گور دختر؛ تاریخچه + راه های دسترسی

گور دختر کجاست؟ یکی از بناهای قدمت داری که در برازجان بوشهر وجود دارد گوردختر، است که با وجود گذشت سالیان سال از تاسیس آن، هنوز به طور مشخص معلوم نیست که متعلق به چه کسی است. در واقع داستان های زیادی در خصوص فردی که در این آرامگاه دفن شده، وجود دارد.

از آنجا که از حیث معماری و نوع ساخت شباهت فراوانی به پاسارگاد و مقبره کوروش دارد، حدس زده می شود که این بنا به مادر یا خواهر کوروش، پادشاه بزرگ سلسله هخامنشی تعلق داشته باشد. چنانچه تصمیم دارید از این مقبره بازدید نمایید، توصیه می کنیم با مجله مستر بلیط همراه باشید تا اطلاعات کامل تری در خصوص آن بدست آورید.

تاریخچه گور دختر

گوردختر را، که یک سازه مستطیل شکل است، نخست لویی واندنبرگ باستان ‌شناس اهل بلژیک در سفر به کشور ما در سال 1339 کشف نمود. وی بر این باور بود که این بنا به دلیل شباهت زیاد به بنای موجود در پاسارگاد، متعلق به جد کوروش است که «چیش ‌پیش» یا همان کوروش اول نام داشت.

پس از این باستان شناس بلژیکی، علیرضا شاپور شهبازی تحقیقات خود را در این زمینه آغاز کرد و به این نتیجه رسید که آرامگاه نام برده، مقبره کوروش کوچک هخامنشی می باشد.

حدس و گمان های زیادی درباره صاحب اصلی این آرامگاه زده شد تا اینکه سرانجام باستان شناسی به نام علی‌ اکبر سرفراز در طی سال های 80 تا 82 با بررسی هایی که انجام داد به این نتیجه رسید که این بنا یا به پادشاه نخستین هخامنشی یا همسر عیلامی او یعنی همان ماندانا مادر کوروش کبیر تعلق دارد.

با این وجود باز هم گمانه زنی ها ادامه داشته و عده دیگری بر این باورند که ممکن است این آرامگاه متعلق به دختر کوروش باشد. آنچه که تمام محققان و تاریخ دانان در مورد آن تفاهم نظر دارند این است که، ساخت این بنا بی شک به دوره هخامنشیان بر می گردد.

درباره اینکه متعلق به کدام برهه از حکومت هخامنشیان یا مربوط به فرمانروایی کدام پادشاه یا شاهزاده این سلسله است، نظریه واحدی وجود ندارد. نکته ای که از آن نباید غافل شد این است که از زمان پادشاهی داریوش به بعد در سلسله هخامنشیان، نحوه به خاک سپردن اموات به یک حالت انجام می شد و آن هم این بود که تمام مقبره ها را در بدنه کوه به شکل دخمه‌ ایجاد می کردند.

درون این دخمه ها، مقبره هایی کنده شده بود که اجساد در آن دفن می شدند. برخی از این آرامگاه ها مثل مقبره داریوش، از 9 قبر تشکیل شده اند و یا مقبره دیگر پادشاهان که در آنها نیز آرامگاه هایی دیده می شود. از این رو می توان گفت که گوردختر متعلق به عصر هخامنشی است.

با این وجود نمونه چنین آرامگاهی در کشور ما تنها در ناحیه پشت‌ کوه برازجان در بزپر قابل مشاهده است که از حیث معماری شباهت زیادی به مقبره کوروش دارد با این تفاوت که آرامگاه موجود در پاسارگاد بزرگتر از این بنا بوده و معماری آن نیز با گوردختر تفاوت های کوچکی دارد.

این دو سازه نشان می دهند که صاحبان آنها هر دو پیرو یک آیین و مذهب بوده اند و از نظر اعتقادی بسیار شبیه هم  بودند و برای احداثشان از یکدیگر وام گرفته اند.

با مطالعه مطالب بالا دریافتیم که مقبره ها در زمان کورش و در زمان داریوش به دو سبک متفاوت ساخته می شدند و بعد از ساخت آرامگاه کوروش کبیر دیگر آرامگاهی شبیه به آن در هیچ کجای ایران ساخته نشد و مقبره پاسارگاد تنها مقبره ای است که با آن سبک و سیاق احداث گردید و آخرین آنها نیز بود.

از این رو نمی توان تصور کرد که بعد از کوروش، آرامگاهی بدین شکل در جلگه ی بزپر برای یکی از پادشاهان سلسله هخامنشی احداث شده باشد زیرا، گفتیم که در زمان داریوش کبیر مقبره ها در دل کوه به صورت دخمه ساخته می شدند. بنابراین و با استناد بر شواهد موجود، گوردختر باید به یکی از بزرگان پیش از کوروش تعلق داشته باشد.

در ضمن اگر این بنا به بعد از کوروش تعلق می گرفت باید از نظر معماری و نحوه ساخت تکامل یافته تر از بنای پاسارگاد می بود نه به این صورت که ابتدایی و ساده ساخته شود.

با تمام بررسی های صورت گرفته از طرف تاریخ دانان و باستان شناسان به این نتیجه می رسیم که این مقبره، آرامگاه ابدی مادر کوروش همان ماندانا یا دختر او آتوسا است. از حیث اهمیت تاریخی که این بنا دارد در لیست آثار ملی ایران با شماره ‌‌١٨٩٧ به ثبت رسید.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

سازه گوردختر، ارتفاعی ۴۵ متری با یک سقف شیروانی دارد که از تخته سنگ های ضخیم به رنگ کرمی احداث شده است. این سازه عظیم و پر معما روی یک سکوی سنگی بزرگتر قرار گرفته که دیوارهای شیب دار آن به طرف بیرون مایل هستند.

نکته جالب اینکه، استفاده از سکوی سنگی در مقبره مصریان بیشتر به چشم می خورد که این بنا گویا از آن الهام گرفته است. در پی سازی این مقبره از شفته ‌ریزی و شن‌ های رودخانه ‌ای استفاده شده و بعد از آن سکوی سنگی و در ادامه پایه های آن را بنا نهاده اند. روی این مقبره ۳ ردیف سنگ به شکل پلکانی می بینیم که در نهایت به اتاق اصلی ختم می شود.

پلکان اول که بر سطح زمین قرار گرفته، مساحتی 22.44 مترمکعبی دارد. ارتفاع هر کدام از سنگ های این سکوها، ۳۴ سانتی‌ متر است. اتاق اصلی این بنا مساحتی 6.78 مترمکعبی داشته و بلندای آن نیز 3.40 متر است.

هر یک از دیوارها ضخامتی تقریبا ۷۵ سانتی ‌متر دارند. با توجه به اعداد و ارقام گفته شده به این نتیجه می رسیم که داخل اتاق ۲٫۲۰ متر طول و ۱٫۵۵ متر پهنا خواهد داشت که بلندای قسمت داخلی آن نیز 2.50 متر است.

در ساخت این سازه از 22 قطعه سنگ ریز و درشت کرمی رنگ استفاده شده که هیچ گونه طرح و برش خاصی در آن مشاهده نمی شود و در واقع سنگ ها را خیلی ساده و بی آلایش برش داده و در جای خود قرار داده اند. همه سنگ های به کار گرفته شده در ساخت اتاق اصلی به کمک بست‌ های فلزی به هم متصل گشته اند و البته توکار هستند و در آخر هم از طریق بست ‌های دم‌ چلچله ‌ای به هم وصل شده اند.

آنچه در مورد ساخته این بنا اهمیت دارد این است که مثل دیگر سازه های عصر هخامنشی، هیچ نوع ملاتی در آن به کار گرفته نشده است. در ورودی آن سایزی ۷۰×۹ سانتی‌ متری دارد و قدری به سمت شمال غربی متمایل است. هیچ نشانی از وجود دَرگاهی برای گوردختر دیده نمی شود و به یقین که از اول هیچگونه دَری برای آن نساخته اند.

در قسمت ورودی و نزدیک شیروانی، یک بخش طاقچه مانند به چشم می خورد که به حالت مربعی در ابعاد ۲۵×۲۵ سانتی‌ متری قابل رویت بوده و از پشت بسته است. یک فرو رفتگی در قسمت فوقانی آن وجود دارد که گمان می رود جای یک کتیبه بوده باشد. داخل بنا یک حوض کوچک وجود دارد.

شرایط بازدید

برای رفتن به دشتستان در استان بوشهر وسایل نقلیه مختلفی در دسترس است. می توانید با مراجعه به یکی از وب سایت های قابل اعتماد مثل مستر بلیط، بلیط مقصد خود را قبل از شروع سفر رزرو و خریداری نمایید.

چنانچه بلیط را به صورت آنلاین سفارش دهید، مزایایی همچون تخفیف شامل حالتان می شود، حتی ممکن است که با تورهای تفریحی نیز مواجه شوید. توصیه می کنیم بازدید از این شهر را به فصل بهار و یا اوایل پاییز موکول نمایید که در این ایام آب و هوایی مطبوع و دلچسب دارد.

بازدید از آرامگاه مادر کوروش یا همان گوردختر بدون هزینه امکان پذیر است و شما برای یک بازدید حسابی از این مکان به یک ساعت زمان نیاز دارید.

انتخاب نوع وسیله نقلیه در سفر به خود شما بستگی دارد، اگر برای رسیدن به مقصد عجله دارید و می خواهید در کوتاه ترین زمان ممکن خود را به آنجا برسانید، یک بلیط هواپیما خریداری نمایید و در صورتی که قصد دارید در هزینه ها صرفه جویی کنید و یا از مسیر سفر لذت ببرید، بلیط اتوبوس دشتستان را به شما پیشنهاد می کنیم.

راه های دسترسی به گور دختر

برای اینکه به دیدن گوردختر بروید، می توانید از وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس و تاکسی استفاده کنید.