد جامع گرگان را دارید، پیشنهاد می کنیم که با مجله مستر بلیط همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در خصوص آن کسب کنید.
تاریخچه مسجد جامع گرگان
مسجد جامع گرگان پیشینه طولانی دارد و قدمت ساخت آن به عصر سلجوقیان یعنی سده اول اسلام مربوط می شود. این بنای تاریخی در جوار بازار اصلی شهر به نام نعلبندان قرار دارد. هر یک از قسمت های مختلف مسجد از تاریخی مجزا برخوردار هستند و این نشان می دهد که بنای مذکور در بازه های زمانی متفاوت تکمیل و بازسازی شده است. برای مثال تنها مناره آجری آن مربوط به عصر سلجوقیان است و بقیه قسمت ها، در دوره تیموریان، صفویان و حتی عصر معاصر، مرمت و تزیین شده اند. چندین سنگ نبشته در این مسجد دیده می شود که هر یک متعلق به دوره ای متفاوت هستند و این خود مهر تاییدی بر قضیه مرمت هاست. مسجد، پلانی مربع مستطیل دارد که به طور کلی یک مساحت 2420 متر مربعی را تحت پوشش خود گرفته و از بخش های مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. این اثر تاریخی برجسته از حیث معماری و اهمیتی که داشته، در ۱۸ تیر ۱۳۱۱ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است. اگر می خواهید سفری کم هزینه به این شهر شمالی و پر جاذبه داشته باشید، بلیط اتوبوس گرگان را به صورت اینترنتی خریداری کنید تا در صورت امکان از تخفیفات موجود بهره ببرید.
نقشه و معرفی بخش های مختلف
این مسجد جامع از بخش هایی همچون صحن بزرگ مستطیل مانند، چهار شبستان، درهای ورودی شمالی و جنوبی، دو ایوان شرقی و غربی، مناره و چندین کتیبه و سنگ نوشته تشکیل شده است. زمانی که وارد مسجد می شوید با یک حیاط هزار متری روبه رو هستید. مناره این بنای مذهبی را به صورت گرد و از جنس آجر ساخته اند که تنها بازمانده مسجد از زمان سلجوقیان هستند. در این مناره جایگاهی برای فرد اذان گو طراحی شده است که در قسمتی از آن متنی به خط کوفی چشم را نوازش می دهد. قسمت فوقانی این نوشته با آجرکاری به طرز ماهرانه ای تزیین کرده اند. این مناره از سطح زمین تا جایگاه موذن، بلندایی 10 متری دارد. روی مناره یک اتاق کوچک طراحی شده و سقف آن با سفالی شیروانی محصور گشته است. برای رفتن به جایگاه موذن باید 48 پله مارپیچی را طی کنید. روی درهای چوبی ورودی، از هنر معرق استفاده شده است تا زیبایی را به حد کمال برسانند. این بنا نمونه ای از مساجد دو ایوانی کشور است که ایوان غربی بیشترین کاربرد را دارد. صحن مسجد تقریبا بزرگ است و متراژی 750 متر مربعی دارد و چهار شبستان آن در چهار گوشه سازه قرار دارند. این شبستان ها از بخش های تماشایی مسجد بشمار می روند و برای زیباسازی آنها از معماری ایرانی اسلامی کمک گرفته اند.
روی دیوار شبستان غربی کتبه های سنگی دیده می شود که قدمت آنها به دوره قره قویونلوها بر می گردد و جزء کهن ترین سنگ نبشته های مسجد محسوب می شوند. در برخی از آنها تاریخچه ای از بنا دیده می شود یا مثلا فرمانی از پادشاهان آن زمان را نشان می دهند. بر سطح یکی از این کتیبه ها، دستوری از زمان شاه طهماسب صفوی حک شده است. از این مسجد هنوز هم برای برپایی نماز یا مراسمات مذهبی استفاده می شود و اگر جمعیت زیاد باشد برای عبور و مرور آسان تر، سه در از شبستان شمال شرقی به سمت طبقه همکف گشوده می شود. منبر مسجد جامع گرگان نیز یک زیبایی خاص دارد. قدمت این منبر به دوره تیموری بر می گردد که برای تزیین آن از هنر منبت کاری بهره برده اند و طرحی از گل و بوته بر روی آن دیده می شود. این سازه چوبی 8 پله دارد و برای اینکه آسیبی نبیند درون یک محفظه شیشه ای از آن نگهداری می کنند. منبر به نام ۱۲ امام مزین شده است. جالب اینجاست که در آن سه کتیبه به خط نسخ، نستعلیق و ثلث وجود دارد و پیشینه آنها مربوط به عصر تیموریه و افشاریه است. در بخشی از آن، تاریخ 859 هجری قمری را می توان به وضوح دید که پیشینه مسجد را به ما یادآوری می کند. این منبر در زمان صفویه و افشاریه مورد بازسازی قرار گرفته است.
شرایط بازدید
برای سفر به شهر گرگان بهتر است به خاطر شرایط جوی و بازدید از جاذبه های بسیار آن، برنامه ریزی کنید. پیشنهاد ما این است فصل زیبای بهار را برای مسافرت برگزینید که هوا مساعد تر از دیگر فصل هاست. بازدید از مسجد جامع گرگان نیازمند رعایت شرایط خاصی نیست و به جز ایام تعطیل در دیگر روزها می توانید به آن مراجعه داشته باشید و آن را از نزدیک ببینید و لذت ببرید. جهت خرید بلیط وسیله نقلیه بهتر است به صورت اینترنتی اقدام کنید. مستر بلیط یکی از سایت های معتبر عرضه کننده بلیط است.
آدرس و نحوه دسترسی با وسایل مختلف
از آنجایی که مسجد جامع گرگان در جوار بازار اصلی این شهر قرار دارد، دسترسی به آن با هر وسیله نقلیه عمومی امکان پذیر است.
آدرس: استان گلستان، گرگان، خیابان امام خمینی، مسجد جامع گرگان.
دیدگاهتان را بنویسید