گنبد سبز؛ تاریخچه+راه های دسترسی

یکی از معروف ترین شهرهای مذهبی و توریستی کشور ایران مشهد می باشد که می توان گفت پایتخت معنوی آن به شمار می رود، بدون شک یکی از مناطقی که علاوه بر گردشگران داخلی، بسیاری از توریست های خارجی را هم به جذب خود می کند مشهد است.

علاوه بر زیارت حرم مطهر امام رضا جاذبه های گردشگری بی نظیری در این شهر وجود دارد که باعث می شود گردشگران به سوی آن روانه شوند مکان هایی مثل: پارک های آبی، بازارهای متعدد، آبشارها، بقعه های متبرکه، امام زاده ها و … که همگی از آثار باستانی مشهد به شمار می روند. یکی از این آثار باستانی گنبد سبز مشهد نام دارد، که شما می توانید با مراجعه به مجله مستر بلیط اطلاعات لازم در مورد این مکان تاریخی را به دست آورید.

می توان گفت یکی از بناهایی که چند صد سال می باشد و در مشهد قرار دارد، آرامگاه  شیخ محمد مومن استرآبادی است که با نام گنبد سبز آن را می شناسند. این اثر تاریخی در حدود چند صد متری از حرم مطهر امام رضا واقع شده و در وسط میدانی به اسم آخوند خراسان قرار دارد. این محل که آرامگاه در آن قرار گرفته در گذشته خانقاه صفویه بوده و باغ بزرگی را دارا بوده است که محلی برای رفت و آمد درویشان به شمار می رفته بنابراین بر اساس روایاتی که وجود دارد می توان گفت که این اثر تاریخی در درون این باغ ساخته شده  که در غرب آن ارگ قدیم مشهد و در غرب آن قبرستان میرهوا وجود داشته، علت نام گذاری این مقبره رنگ فیروزه های گنبد آن می باشد.

شیخ محمد مومن استر آبادی یکی از عرفای شیعه که در سال 904 هجری قمری فوت نموده است مقبره اش در این منطقه واقع شده و مربوط به زمان حکومت صفویان می شود. در نهایت این جاذبه تاریخی را در سال 1356 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسانده اند. شیخ محمد مومن در قرن نهم هجری در حال گذر عمر بوده که خود را به تعلیم روایات و سخنان پیامبران مشغول نموده بود همچنین به مردم خدمت رسانی می کرد. حدود 36 سال از زندگی خود را به بررسی روایت کاتب های شیعیان اختصاص داد.

تاریخچه گنبد سبز مشهد

آرامگاه گنبد سبز قبل از تعمیر و مرمت در میدانی به اسم میر هوا در درون قبرستانی قرار داشت، بعد از گذشت چندی محوطه اطرافش را با دیوار کشی محصور کردند و اطراف این مقبره را سر و سامان دادند، با توسعه یافتن روز افزون مشهد دیوار کشی ها را از این بقعه برداشتند چرا که باغ های اطراف آن تحت تملک اشخاص در آمد و در نهایت قسمت کوچکی از آن باقی ماند که هنگام احداث خیابان خاکی به دلیل اینکه گنبد سبز تخریب می شد از ویران کردن این باغ صرف نظر کردند و گنبد در وسط میدان مستقر گردید.

در سال 1353 این اثر تاریخ را کاشی کاری نمودند و مرمت هایی را برای آن انجام دادند. با توجه به تحقیقات باستان شناسی که بر روی گنبد سبز انجام گرفته است می توان گفت این بنا در بالای سردابه‌های  کوچک و بزرگی که کنارهم قرار دارند ساخته شده و بقایای انسان ها در آن مشاهده شده است. در این سردابه سفال هایی  به رنگ های سفید، فیروزه ای و آبی جمع آوری کرده بودند.

نقشه گنبد سبز مشهد

آرامگاه محمد مومن استرآبادی دارای بخش های مختلفی می باشد که از جمله آن شاه نشین بود که در امتداد هر یک از آن ها درگاه هایی را تعبیه نموده بودند، در زیر گنبد این مقبره می توانید کتیبه ای را مشاهده نمایید که نوشته های آن صلوات کبیره و حدیثی از پیامبر اکرم می باشد و در آخر نام نویسنده را حک کرده اند با توجه به تاریخی که بر روی کتیبه مشاهده می شود می توان فهمید که متعلق به سال 1058 هجری قمری می باشد. این گنبد دارای 4 ایوان و پلان 8 ضلعی است.

بقعه مذکور در بین مردم محلی مشهد، پیروان خاص خود را دارد که در سال 1023 ساخته شده است و در سال های 1055 و 1058 آن را تزئین نموده اند. گوری در داخل این آرامگاه وجود دارد که شکسته شده اما بیتی را بر روی آن حک نموده اند که گویای تاریخ ساخت آن می باشد، با توجه به شعری که نوشته شده است سال ساخت آن را به زمان حکومت شاه عباس دوم نسبت می دهند اما با تاریخ ساخت اولیه آن تطابق ندارد که آن هم به خاطر این می تواند باشد که بنا را در زمان حکومت شاه عباس اول ساخته اند و در زمان شاه عباس دوم آن را به اتمام رسانده اند.

گنبد فیروزه ای رنگ این بقعه در شب منظره ای سبز و نورانی را به نمایش خواهد گذاشت و در روز هم رنگ فیروزه ای را نشان می دهد. در مورد اینکه گنبد سبز محل دفن چه کسی می باشد اختلاف نظرهایی وجود دارد، اما مردم محلی بر این باورند که محمد مومن استرآبادی در این آرامگاه دفن شده است. این شخص که لقب میر مومن را دارا بوده از سادات استرآباد می باشد.

فرزندان شاه عباس صفوی را این فرد تعلیم داده و در زمان حکومت شاه محمد خدا بنده از ایران خارج شد و به سوی حج بعد از آن هم به دکن رفت، در نهایت در همان جا ماندگار شد، مقام پیشوایی را از طرف محمد قلی قطب شاهی دریافت کرد بنابراین برای افزایش مذهب شیعه در آن جا تلاش های بیشماری را انجام داد. در زمان پیشوایی اثرهایی مثل: کاروانسراها، عاشورخانه و مسجد را تاسیس نمود.

زندگی نامه شیخ محمد مومن استرآبادی را می توانید در کتابی به اسم گنبد سبز مشهد مطالعه نمایید. زمانی که تصمیم گرفتید به مشهد مقدس سفر کنید می توانید با خرید بلیط هواپیما مشهد از سایت اینترنتی مستر بلیط راهی سفر شوید و مسافرتی به یاد ماندنی را در ذهن خود و افراد خانواده حک نمایید.

شرایط بازدید از گنبد سبز مشهد

پیشنهاد ما به شما این است اگر به مشهد سفر کردید به بازدید از بقعه گنبد سبز بروید و خاطرات بی نظیری را برای خود خلق کنید. هنگام رفتن به این آرامگاه می توانید از ساعت 8 صبح تا 9 شب هر زمانی که خواستید به آن جا بروید و هیچ گونه هزینه ای را برای ورود به این آرامگاه از  شما دریافت نخواهند کرد.

آدرس و راه های دسترسی

هنگامی که تصمیم گرفتید که به بازدید از این اثر تاریخی بروید می توانید در ایستگاه مترو نزدیک به حرم مطهر امام رضا پیاده شوید و به سمت جنوب غربی آن چند دقیقه ای را پیاده روی کنید و یا اینکه با تاکسی خود را به این مکان باستانی برسانید.